Qarmonçalan Gülağanın ağrısı

 

Axşam düşüb. Şər qaralır. Saat 9-a qalır. Səməd Vurğun bağında uşaqların səsi, böyüklərin söhbətləri, ağsaqqalların mübahisələri qulaqlarımda bir-birinə qarışıb. Birdən bağın ayaq tərəfindən xaric bir səs eşidilir. Tanış melodiyadır. Qarmon səsidir. Musiqinin “ad-soyadını” xatırlamağa çalışıram. Hə, tapdım... “Əziz dostum məndən küsüb incidi...”.

 

Qulaqlarımdakı qarışıq səslərdən bezib həmin melodiyaya doğru addımlayıram. Fontanın şırıltısı isə həmin ritmdə “ayaq verir”. Yaşlı, saçının ortası keçəlləmiş bir kişi başını qarmona söykəyib. Öz aləmindədir. Şirin barmaqları var. Qarmonadil dedirdir”. Yandırır, ağladır...

 

Bu yaşda məni toylara kim aparar?!.

 

Qarmonçu Gülağa ifasını bitirən kimi söhbətə tuturam. Oturduğu skamyada qarmonun qutusunu açıb. İçərisində iki-üç manatlıq kağız, bir o qədər dəmir pul var. Deyir ki, axşamlar Səməd Vurğun bağına çörəkpuluna çıxır. On beş il bundan əvvəl bu sənətdən uzaqlaşsa da, yenidənküçə bazarı”na qayıtmağa məcbur olub: “Yaşım 60-ı keçib. 15 il bundan əvvələ qədər toylara getmişəm. Bakılıyam. Bakı toylarının çoxunda bu qarmonu döşümə basıb evimə çörəkpulu aparmışam. Sonra toyların daşını atdım. Ticarətə keçdim. Ticarətdən pul çıxmayınca küçələrdə, parklarda ifa etməyə başladım. Bu yaşda məni toylara kim aparar?!. Yaşım keçib. Gənclər məni tanımır. Müştərilərimi itirmişəm. Üstəlik, qarmonun təmirinə xeyli pul lazımdır. Bu qarmonla ancaq parkda ifa etmək mümkündür. Günə beş-altı manat qazanmaq olur. Ən çox qazananda 10-12 manatı keçmir”.

 

Buradaalkaş”lar üçün çalıram...”

 

Parkın plafonlarının sarı işığında qısa segah parçaları ifa edən Gülağa kişi söhbət etməyə meylli deyil. Müştəriləri məmnun edib evə çörəkpulu aparmağının dərdinə düşüb. Ara-sıra qonşu skamyalarda Gülağanın yanıqlı segahlarına qulaq kəsilən yaşlı qadınlar 20, 30, 50-60 qarmonun qabına qəpik pul atır. Yolu buradan düşən, üst-başı, geyimi o qədər səliqəli olmayan fəhlə görünüşlü, üzü tüklü kişilər əlikəsiklik etmirlər. 1 manat atırlar. Amma diqqətimi bir məqam da çəkir. Parka gəzməyə çıxan səliqəli geyimli nisbətən gənc cütlüklər yaşlı, qaş-qabaqlı kişinin ifalarına ağız büzüb keçirlər. Gülağa kişi bunları göz altından süzür.

Birdən hündürboy, üzü tüklü orta yaşlı bir kişi yaxınlaşır. Əlində pivə bultulkası. Bir az aralıdaƏli, bəri gəl” –deyən yoldaşlarının çağırışına məhəl qoymur. Döş cibindən əzilmiş bir manat çıxarır:

-Usta, birNaxçıvanhavası!

Gülağa kişi qarmona sarılır.

Bir dəqiqə keçməmiş hündür boy, ayaq üstə səndələyən bu adam əli ilə ifanı saxlamasını tələb edir. Özü bir az əsəbi halda:

-“Heyvagülü”! (Sonra əvvəlki ifasına təşəkkür əlaməti olaraq marçıltı ilə Gülağanın üzündən öpür.)

Gülağa kişi üzünü turşudur. Bir az əsəbi haldaHeyvagülü”nə güllər vurmağa başlayır. Oynaq ritmlərdə yanğı duyuram.

İçkili adam yenə əmiranə şəkildə bayaq verdiyi manatın üçüncü sifarişini verir:

-Bi dənə “Ata” segahı!

Gülağa kişi lap hövsələdən çıxır. Səs tonunu qaldırır:

-Alə, bir manat vermisən, sabaha kimizakazunueşitceyüy?

Gülmək məni tutur. İçkili adam susur. Əlindəki butulkanı Gülağa kişidən küsdüyünü göstərmək üçün bağdakı ağacların dibinə atır. Gülağa kişi başını bulayıb bir segah dilləndirir. Hündürboylu adamata-atadeyib ağlamağa başlayır. Mənimoyşikyaradıb Allah umuduna qoyan dədəm” – deyib səndələyə-səndələyə oradan uzaqlaşır.

Gülağa kişi deyir, bir neçə gündür ki, bu bağa gəlir. Əvvəllər başqa parklara çıxırmış. Amma buranın daölüyer olduğunu vurğulayır: “Burada ancaqalkaş”lar üçün çalıram. Bir manata beş mahnızakazverirlər. Elə bilirlər ki, mahnının biri 20 qəpikdir. Bura kasıb bağdır. Həmişə belə olub. Fəhlələrin, rayon adamlarının, kasıb-kusubun bağıdır. Onlarda da pul gəzir?! Amma elə ən əliaçıqlar da kasıblardır. Allah bərəkət versin. İki-üç beləalkaşmüştərim var. Yenə bu yaxşıdı. Hələ biri var, beş dəqiqədən bir gəlib 10 qəpik verir, “Baş sarıtelsifariş verir. Bir dəqiqə qulaq asıb, gedir. Axırda dünən qovdum”.

 

Polislər şərait yaradır ki, çörəkpulu qazanım...”

 

Gülağa kişi deyir ki, axşam üstü saat 7-8 arası bağa gəlir. 10-11 arası da qarmonu qutusuna yerləşdirib çıxıb gedir. Başqa yerlərdə ifa edib. Amma tez-tez yer dəyişməyə məcbur qalıb: “Bura yaxın qalıram, urus məhəlləsində. ƏvvəllərTarqovı”da da çalırdım. İki gün getdim. Buradan qovurdular, o biri tərəfdən çıxırdım. Axırda dedilər ki, buradatasgecəsi 20 manatdır. Ver, çal. Məndə hardadı o qədər pul. Qarmona pul atan yoxdur. Amma qaraçı uşaqlarının kapron tütəyinə sarı beşlik atırlar. Heç yerdə imkan vermirlər. Axırda Səməd Vurğun bağına gəldim. Buradakı polislər şərait yaradır ki, çörəkpulu qazanım. Hamısı tanışlardı. Dəyib-dolaşan yoxdu. Bircəalkaş”ların əlindən bezmişəm. Amma edək, çörəkpuluna görə dözürəm...”.

Cibimdən 30 qəpik çıxarıb qutuya atıram:

-Ağsaqqal, bir parçaQarabağ şikəstəsiçal. Mən getdim.

-Götür qəpiklərini, onu pulsuz da çalaram...

 

Tural Turan

 

Həftə içi.- 2019.- 30 may.- S.8.