Hərbi yol legitim hüququmuzdur...

Prezident İlham Əliyev:"Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin hərbi yolla həllini istisna etmirəm"

Azərbaycan Dağlıq Qarabağa müstəqillik statusunun verilməsini nəzərdə tutan hər-hansı sülh planını heç zaman qəbul etməyəcək. Bu barədə Böyük Britaniyaya səfəri zamanı Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev bəyan edib.

Prezident İlham Əliyev Londonda "Chatam House" Kral Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda çıxış edərkən bildirib ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması prosesində "nisbətən ümidverici dinamika yaranıb, ilk nəticələr var, amma bunlar yekun məqsədin - daimi sülhün bərqərar olması, habelə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi üçün kifayət deyil" (BBC).

Prezident Azərbaycanın son 15 il ərzində "nə sülh, nə müharibə" şəraitində yaşadığını bildirib: "Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin istənilən həll variantı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qorunmasını təmin etməlidir. Biz Ermənistanın narahatlığını anlayırıq və müvafiq məsələlərə baxmağa hazırıq. Biz həmçinin Dağlıq Qarabağa zəruri muxtariyyət verməyə də hazırıq, lakin bu, vahid Azərbaycan dövləti çərçivəsində olmalıdır. Münaqişəyə cəlb olunan tərəflər anlamalıdır ki, Dağlıq Qarabağın müstəqilliyindən heç bir söhbət gedə bilməz. Çünki bu beynəlxalq hüququn prinsiplərinə və nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik Şurasının Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair qətnamələrinə zidd olardı".

Dövlət başçısı Azərbaycan münaqişənin sülh yolu ilə nizamlanması prinsipinə sadiq olduğunu və "son 15 ildə bununla bağlı dəqiq mövqe nümayiş etdirdiyini" bildirib:"Bu, bizim sülhsevər siyasətimizin parlaq göstəricisidir. Çünki 15 ildir ki, bizim torpaqlar işğal altındadır, bizim qaçqınlar və məcburi köçkünlər bu işğalın əzab-əziyyətini çəkirlər, amma biz əvvəlkitək danışıqlar aparırıq. Bu, açıq-aydın göstərir ki, Azərbaycanın məsələyə yanaşması siyasi nizamlamaya əsaslanır".

Lakin siyasi səylərə rəğmən, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin hərbi yolla həllini istisna etmək mümkün deyil. "Təəssüflər olsun ki, mən hərbi həll variantını tam istisna edə bilmirəm, çünki bizim öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa etmək üçün beynəlxalq qanunlara əsaslanan tam hüququmuz var və heç bir ölkə bizim bu hüquqa malik olduğumuzu şübhə altına ala bilməz. Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü təmin etməyə qadir olan qüdrətli və müasir Silahlı Qüvvələrə sahibdir. Bununla belə Bakı münaqişənin sülh yolu ilə həllinə yönəlik səyləri davam etdirəcək",- İ.Əliyev bəyan edib.

BMT xartiyasına əsasən, Azərbaycanın özünü müdafiə etmək üçün qanuni hüququ, digər ölkələr kimi, öz "ərazi bütövlüyünü bərpa etmək" üçün legitim hüququ var. "Biz tarixdən bilirik ki, bəzən ölkələr özlərinin yerləşdiyi məkanlardan uzaqlardakı ərazilərdə də öz suverenliyini bərpa edirlər. Dağlıq Qarabağ isə Azərbaycanın lap mərkəzində yerləşir, bu, Azərbaycanın tarixi torpağıdır. Və ermənilər Dağlıq Qarabağda 19-cu əsrdə məskunlaşıblar. 1978-ci ildə onlar ermənilərin İrandan Dağlıq Qarabağa köçürülməsinin 150 illiyini tərənnüm edən bir abidə ucaltmışdılar. Ona görə də, sülh danışıqlarında irəliləyiş əldə olunan kimi, şübhəsiz, gücdən istifadə etməmək və məsələnin sülh yolu ilə həll etmək öhdəliyi tətbiq ediləcək",-deyə prezident bildirib.

