Abdulla Gül qəti söz verdi

"Azərbaycanın işğal olunmuş 5 rayonunu almasam, adımı dəyişərəm"

"Əgər sərhədlərin açılmasına əvəz kimi Ermənistandan Azərbaycanın işğal olunmuş 5 rayonunu almasam, adımı dəyişərəm" - Türkiyənin "Milliyyyyət" qəzetinin yazdığına görə, bu sözləri ölkə prezidenti Abdulla Gül silahdaşları ilə keçirdiyi şam yyeməyi yzamanı səsləndirib. Qəzetin yazdığına görə, hazırda A.Gül mütəmadi olaraq ABŞ prezidenti Barak Obama və dövlət katibi Hillari Klintonla telefon əlaqəsi saxlayır: "1 gün əvvəl isə prezident ermənistanlı həmkarı Serj Sarkisyana zəng vurub və sərhədlərin açılması ilə bağlı müzakirələr aparıb".

Qəzet Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın yaxın günlərdə Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı müzakirə aparmaq üçün Moskvaya yollanacağını da bir daha təsdiqləyib: "1 gün əvvəl Ərdoğan Rusiyanın baş naziri Vladimir Putinlə telefonla danışıb və yaxın vaxtlarda Moskvada görüşmələrini razılaşdırıb".

S.Sarkisyan isə dünən keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib ki, Ermənistan Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılmasının hər hansı ilkin şərt irəli sürmək şərti ilə baş tutmasını mümkün saymır. "Novosti-Armeniya" agentliyinin məlumatına görə, S.Sarkisyan deyib: "Bir daha təkrarlayıram: biz münasibətləri yalnız ilkin şərt irəli sürmədən həll etməyə hazırıq. İndi top meydanın Türkiyəyə aid hissəsindədir. "Futbol diplomatiyası"nın dili ilə danışsaq, top meydanın bir hissəsində uzun müddət qala bilməz. Çünki futbol qarşılaşmaları hansısa müddət daxilində oynanılır".

Erməni prezident Ankaranın İrəvan qarşısında hansısa şərtlər irəli sürdüyünə işarə edib: "Əlbəttə, ola bilsin hesabımızda yanılmışıq və indi türklər başqa mövqe tutaraq qarşımıza hansısa şərt qoymaq fikrinə düşə bilərlər. Hadisələrin belə inkişafını birmənalı şəkildə istisna etmək olmaz. Lakin hesab edirəm bu halda belə biz prosesdən daha güclü tərəf kimi çıxacağıq".

Jurnalistlərin Ermənistanı Türkiyə ilə danışıqlara başlamağa nəyin vadar etməsinə dair sualını cavablandıran dövlət başçısı ölkəsinin Ankara ilə dialoq qurmalı olduğuna əminliyini bildirib:

"Türkiyənin peşəkar diplomatiyası bu səmimiliyi qiymətləndirmək gücündədir. Müəyyən beynəlxalq faktorlar var və bizi məhz həmin faktorlar hazırkı vəziyyətə gətirib-çıxarıb". S.Sarkisyan onu da bildirib ki, Türkiyənin "erməni soyqırımı"nı tanıması məsələsi iki ölkə arasında münasibətlərin qaydaya salınması üçün şərt hesab olunmamalıdır. Bütün bunlarla yanaşı, erməni prezident ölkəsi ilə Türkiyə arasında sərhədin bu il oktyabrın 7-dək açılacağına ümid etdiyini söyləyib. O, iki ölkə arasında danışıqların yekunlaşmaq üzrə olduğunu da bildirib. Qeyd edək ki, oktyabrın 7-də Türkiyə və Ermənistanın futbol üzrə milli komandaları arasında İstanbulda növbəti qarşılaşma keçiriləcək.

