"Hiss etdim ki, sülhə şans var"

Asim Mollazadə: "Bizim səfərimizin dövlət səviyyəsində aparılan danışıqlar prosesinə aidiyyatı yoxdur"

Ötən həftə Azərbaycan və Ermənistan ziyalılarından ibarət qrupun Xankəndi-Şuşa-İrəvan-Bakı səfəri hələ də aktual mövzu olaraq qalmaqdadır. Artıq cəmiyyətin başqa kəsimlərinin, məsələn, jurnalistlərin də belə səfərlərinin təşkil olunması ilə bağlı dövlət rəsmiləri tərəfindən açıqlamalar verilir. Məlum səfərdə Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində olmuş Demokratik İslahatlar Partiyasının sədri, millət vəkili Asim Mollazadə ilə söhbətimizdə bu missiya ətrafında gəzən söz-söhbətlər, irəli sürülən iddialar haqda danışmışıq.

- Bu formatda iştirakı Sizə kim təklif etmişdi?

- Təklif Polad Bülbüloğludan gəlmişdi.

- Maraqlıdır, bu qədər millət vəkili arasında niyə məhz Sizə? Ötən ilki formatda da iştirak etməmisiniz...

- Xatırlatmaq istərdim ki, mən ATƏT-in Minsk qrupunda Azərbaycanın ilk təmsilçisi, səfiri olmuşam. Danışıqlar prosesində təcrübəm olduğuna görə, bəlkə elə bu səbəbdən mənə təklif edilib.

- Bəs bu xəbər nə dərəcədə doğrudur ki, Siz bu missiyaya Azərbaycan müxalifətinin təmsilçisi olaraq qatılmısınız?

- Bu fikir haradan ortaya çıxıb bilmirəm. Bəlkə kimsə özünü qabartmaq, cəmiyyətə "Mən də varam" mesajını vermək üçün bu söz-söhbətləri gündəmə gətirib. Mənim qətiyyən ayrı-ayrı müxalifət partiyaları adından, o cümlədən Azərbaycan müxalifəti adından danışmağa iddiam yoxdur. Mən yalnız özümün və öz partiyamızın adından danışa bilərəm. Bu formatda mən millət vəkili və Asim Mollazadə kimi iştirak etmişəm.

- Belə fikirlər də səsləndirilir ki, Azərbaycan tərəfdən kimlərin təmsil olunub-olunmaması ilə bağlı Ermənistan tərəfinin müəyyən meyarları, şərtləri olub. Bu iddia nə dərəcədə doğrudur?

- Bu cür iddialarla mətbuatımızdan tanış oldum. Mən sadəcə Azərbaycan mətbuatına məsləhət görərdim ki, Ermənistan mətbuatının versiyalarına, məlumatlarına o qədər aludə olmasınlar. Təəssüf ki, zaman-zaman Azərbaycan mətbuatının erməni mənbələrinə istinadən verdiyi yanlış xəbərlərin acısını çəkmişik. Məlumdur ki, Ermənistan mətbuatı daim bu məsələlərlə bağlı qeyri-dəqiq, tamamilə başqa məqsədlər güdən informasiyalar yayır. Və onların informasiyalarını götürüb Azərbaycan cəmiyyətinə çatdıranda, dolayısı ilə onların dəyirmanına su tökürür. Belə deyək ki, onlar istəklərinə nail olurlar. Bunu da bilin ki, Ermənistanda sülh prosesinə maneçilik törətmək istəyən qüvvələr mövcuddur. Onlar hər vasitə ilə çalışırlar ki, müxtəlif təxribat xarakterli addımlarla sülh prosesinin qarşısını alsınlar.

- Amma bu məsələdə konkret ad da çəkilir. Deyilənə görə, Azərbaycan tərəfini təmsil edən heyətdə deputat həmkarınız Həvva Məmmədovanın da adı olub. Lakin Ermənistan tərəfi onun radikal çıxışlar çıxışlar etdiyi üçün heyətdən çıxarılmasını tələb edib...

- Həvva xanım da təkzib verdi ki, bu prosesdən ümumiyyətlə xəbərdar olmayıb və bu formatda iştirak etmək üçün ona ümumiyyətlə, heç dəvət də gəlməyib. Bu da onu göstərir ki, ermənilər belə bir məlumatı yaymaqda hansısa məqsəd güdüblər.

- Sülh prosesi dediniz. Bəs nizamlanma prosesi? Bu proseslər paralel aparılır, yoxsa hansısa öndədir?

- Mən bir şeyi xüsusi vurğulamaq istəyirəm ki, bizim bu səfərimizin heç bir halda dövlət səviyyəsində aparılan danışıqlar prosesinə aidiyyatı yoxdur. Belə bir iddamız da yoxdur ki, irəli düşək və ya geridə qalaq. Tamamilə fərqli proseslərdir. Əsas proses, danışıqlar təbii ki, dövlət başçıları arasında gedir və beynəlxalq təşkilatlar da buna dəstək verir. Bizim səfərimizin məqsədi danışıqlar prosesində irəliləyiş olan məqamda, hər iki ölkənin cəmiyyətlərinin, mediasının bu prosesə müsbət təsirini yaratmaqdır.