Münaqişənin yalnız beynəlxalq qanun və beynəlxalq təşkilatların qərarları əsasında çözümünə çağıran dövlət başçısının sözlərinə görə, "Ermənistan rəhbərliyi də bununla razıdır", əks halda Moskva bəyannaməsini imzalamazdılar: "Moskva bəyannaməsində deyilir ki, münaqişə beynəlxalq təşkilatların qətnamələri əsasında həll edilməlidir. Həmin qətnamələrdə isə deyilir ki, erməni qüvvələri dərhal və qeyd-şərtsiz bütün işğal olunmuş ərazilərdən çıxarılmalıdır. Erməni qüvvələri tərəfindən etnik təmizlənməyə məruz qalmış bir milyona qədər Azərbaycan qaçqınları öz yerlərinə qayıtmalıdır, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa edilməlidir. Və biz həmişə demişik, indi də deyirik ki, Dağlıq Qarabağda yaşayanlara suveren Azərbaycan dövlətinin çərçivəsində ən yüksək muxtariyyət statusu verməyə hazırıq. Bu, yeganə mümkün variantdır və əgər erməni tərəfi siyasi iradə göstərsə, münaqişə həll edilə bilər".

Azərbaycanın Ermənistanı təcrid etməkdə günahlandırılması ilə bağlı prezident İ.Əliyev deyib:"Bizim hansı ayrı seçimimiz var? Və əgər Ermənistan bu dəmiryolunun keçdiyi ərazilərdən öz qoşunlarını çıxarsa, biz Ermənistanla dəmiryolu əlaqəsini açmağa hazırıq. Və hətta təkilf də olmuşdu ki, əgər onlar Dağlıq Qarabağın cənubunda yerləşən 5 rayondan qoşunlarını çıxarsalar kommunikasiya yollarının açılmasına dərhal başlayaq. Azərbaycanla Ermənistanı bu gün müqayisə etmək olmaz, həm iqtisadi, həm də siyasi mənada vəziyyət müxtəlifdir. Və getdikcə, 10 ildən, 20 ildən sonra bizim aramızdakı fərq artacaq. Ona görə, onlar seçim etməlidirlər. Əvvəl-axır Ermənistan öz qoşunlarını işğal edilmiş ərazilərdən çıxarmalıdır. Və bundan sonra gücdən istifadə etməmək bizim öhdəliyimizə çevriləcək" ("Turan").

Prezident bildirib ki, sülhün bərqərar edilməsi təkcə hər iki ölkəyə deyil, bütün bölgəyə mənfəət gətirəcək:"Erməni tərəfi anlamalıdır ki, işğalçılıq siyasəti heç vaxt Dağlıq Qarabağın müstəqil dövlət kimi tanınmasına çevrilməyəcək. Dağlıq Qarabağ heç vaxt müstəqil olmayacaq. Bunu gözləmək gülüncdür - Azərbaycanın daxilindəki 60 minlik əhalinin yaşadığı bir ərazi müstəqil dövlət ola bilməz. İndiyə qədər heç bir dövlət, hətta Ermənistan da onun müstəqilliyini tanımayıb".

Prezident Əliyev deyib ki, münaqişənin həllinin yeganə mümkün yolu Dağlıq Qarabağda hər iki icmanın dinc və əmin-amanlıqda birgə yaşamasıdır və bunun üçün həll variantı tapılmalıdır.

Bakı "Nabucco"nu dəstəkləyir

Azərbaycan "Nabucco" ilə qərb istiqamətində nəql edilməsi üçün kifayət qədər təbii qaz ehtiyatlarına malikdir və rəsmi Bakı bu layihəni dəstəkləyir.

