1,6 milyon ton buğda ehtiyatımız var
Murtuzəli Hacıyev: "Buğda,
un və düyü idxalına ƏDV aprelin 30-da bərpa ediləcək"
İstehlak
üçün nəzərdə
tutulmuş ərzaq buğdanın adambaşına
düşən illik norması 180 kiloqram təşkil edir.
Ümumi tələbatın əsas hissəsi təxminən1
milyon 530 min tondur.
Son illər taxıla
olan tələbatın artması, eləcə də buğda
istehsalçılarına dövlət tərəfindən
kompensasiyaların verilməsi səbəbindən pambıq
istehsalına maraq azalmaqdadır.
Hətta mütəxəssislər
analoji durum üzündən cari ilin aprel ayının
ortalarından etibarən başlanılacaq pambıq səpininin
50 faiz azala biləcəyi barədə proqnoz verirlər.
Samux Ərazi Kənd Təsərrüfatı
İdarəsinin rəisi Ziyad Abbasov da respublikanın qərb
bölgəsində pambıq səpininin 50 faiz
azalacağını bildirib. Onun sözlərinə görə,
bu il sözügedən bölgə üzrə cəmi 1500
hektarlıq sahəyə pambıq səpilməsi ehtimal olunur.
Çünki fermerlər əkin sahələrinin əksər
hissəsini taxıl üçün ayırırlar:
"Taxıl sahələrini əkib-becərmək
üçün dövlət tərəfindən
kompensasiyalar verildiyindən fermerlər daha çox taxıl əkininə
maraq göstərirlər. Bu səbəbdən də hər
il pambıq üçün ayrılan sahələr
azalır".
Taxıl sahələrinin
ərazisi artıb
Xatırladaq ki, Dövlət
Statistika Komitəsinin məlumatına istinadən,
pambıqçılığın inkişaf etdirilməsi
üçün əlverişli şəraitin
yaradılması həmin sahənin daha da canlanmasına təsir
etsə də, 2006-cı ildən başlayaraq bəzi səbəblərə
görə yenidən geriliyə yol verilib. 2008-ci ildə xam pambığın
istehsalı 2007-ci illə
müqayisədə 44,7 faiz
azalaraq 55,4 min ton olub. Səbəbi
əkin sahəsinin
2007-ci ildəki 75,6 min
hektardan 2008-ci ildə
48,5 min hektara qədər azalması olub. Ancaq "Kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalçılarına
dövlət dəstəyi
haqqında" ölkə
rəhbərinin 23 yanvar
2007-ci il tarixli sərəncamı ilə
sözügedən istehsalçıların
məhsul istehsalı üçün istifadə
etdikləri yanacağın,
motor yağlarının
və mineral gübrələrin dəyərinin orta hesabla 50 faizinin dövlət tərəfindən ödənilməsi,
eləcə də buğda istehsalçılarının
maddi marağının
artırılması və
buğda istehsalının
stimullaşdırılması məqsədilə dövlət
büdcəsinin vəsaiti
hesabına əkilən
hər hektara görə 40 manat yardımın verilməsi
müsbət nəticələnib.
Eyni zamanda məhsuldarlığa
təsir göstərən
reproduksiyalı toxum materialının satışına
görə hər kiloqramda 30 - 40 qəpik əlavə maliyyə vəsaitinin ayrılması,
həmçinin həftənin
şənbə və
bazar günləri kənd təsərrüfatı
məhsullarının satışı
üzrə yarmarkaların
təşkili yetişdirilən məhsulun
itkisiz yığılmasına
müsbət təsir
göstərib. Bu səbəbdən də
2007-ci illə müqayisədə
ötən il kənd təsərrüfatı
məhsullarının istehsalında
artım əldə edilib. Bütün bunlar 2008-ci ildə
kənd təsərrüfatının
ümumi məhsulunun sabit qiymətlərlə dəyərinin 2007-ci ildəkinə
nisbətən 6,1 faiz,
o cümlədən bitkiçilik məhsullarının
7,2 faiz, heyvandarlıq
məhsullarının isə
4,1 faiz artmasını
təmin edib.
1 milyon hektarda taxıl əkilib
Kənd Təsərrüfatı
Nazirliyinin (KTN) mətbuat xidmətinin rəhbəri Murtuzəli
Hacıyev də "ağ qızıl"a marağın
azaldığını təsdiqlədi. Onun
dediyinə görə,
taxıla tələbat
ilbəil artdığı
halda, pambığa tələbat azalır:
"Yəni pambıq
məhsulunun satış
qiyməti xeyli aşağı olduğundan
taxıl və buğda istehsalı ondan daha sərfəlidir.
