Nizami rayonunun sosial-iqtisadi inkişafı:

real vəziyyət və perspektivlər

Heç kimə sirr deyil ki, bu gün paytaxt Bakıda və onun rayonlarında abadlıq-quruculuq işləri geniş vüsət alıb. Son illər paytaxtın ən çox abadlaşan və simasını dəyişən rayonlarından bir də Nizami rayonudur. Qeyd edək ki,

1980-ci ilin dekabrında yaradılan rayon bu gün ölkənin və paytaxtın həyatında mühüm rol oynayır. Belə ki, hazırda Nizami rayonunda fəaliyyət göstərən müəssisələr ölkə iqtisadiyyatında və dövlət büdcəsində əhəmiyyətli çəkiyə malikdir.

Ənənələrə sadiq qalan rayon

Vurğulamaq yerinə düşər ki, yarandığı andan sənaye rayonu statusunu daşıyan Nizami rayonu bu gün də ənənəsinə sadiq qalmaqdadır. Belə ki, 2013-cü ilin ötən dövründə rayon ərazisində fəaliyyət göstərən müəssisələr tərəfindən 308,2 milyon manat dəyərində məhsul istehsal edilib və xidmətlər göstərilib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 5,8 faiz çoxdur. İstehsal olunan məhsulun 35,7 faizi özəl sektorun payına düşür. Ölkəmizin ən iri sənaye müəssisələrindən sayılan Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavodunun istehsalı olan müxtəlif neft məhsullarına, “NJT-2000” firmasının istehsal etdiyi plastik məmulatlara, “Kaspi Yıldız” MMC-nin buraxdığı yanğınsöndürmə avadanlığına istər daxili, istərsə də xarici bazarda tələbat getdikcə artır. Bundan əlavə, “Bakı Yağ Qida Sənaye”, “Zəhmət Ruzi”, “Bakı-Şərab 1”, “Evropean Tobacco Baku” açıq səhmdar cəmiyyətləri, “Ulduz” fabriki və “Veysəloğlu Yaylıcı Qardaşlar” MMC ölkəmizdə ərzaq bolluğunun təminatında yaxından iştirak etməklə yanaşı, xarici bazara da məhsul göndərirlər.

Qeyd edək ki, Nizami rayonunda müxtəlif sənaye müəssisələrinin uğurla fəaliyyət göstərməsi rayonu investisiya baxımından cəlbedici edən əsas faktorlardan biri sayılır. Məsələn, bunu rayon iqtisadiyyatına qoyulan sərmayələrin həcmi də təsdiq edir. Hesablamalara görə, son 5 ildə Nizami rayon iqtisadiyyatına 723,4 milyon manatlıq investisiya qoyulub ki, bunların hamısı istehsal təyinatlıdır. Əsas kapitala yönəldilmiş investisiyaların 134,8 milyon manatı və ya 95 faizi dövlət, 7,1 milyon manatı və ya 5 faizi qeyri-dövlət müəssisələrinə aiddir. Hesabat dövrü ərzində istifadə edilmiş investisiyaların 91,5 milyon manatı və ya 64,5 faizi tikinti quraşdırma işlərinə sərf edilib. Bu rəqəm keçən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 46,2 çoxdur.

Rayonda çoxlu sayda istehsal müəssisələrinin fəaliyyət göstərməsi həm də məşğulluq probleminin həllinə xidmət edir. Təkcə bu ilin 9 ayında rayonda 1450 yeni iş yeri açılıb ki, onlardan 274-ü yeni istifadəyə verilən, 71-i mövcud müəssisə və təşkilatlara, 1105-i isə fiziki şəxslərə aiddir. Ümumilikdə, 2003-cü ildən oktyabrın 1-dək 22914 yeni iş yeri açılıb ki, bunlardan 22817-si daimidir. Yeni açılmış iş yerlərinin əksəriyyəti isə özəl sektorun payına düşür.

Bundan başqa, bu ilin doqquz ayında Nizami rayonunda daxili imkanlar hesabına 389,4 milyon manatlıq podrat işləri yerinə yetirilib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 51,1 faiz çoxdur.

Nizami rayonunda infrastruktur layihələrinin icrası da ilbəil sürətlənməkdədir. Elə rayonda yol-nəqliyyat infrastukturunun təkmilləşdirilməsi, müasir standartlara cavab verən körpü, yolötürücü və tunellərin, yeraltı və yerüstü piyada keçidlərinin inşası, tıxacların aradan qaldırılması məqsədilə yeraltı avtomobil dayanacaqlarının tikintisi, magistral küçə və prospektlərin əsaslı şəkildə yenidən qurulması görülən işlərin miqyası barədə aydın təsəvvür yaradır.