Ankaradan isə yenə də bir-birinə zidd xəbərlər gəlməkdədir. Hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasından (AKP) olan millət vəkili Haluk İpək APA-ya açıqlamasında ölkəsinin Ermənistanla sərhədləri açmaq fikrində olmadığını iddia edib: "Mən konkret deyirəm ki, aprelin 16-da Türkiyə - Ermənistan sərhədləri açılmayacaq". O, Türkiyənin hər an Azərbaycanın yanında olduğunu söyləyib. Son 6 - 7 ildə qatıldığı bütün beynəlxalq tədbirlərdə bu sualın ona ünvanlandığını deyən H.İpək fikrini belə davam etdirib: "Ancaq Türkiyə hər zaman bəyan edib ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi həll olunmadan sərhədlər açılmayacaq. Mən qəti olaraq bildirirəm ki, Türkiyənin Azərbaycanla bağlı siyasəti dəyişməyib".

Türkiyənin əsas müxalifət təşkilatı olan Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) lideri Dəniz Baykal isə Ankara - İrəvan danışıqlarının Azərbaycanı məyus edəcəyini çoxdan söylədiklərini xatırladıb. "Baş verən son hadisələr bizim haqlı olduğumuzu ortaya qoydu", - deyə o qeyd edib.

Türkiyə Milli İstihbarat Təşkilatının (Milli Kəşfiyyat Komitəsi) sabiq analitiki Mahir Kaynak isə hesab edir ki, Ankaranın Ermənistanla sərhədləri açması Türkiyənin özünü daxili böhrana sürükləyəcək. "Sərhədlərin açılması yalnız Azərbaycanın işğal altındakı torpaqlarının boşaldılmasından sonra mümkündür", - deyə M.Kaynak "Trend"ə açıqlamasında bildirib. Bununla yanaşı, o, proseslərin Türkiyədə hakimiyyət çevrilişi ilə nəticələnəcəyinin gözlənilən olmadığı qənaətindədir.

Dünən Azərbaycan - Türkiyə İş Adamları Birliyinin İdarə Heyətinin sədri və Azərbaycan - Türkiyə - Amerika Fondunun sədri Əhməd Erentok son hadisələrə etiraz olaraq ABŞ-ın rəsmi şəxslərinə müraciət ünvanlayıblar. Müraciət ABŞ prezidenti Barak Obama, dövlət katibi Hillari Klinton, Nümayəndələr palatasının sədri Nensi Pelosi, Senatın Xarici Əlaqələr Komitəsinin rəhbəri, senator Con Kerriyə ünvanlanıb. Sənəddə Türkiyənin Azərbaycanın mövqeyini nəzərə almadan sərhədləri açmasının gözlənilən effekti verməyəcəyi bildirilir: "Bu halda Azərbaycanın Türkiyə, həmçinin ABŞ-la əlaqələri gərginləşəcək. Sərhədlərin açılması bölgədə vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirəcək". Müraciət müəllifləri Vaşinqtonu məsələyə həssas yanaşmağa çağırıblar.

Türkiyə - Ermənistan sərhədlərinin açılması məsələsinə Beynəlxalq Böhran Qrupunun Avropa proqramlarının direktoru Sabina Freyzer də münasibət bildirib. O, "1news.az" saytına açıqlamasında deyib ki, İrəvan Ankara ilə ikitərəfli münasibətlərinin yalnız Azərbaycanın işğal altındakı torpaqlarının azad ediləcəyi təqdirdə möhkəmlənəcəyini anlamalıdır. Bununla yanaşı, S.Freyzer hesab edir ki, iki ölkə arasında sərhədlər açılarsa, bu, Cənubi Qafqazda sülh və sabitliyə yeni impuls verəcək: "Artıq illərdir Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli dalana dirənib. Uzun illər ərzində Türkiyə Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılması üçün Azərbaycanın işğal altındakı torpaqlarının boşaldılması şərtini ortaya qoyub. İndi yeni yanaşmanın sınaqdan keçirilməsi vaxtıdır". S.Freyzerin fikrincə, İrəvanla Ankara arasında münasibətlərin normallaşması Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasına da yardım edə bilər.

Cahangir Həsənli

Həftə içi.- 2009.- 11-13 aprel.- S. 1-2.