- Azərbaycan nümayəndələrinin bəziləri Qarabağdakı separatçı-terrorçu rejimin başçılarının Ermənistan rəhbərliyi ilə müqayisədə daha sərt mövqe nümayiş etdirdiklərini bildirirlər. Sizcə, əslində İrəvandan idarə olunan Qarabağdakı rejim rəhbərlərinin "radikallığı" əvvəlcədən düşünülmüş ssenari deyil ki?

- Mən istəməzdim onların hərəkətlərinə hansısa qiymət verim. Bizim istəyimiz sülh prosesinə təkan verən amilləri qabartmaqdır. Sülhə maneçilik törədən məqamları irəli çəkməklə heç nəyə nail ola bilmərik. Azərbaycanın sülhə böyük ehtiyacı var. Sülh Azərbaycana ona görə lazımdır ki, ölkəmiz inkişaf etsin. Azərbaycan Cənubi Qafqaz bölgəsinin sülh bölgəsinə çevrilməsində maraqlıdır. Bütün bu inkişaf proseslərinin qarşısını alan da mövcud münaqişədir. Ona görə də Azərbaycan dövləti, Azərbaycan xalqı münaqişənin tezliklə həllini istəyir.

- Ümumiyyətlə, Ermənistan rəhbərliyi ilə Qarabağdakı rejimin başçılarının mövqeləri arasındakı fərqlər dedikdə nə nəzərdə tutulur?

- Bu müəyyən qədər sirlidir. Amma İrəvandakı görüşlərdən sonra hiss etdim ki, sülhə şans var. Bu görüşlərdən başqa bölgədə olan geosiyasi proseslər sülh üçün bir şans yaradıb. Bu fürsətdən istifadə etməliyik. Fikir verirsinizsə, münaqişənin həllində maraqlı olan qüvvələr, beynəlxalq təşkilatlar da səylərini artırıblar. Ona görə biz də ümidvarıq ki, bu şansdan istifadə olunacaq. Bir də nəzərə almaq lazımdır ki, bu 20 ildir davam edən münaqişədir. Və onun həlli də, asanlıqla, möcüzəvi şəkildə baş verməyəcək. Bu proses böyük risk tələb edir. Hazırda danışıqlar prosesində irəliləyişlər var. Bu prosesdə nə əldə edəcəyiksə, ölkəmizin xeyrinə olacaq.

- Nümayəndələrimiz Ermənistan rəhbərliyinin konstruktivliyi haqda fikirləri isə maraq və təəccüb doğurur. Məgər, indiki Ermənistan rəhbərləri Qarabağ müharibəsinin "qəhrəmanları" deyillərmi?

- Dediyiniz məsələ uzaq tarix deyil və hamımızın gözü qabağında baş verib. Amma mən gələcəyə baxmağın tərəfdarıyam. Sizə tarixdən də suallar gətirə bilərəm ki, yüzillərlə müharibə aparmış dövlətlər və cəmiyyətlər də sonda sülhə gəlməyə nail olublar. Mən bu cür tendesiyanın Qarabağ münaqişəsinin həllində də görürəm.

- Görüşlərin bu formatda baş tutmasını, münaqişənin həlli prosesinin Rusiyanın "inhisarına" keçməsi kimi xarakterizə edənlər nə dərəcədə haqlıdırlar?

- Rusiya prezidentinin səfərdə bizimlə birgə olan nümayəndəsi ilə söhbətlərimizdən hiss etdim ki, onlar münaqişənin həllində müsbət rol oynamaq istəyirlər. Rusiya münaqişəni həll etmək istəyirsə, biz də buna müsbət yanaşmalıyıq. Bir də axı, danışıqlar ATƏT-in Minsk Qrupunun çərçivəsində gedir. Rusiya da bu qrupun üç üzvündən biridir. Müsbət addımlar atacaqsa, daha yaxşı.

- Bəs Rusiyanın bu fəallığının bu günlərdə Azərbaycanla imzalanan qaz anlaşması ilə hansısa bağlılığı varmı?

- Münaqişənin həllinə xidmət edə bilən istənilən amil işləməlidir ki, biz münaqişəni həll edək. Azərbaycan öz enerjisinin mənfəətli satışında maraqlı olan dövlət kimi, siyasi məsələlərdə də ona dəstək verəcək qüvvələrlə işləməyə hazırdır.

- Münaqişə ilə bağlı prosesin fəallaşdığı bir vaxtda ABŞ prezidenti Barak Obamanın Moskvaya səfərini bu kontksdə necə dəyərləndirirsiniz?

- ABŞ-Rusiya münasibətlərinin normallaşması Azərbaycanın milli maraqlarına uyğundur. Dünyanın nüfuzlu ölkələrinin Cənubi Qafqaza, o cümlədən Azərbaycana ciddi önəm verməsinə müsbət yanaşıram. Biz çox istəyirik ki, münasibətlər əslində tərəfdaşlıq və əməkdaşlıq istiqamətində inkişaf etsin. Biz çox istərdik ki, həm ABŞ, həm də Rusiya Cənubi Qafqaza rəqabəti məkanı deyil, əməkdaşlıq mərkəzi kimi baxsınlar. Müasir dünyada hansısa regionların güc mərkəzləri arasında bölüşdürülməsinə yer yoxdur.

Aqil CAMAL

Ekspress.- 2009.- 10 iyul.- S. 5.