Son illər müxtəlif dövlət proqramları çərçivəsində abadlıq-quruculuq işlərinin və infrastruktur layihələrin uğurla reallaşdırılması rayona tamamilə başqa bir görkəm verib. Belə ki, Heydər Əliyev və Ziya Bünyadov prospektlərinin kəsişməsindəki müxtəlif səviyyəli yol qovşağı, Babək prospektində, eləcə də Qara Qarayev prospekti ilə Naxçıvani küçəsinin kəsişməsindəki yeraltı piyada keçidləri, Nəqliyyatın İntellektual İdarəetmə Mərkəzi, Bakı Metropoliteninin əsaslı yenidənqurmadan sonra istifadəyə verilmiş “Koroğlu” stansiyasının yaxınlığındakı park və digər istirahət mərkəzləri rayonun ümumi mənzərəsini xeyli yaxşılaşdırmaqla yanaşı, sakinlərin rahatlığının təminatı baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Gənc nəslin inkişafına diqqət artırılır

Hazırda rayon rəhbərliyi tərəfindən gənc nəslin inkişafı məsələsi də xüsusi diqqətdə saxlanılır. Bunun nəticəsidir ki, 2012-2013-cü tədris ilində Nizami rayonunun orta ümumtəhsil məktəblərini bitirərək ali məktəblərə sənəd vermiş 1606 abituriyentdən 961 nəfər tələbə adını qazanıb. Abituriyentlərin 76-sı xarici ölkələrin ali məktəblərinə qəbul olunub. Rayon üzrə 98 məzun 600-dən yuxarı bal toplayıb ki, onların da 33 nəfəri 650 baldan yüksək nəticə göstərib. Rayon üzrə “Qızıl” medala layiq görülən 14 nəfərin hamısı tələbə adını qazanıb. Ali məktəblərə qəbul sarıdan 145, 129 saylı məktəblər, 62 saylı məktəb-lisey öndədir.

Yeri gəlmişkən vurğulayaq ki, Nizami rayonunda 22 orta ümumtəhsil məktəbi, «Zəngi» liseyi, kimya-biologiya təmayüllü respublika liseyi, «Dədə Qorqud» özəl türk liseyi, uşaq-gənclər və texniki yaradıcılıq mərkəzləri, 20 uşaq bağçası, 1 uşaq evi, kar uşaqlar üçün 2 respublika internat-məktəbi və s. fəaliyyət göstərir.

Bundan başqa, Nizami rayonunda Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Çobanzadə küçəsi, 2405-ci məhəllədə valideyn himayəsindən məhrum olan və uşaq evlərində böyüyən gənclər üçün də yaşayış binası inşa olunub. Binada 34 birotaqlı, 32 ikiotaqlı və 2 üçotaqlı mənzil olduğu, mənzillərin məişət avadanlığı, mətbəx, yataq, qonaq otağı mebel dəstləri ilə, soyuducu, qaz sobası, paltaryuyan maşınla təchiz edilib. Hazırda rayon ərazisində AFFA tərəfindən tutumu 20 000 nəfərlik stadion inşa olunur. Bundan əlavə, Nizami rayonunda 5 stadion, 8 idman-sağlamlıq kompleksi əhalinin, xüsusilə də gənclərin sağlam həyat tərzinin təminatına xidmət edir.

Müraciətlərə operativ cavab verilir

Nizami Rayon İcra Hakimiyyətində vətəndaşların qəbulu da mütəmadi diqqət mərkəzində saxlanılan məsələlərdəndir. Belə ki, icra hakimiyyətinin yerləşdiyi binanın foyesində İcra Hakimiyyəti başçısının, onun müavinlərinin və şöbə müdirlərinin qəbul günləri qrafikini əks etdirən lövhə asılıb, bu barədə məlumatlar və əlaqə telefonları saytda yerləşdirilib. Rayon İcra Hakimiyyətində vətəndaşların qəbulu isə ilin əvvəllərindən təsdiq olunmuş cədvələ uyğun aparılır. Bundan əlavə, şöbə müdirləri operativ həll olunmalı məsələlərlə əlaqədar vətəndaşları gün ərzində qəbul edirlər. Mövcud problemlərin, vətəndaşların sosial əhəmiyyətli sifarişlərinin, tələb və təkliflərinin öyrənilməsi məqsədilə ayda iki dəfədən az olmayaraq yerlərdə Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının sakinlərlə səyyar görüşləri keçirilir. Qeyd edək ki, 2013-cü ilin 9 ayı ərzində 19 belə səyyar görüş keçirilib və sakinlər tərəfindən 92 müraciət edilib. Bununla yanaşı, 153 vətəndaş Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı tərəfindən aparatda qəbul edilib.