"Ümumiyyətlə, "Nabucco" bir layihə kimi Azərbaycandan Türkiyəyə qaz kəmərinin çəkilməsindən sonra ortaya çıxıb. Əgər 1996-cı ildə Azərbaycan BP və digər şirkətlərlə "Şahdəniz" qaz yatağının istismarına dair saziş imzalamasaydı və partnyorlarla birgə Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərini tikməsəydi, bu gün "Nabucco" layihəsinə dair sazişin imzalanması mümkün olmazdı. Bu gerçəklik göstərir ki, Azərbaycan "Nabucco"nun təşəbbüskarı olmaqla yanaşı, eləcə də əməldə diversifikasiya və nəql infrastrukturunun yaradılmasını dəstəkləyən ölkədir",-prezident İlham Əliyev deyib.

Dövlət başçısı bildirib ki, "Nabucco" ideyası ortaya çıxan dövrdə Azərbaycan bu layihə çərçivəsində potensial qaz təchizatçısı kimi qəbul edilmirdi, başqa dövlətlər potensial qaz təchizatçısı kimi çıxış edirdi. Sonradan Azərbaycan qazın ixracatçısı olub. "Bu il, misal üçün, Azərbaycan Türkiyəyə 7 milyard kubmetr qaz, Gürcüstana 1 milyarda yaxın qaz ixrac edib, Türkiyə bu qazın bir qismini Yunanıstana reeksport edib. Azərbaycan qazını İrana da nəql edir. "Qazprom"la da bu yaxınlarda imzalanmış qaz sazişi Azərbaycanın diversifikasiya siyasətinə tam uyğundur. Nə qədər çox bazar olsa, o qədər də çox mənfəətli şərtlər olacaq. Mən çox şadam ki, "Nabucco" layihəsi çərçivəsində tranzit ölkələr arasında saziş əldə edildi. Ümidvaram ki, Azərbaycanla Türkiyə arasında da tranzit sazişi tezliklə imzalanacaq",-deyə Azərbaycan lideri bildirib. O qeyd edib ki, Türkiyədə "Nabucco"ya dair imzalanmış saziş ədalətli şərtlərə və beynəlxalq səviyyədə tanınan prinsiplərə söykənməlidir:"Bu ilin may ayında Azərbaycan "Nabucco"nu dəstəkləyən siyasi qətnaməyə imza atdı. Və biz həmişə deyirik ki, əgər "Nabucco" inşa edilsə və kommersiya baxımından şərtlər bizi qane etsə, Azərbaycan məmnuniyyətlə öz qazını bu kəmərlə də nəql edəcək. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanda qaz ehtiyatları indi minimum 2 trilyon kubmetrdir, maksimum isə bu, 5 trilyon kub metr ola bilər. Yaxın 3-5 il ərzində Azərbaycanda yeni və irimiqyaslı neft və qaz yataqlarının kəşfi gözlənilir. Azərbaycanın qaz ehtiyatı 100 ilə kifayət edəcək. Azərbaycanın Nabucco istiqamətində nəql edilməsi üçün kifayət qədər qaz ehtiyatı var".

Xarici radiolarla bağlı mövqe dəyişməyəcək

BBC-nin xəbərinə görə, "Chatam House" Kral İnstitutunda ekspertlər və jurnalistlər qarşısında çıxış edən prezident İlham Əliyev bildirib ki, rəsmi Bakı xarici radioların Azərbaycanın milli tezliklərində yayımı ilə bağlı mövqeyini dəyişmək niyyətində deyil.

Dövlət başçısı bildirib ki, hər bir ölkə, o cümlədən yeni müstəqil dövlətlər, "ilk növbədə öz qanunvericiyinə hörmətlə yanaşmalıdırlar". Onun sözlərinə görə, BBC və digər xarici radiostansiyalarla Azərbaycan arasında tərəfdaşlıq davam etməlidirsə, yayımın başqa üsulları tapıla bilər - misal üçün, internet, qısa dalğalar: "Yəni, biz medianı məhdudlaşdırmaq istəsəydik, bütün bunları etməzdik. Bizim yeganə niyyətimiz - öz qanunvericiliyimizə hörmətlə yanaşmaq və digər inkişaf etmiş və demokratik ölkələr kimi hərəkət etməkdir".

A. Xəlil

Ekspress.- 2009.- 15 iyul.- S. 3.