Bu səbəbdən fermerlər pambıqçılıqdan
daha çox taxılçılığa meyllənirlər.
Digər tərəfdən
azad sahibkarlıq olduğundan fermerləri hər hansı bir məhsul əkməyə məcbur
etməyə nəinki
bizim, kimsənin ixtiyarı və səlahiyyəti yoxdur. Yəni fermerlər məhsul əkinində azad seçim hüququna malik olduğundan onların hüquqlarını pozmaq
yolverilməzdir".
Müsahibimiz qeyd etdi ki,
taxılçılığın inkişaf etdirilməsi
üçün buğda istehsalı ilə məşğul
olan fermerlərə dövlət tərəfindən
lazımi diqqət və qayğının ayrılması, həmin
sahibkarlara maddi yardımların, yanacaq və gübrələrin
verilməsi qaydalarının sadələşdirilməsi
hesabına payızlıq buğda bitkiləri əkilən sahələrin
əraziləri xeyli çoxalıb: "Bildiyiniz kimi, prezident
İlham Əliyevin imzaladığı "Kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi
haqqında" sərəncama əsasən, kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalçılarının məhsul
istehsalı üçün istifadə etdikləri
yanacağın, motor yağlarının və mineral gübrələrin
dəyərinin orta hesabla 50 faizinin dövlət tərəfindən
ödənilməsini təmin etmək üçün 2007-ci
ilin dövlət büdcəsindən 80 milyon manat vəsait
ayrılıb. Bundan başqa, Maliyyə,
Kənd Təsərrüfatı
nazirlikləri haqqında
sözügedən yardımların
verilməsini, "Aqrolizinq"
ASC, həmçinin digər
hüquqi və fiziki şəxslər istehsalçılara mineral
gübrələrin güzəştlə
satılmasını təşkil
ediblər. 80 milyon manat respublika ərazisində fəaliyyət göstərən
862 min ailə təsərrüfatı arasında
bölünüb. Yəni
siyahıya alınmış
buğda istehsalçılarının
hər birinə hər hektar üçün 40 manat məbləğində yardım
verilib. Onu da deyim ki,
verilən yardımlar
hesabına payızlıq
buğda bitkiləri əkilən sahələrin
əraziləri xeyli çoxalıb. Yəni
2007-ci ildə 603.960 hektar
sahədə payızlıq
buğda əkilmişdisə,
2008-ci ildə bu göstərici 800 min hektar təşkil edib. 1 milyon hektarda isə taxıl əkilib. Bütün bunlar da onu göstərir
ki, taxılçılığa
maraq getdikcə yüksəlir və indiyədək əkin-biçin aparılmamış
sahələrdə belə
taxıl əkilməsi
reallaşdırılacaq. Taxılçılığın
xüsusi diqqət mərkəzində saxlanılmasının
növbəti illərdə
daha bol məhsul götürməyimiz
üçün zəmin
yaradacağına əminəm".
"Xaricdən
taxıl almayacağıq"
Sonra M.Hacıyev diqqətimizə
çatdırdı ki, ötən ilin aprelin 30-da Nazirlər
Kabineti Azərbaycana buğda, un və düyü idxalına
dair əlavə dəyər vergisinin (ƏDV) 1 illik müddətə
götürülməsinə dair qərar qəbul edib. Artıq cari ayın 30-da qoyulan müddət tamamlanacaq:
"Qeyd olunan 1 il müddətində ölkəmizə Qazaxıstandan,
Ukraynadan və Rusiyadan 1 milyon 400 min ton buğda,
3 min tondan artıq un idxal
edilib. Əsas idxalçı isə Qazaxıstan olub. Hazırda 1,6 milyon ton buğda, 400 min tondan artıq
un ehtiyatımız var. Onu da
bildirim ki, istehlak üçün nəzərdə tutulmuş
ərzaq buğdanın
adambaşına düşən
illik norması 180 kiloqram təşkil edir. Ümumi tələbatın əsas
hissəsi təxminən
1 milyon 530 min tondur. Qeyd etdiyim kimi, əvvəlki illərlə
müqayisədə buğda
və taxıl sahələrinin kifayət
qədər artması
bizim taxıla olan tələbatımızı
ödəyəcək və
bizim xarici ölkələrdən taxıl
almağımıza ehtiyac
qalmayacaq. Ona görə də aprelin 30-da sözügedən
ƏDV-nin götürülməsi
ilə bağlı hökumətin qərarı
ləğv ediləcək".
Təbriz Vəfalı
Həftə içi.- 2009.- 7 aprel.- S. 5.