Qeyd edək ki, rayon rəhbərliyi vətəndaşların müraciətlərinə operativ cavab verməklə yanaşı, rayon ərazisində yaşayan ahılları və kimsəsizləri də unutmur. Bu baxımdan «Neftçilər» metro stansiyası yaxınlığında yerləşən «xeyir-şər evi» deyilən məkan ahıl insanların ümid yeridir. Belə ki, Nizami rayonu ərazisində olan yaşlılar şənbə, bazar günləri istisna olmaqla, təxminən, 3 ildir ki, həftəiçi hər gün isti yeməklə təmin olunur. Hətta «xeyir-şər evi»nə gələ bilməyən yaşlıların və kimsəsizlərin yeməkləri mənzillərinə qədər çatdırılır.

Həllini gözləyən məsələlər

Qeyd edək ki, rayon ərazisində davamlı olaraq abadlıq və quruculuq işlərinin həyata keçirilməsinə baxmayaraq, həllini gözləyən məsələlər də var. Məsələn, 2013-cü ildə qarşıya qoyulmuş tapşırıqların icrası istiqamətində rayon üzrə Şərifli, E.Süleymanov və Rüstəmov küçələrinin kəsişməsində tunel yolun tikintisi, 8-ci km yarımstansiyasından 7 saylı paylayıcı qurğuyadək 2 dövrəli hava xəttinin kabelləşdirilməsi, məhəllələrin abadlaşdırılması işlərinin yekunlaşdırılması, bütün çoxmərtəbəli yaşayış binalarında aşağı paylama kommunikasiya xətlərinin (su, kanalizasiya və istilik) dəyişdirilməsi, istismar müddəti başa çatmış sərnişin liftlərinin yenisi ilə əvəz olunması, Babək prospektində yeraltı keçidlərin tikintisinin başa çatdırılması, Heydər bağı park-bulvarın Cəmşid Naxçıvanski küçəsindəki hissəsinin əsaslı şəkildə yenidən qurulması həllini gözləyən məsələlər sırasındadır.

Bundan başqa, perspektiv planlara rayondakı məcburi köçkünlərin mənzillə təmin olunaraq köçürülməsi, onların məskunlaşdığı bağçaların təmir olunması, əlavə korpusların tikilməsi də daxildir. 2014-16-cı illərdə rayonda səhiyyə müəssisələrinin, 1 №-li Uşaq Xəstəxanasının III yoluxucu xəstəliklər korpusu, Azərsutikinti xəstəxanası, 4 №-li Vərəm Əleyhinə Dispanser və s. yenidən qurulması daxildir. Texniki Kollec, Qida Sənayesi Kollecin əsaslı təmiri və yenidənqurulması, 50 sinif otaqlı əlavə tədris korpusunun tikilməsi, bir sıra mədəniyyət obyektlərinin, rabitə şöbələrinin əsaslı təmiri, təhsil müəssisələrinin inşası və yenidən qurulması, qaz, su və kanalizasiya xətlərinin çəkilişi, köhnə xətlərin dəyişdirilməsi, yol təsərrüfatının yenilənməsi, bəzi ünvanlarda istilik sisteminin təkmilləşdirilməsi üçün yeni qazanxanaların tikilməsi, 29 hündürmərtəbəli yaşayış binasında istismar müddəti başa çatmış 134 ədəd liftin yenisi ilə əvəz olunması, Çobanzadə küçəsi 2399-cu məhəllədə əlil və şəhid ailələri üçün 96 mənzilli yaşayış binasının tikintisi, 29 hündürmərtəbəli yaşayış binasında 134 ədəd liftin yenisi ilə əvəz edilməsi və s. də yaxın iki ilin planları sırasındadır.

Sevinc Osmanova

Yazı Nizami Rayon İcra Hakimiyyəti və Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun keçirdiyi müsabiqəyə təqdim etmək üçün hazırlanıb.

Həftə içi.- 2013.- 18 dekabr.- S.7.