"Yəhudilər Türkiyəni incidən addım atmayacaqlar"

Tomris Azəri: "Onlar ermənilərin kim olduqlarını gözəl bilirlər"

Apreldə ABŞ Konqresində qondarma "erməni soyqırımı" məsələsinin yenidən qaldırılacağı gözlənilir. Azərbaycan və türk diasporlarının birlikdə fəaliyyət göstərməsi zəruridir.

Xatırladaq ki, Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın İsrail prezidenti Şimon Pereslə söz davasına çıxması narazılıq yaradıb... Bunların Türkiyə, İsrail və Azərbaycan diasporları arasında narazılıqlar yaradıb-yaratmaması maraq doğurur. Bütün bunlara "Həftə içi"nə müasahibəsində Amerika Azərbaycanlıları Cəmiyyətinin sədri Tomris Azəri aydınlıq gətirdi.

- Təbii ki, biz bir millət, iki dövlətik. Bu prinsip fəaliyyətimizdə həmişə rəhbər tutulur. Amerika Azərbaycanlıları Cəmiyyəti qurulandan bəri - 52 il həmişə Türkiyə diasporu ilə birgə işləyib və indi də birlikdə fəaliyyət göstəririk. Mən Amerikada fəaliyyət göstərən iki böyük türk qurumunun - Türk Amerikan Assambleyası və Türk Amerika Federasiyasının vitse-prezidentiyəm. Bütün hallarda və ən çətin anlarda bir-birimizin yanında olmuşuq.

- Birgə iş üçün hansı planlar var? Yeni layihələr hazırlanıbmı?

- Birgə olaraq məktub kampaniyaları, konqresmen və senatorları ziyarət edirik. Başqa etnik qrup olan cəmiyyətlərdə olur, onların rəhbərləri və fəalları ilə fikir mübadiləsi aparırıq.

- Türkiyənin baş naziri Ərdoğanla İsrail prezidenti Peres arasında Davosda yaşanan qalmaqaldan sonra yəhudi konqresmenlər və diaspor təşkilatlarının mövqeyində dəyişikliklər varmı?

- Təbii ki, İsrail hökuməti və xalqı Davosda yaşanan hadisədən çox incidilər. Amma bu inciklik uzun davam edə bilməz, əksinə, keçici bir məsələdir. Buradakı konqresmenlər bəlkə də öz-özlüyündə həmin məsələylə bağlı Türkiyəyə qarşı mənfi fikirlərə düşdülər. Amma Amerika Konqresində olan hər bir konqresmen öncə amerikalıdır. Ona görə də Amerikanın mənfəətini düşünürlər. Təbii ki yəhudi əsilli konqresmenlər həm də İsrailin mənafeyini də fikirləşlər. Bir şeyi unutmamalıyıq ki, Amerika və İsrail üçün Türkiyə çox önəmli məmləkətdir. Siyasi maraqlar diaspor fəaliyyətində də önəmli rola malikdir. Bu faktor onu deməyə əsas verir ki, yəhudi əsilli konqresmenlər və diaspor təşkilatları Türkiyəni incidən addım atmayacaqlar.

- Bu məsələdən sonra erməni və yəhudi diasporları arasında yaxınlaşma müşahidə olundumu?

- Məncə, xeyr. Çünki yəhudilər ermənilərin kim olduğunu gözəl bilirlər.

- Hazırda yəhudi və Azərbaycan diasporları arasında əlaqələr necədir və münasibətlərin inkişafı üçün hansı addımlar atılır?

- Yəhudi diaspor və cəmiyyətləri dostlarımızdır və həmişə də belə olacaq. Bu ilin sentyabrında Amerika Azərbaycanlıları Cəmiyyətinin çox böyük konfransı keçiriləcək. Bu toplantıda bütün yəhudi icmasını birləşdirərək, bizlərin kim olduqlarını, birgə faliyyət göstərməyimizin zəruriliyini göstərəcəyik.

- Xocalı soyqırımı ilə bağlı hansı addımlar atılıb və ya atılacaq?

- Xocalı qətliamı barədə Amerika Azərbaycanlıları Şurası Amerika Azərbaycanlıları Cəmiyyəti ilə birlikdə "Xocalıya ədalət" adı altında Amrika miqyasında bir çox tədbirlər keçirəcəyik. Nyu-York, Los-Anceles, San-Fransisko, Texasda tədbirlərimiz baş tutacaq. Nyu-Yorkda 2 tədbirimiz var. Fevralın 27-də BMT-nin binası qarşısında böyük aksiya təşkil ediləcək. Aksiyanın şüarı "Xocalıya ədalət istəyirik!" olacaq. Bu barədə BMT-nin baş katibinə məktub verəcəyik. Bununla bağlı Amerikanın və BMT-nin bütün mediasına xəbərdarlıq olunub. Fevralın 28-də isə böyük bir konfrans gerçəkləşdiriləcək. Tomas Qoltz gözləri ilə gördüyünü türkiyəli, amerikalı, yəhudi dostlarımıza və digər qonaqlarımıza danışacaq.

- Digər Azərbaycan və türk diaspor təşkilatları ilə koordinasiya olunmaq problemi həllini tapdımı?

- Cəmiyyət olaraq belə bir problemimiz yox idi. Amma onu da deməliyəm ki, güclü diasporumuz olmasına nə qədər çalışsaq da, içimizdə bir o qədər bunun reallaşmasını istəməyənlər çoxdur.

- Təşkilatınızın qərargah problemi çözüldümü?

- Xeyr. Qərargahımız arzuolunmaz səviyyədədir. Cəmiyyətimiz, ata-babalarımız 52 il Azərbaycanın heç dünya xəritəsində yeri olmayanda da Amerikada onun adını yaşadıb, üçrəngli bayrağını qaldırdılar. Azərbaycan deməyi, vətəni sevməyi onlar bizə öyrətdilər. Biz burada heç nə gözləmədən işləmək, Azərbaycanın adını yüksəltmək istəyirik. Bu yolda əlimizdən gələni əsirgəməyəcəyik.

Əli Zülfüqaroğlu

Həftə içi.- 2009.- 25 fevral.- S. 4.