"Biz Bakıya minnətdarıq"

Metaksas İohannis: "Hamıya məlumdur ki, Azərbaycan separatçı qüvvələri dəstəkləmir"

Bir neçə gün əvvəl prezident İlham Əliyevin Yunanıstana ilk rəsmi dövlət səfəri reallaşdı. Həmin vaxt iki ölkə üçün mühüm əhəmiyyət daşıyan bir sıra sazişlər də imzalandı. Digər tərəfdən Afina bu il Qarabağ münaqişəsinin həllində vasitəçilik edən ATƏT-in sədridir.

Bütün bu məsələlərlə bağlı suallarımızı isə Yunanıstanın ölkəmizdəki səfiri Metaksas İohannis cavablandırır:

- Azərbaycan prezidentinin Yunanıstana səfərini ölkələrarası münasibətlərin inkişafı baxımından çox mühüm sayırıq. Bu səfər 2004-cü ildə Yunanıstanın əvvəlki prezidentinin Azərbaycana gəlişinə cavab idi. Dövlətlərarası sazişlərin qarşılıqlı əlaqələrimizə daha da təkan verəcəyinə inanırıq. Səfər çərçivəsində reallaşdırılan biznes-forum və oradakı görüşlər ticarət və iqtisadi əlaqələrin yüksək səviyyəyə çatdırılması üçün baza rolunu oynaya bilər.

- Yunanıstan ATƏT sədri olaraq Dağlıq Qarabağ probleminin həlli istiqamətində hansı addımları atacaq?

- Qafqaz ATƏT sədrliyi üçün xüsusi yeri olan bölgədir.

Azərbaycanın da münaqişə ilə bağlı mövqeyini nəzərə alaraq bildirmək istərdim ki, ATƏT sədrliyini həyata keçirən Yunanıstan bütünlüklə Minsk Qrupuna öz dəstəyini ifadə edir. Məhz onların, eləcə də həmsədrlərin beynəlxalq vasitələrlə bu münaqişənin sülh yolu ilə həlli üçün atdığı addımları dəstəkləyirik.

- Xarici işlər nazirinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən bəyanatının ardından Yunanıstandakı ermənilər ona etiraz bildirdilər. Bu, Afinanın Qarabağla bağlı mövqeyini dəyişə bilərmi?

- Yunanıstan bu bölgə üzrə öz standart siyasətini həyata keçirir. Bu isə 10 illərlə yaranmış siyasi mövqedən ibarətdir. Həmin mövqe isə beynəlxalq hüququn prinsiplərinə, eləcə də BMT qərarlarına dəstək verilməkdən ibarətdir. Biz xarici siyasətimizi kiminsə maraqlarına uyğun nizamlaya bilmərik. Eyni zamanda Yunanıstan ATƏT-ə sədrlik edir. Bu müddətdə quruma üzv ölkələrə yanaşmada fərqin qoyulması da düzgün olmazdı. Biz ölkələri bir-birinə qarşı qoyaraq az və çox diqqət ayırmaq siyasəti yürüdə bilmərik. Xüsusilə də münaqişələrin həlli kimi vacib bir məsələnin gündəmdə olduğu bir vaxtda. Biz ümidvarıq ki, ən qısa müddətdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə nail ola biləcəyik.

- Rəsmi Bakının Kipr məsələsində mövqeyi sizi qane edir?

- Hamıya məlumdur ki, Azərbaycan separatçı qüvvələri dəstəkləmir. Bu məsələdə Bakı prinsipial mövqedədir. Biz buna görə Azərbaycana minnətdarıq. Kipr probleminin həllində Minsk Qrupu kimi bir qurum yoxdur. Münaqişənin həlli prosesi BMT vasitəsilə həyata keçirilir. Keçən ay məhz BMT-nin vasitəçiliyi ilə adanın iki icmasının rəhbərliyi görüşərək problemin sülh yolu ilə həlli üçün yollar axtardılar.

- Yunanıstan 2003-cü ildə Azərbaycana hərbi əməkdaşlıq sahəsində saziş təklif etmişdi. Bu məsələ indi də gündəmdədir?

- Yunanıstan hər zaman Azərbaycanla istənilən səpkidə müqavilələrin müzakirə olunmasında, başa çatdırılmasında maraqlıdır və bunu istəyir. Bir neçə il əvvəl azərbaycanlı zabitlər tərəfdaşlıq naminə proqramın tərkib hissəsi olaraq Yunanıstanda keçirilən treninqlərə çağırılmışdılar. Bu qəbildən olan tədbirlərdə artıq azərbaycanlı zabitlər iştirak ediblər. Bu müqavilə indi də masa üzərindədir və müzakirə oluna bilər.

- Bəzi qüvvələr tərəfindən Kipr və Qarabağ problemi çox vaxt eyniləşdirilir. Bununla bağlı siz nə düşünürsünüz?

- Hər iki münaqişənin həlli ilə bağlı tarixin müəyyən dövrlərinə nəzər yetirsək, ayrı-ayrı vaxtlarda onlar arasında oxşarlıqlar və fərqliliklərin olduğunu söyləyə bilərik. Ancaq istənilən halda hər iki münaqişənin elementləri onların sülh yolu və dinc vasitələrlə həllinin vacibliyini göstərir. İstənilən münaqişənin həllində beynəlxalq hüququn prinsipləri və BMT Baş Assambleyasının qərarları rəhbər tutulmalıdır. Kipr eyni zamanda Avropa İttifaqının da üzvüdür. Buna görə də biz Aİ-nin də qanunlarına hörmətlə yanaşmalıyıq. Beynəlxalq ictimaiyyət çalışmalıdır ki, münaqişə tərəflərinə problemi sülh yolu ilə həll etmək üçün töhfəsini verə bilsin.

- Yunanıstan Azərbaycandan qaz idxalını artırmağı düşünür?

- Keçən il Yunanıstan Azərbaycandan formal olaraq şifahi şəkildə 1 milyard kubmetr qazın alınması ilə bağlı təkliflə çıxış etdi. Bu rəqəm ildə 3 milyard kubmetrə qədər çata bilər. Ancaq Azərbaycanın istehsalı buna imkan verməlidir. Biz anlayırıq ki, Azərbaycanın bu sahədə yeganə müştərisi deyilik. Qazın Yunanıstana gətirilməsinə gəldikdə isə hazırda Afina "mavi yanacağı" birbaşa Azərbaycandan almır. Ancaq məsələnin bu səviyyəyə çatdırılması bizim üçün əsasdır. Ümidvarıq ki, yaxın vaxtlarda bu istiqamətdə danışıqlar davam etdiriləcək.

- Ölkələrimiz arasında birbaşa hava reysinin açılması gözlənilir?

- Yunanıstanın hazırda yeganə milli hava nəqliyyatı olan şirkətin özəlləşdirilməsi ilə bağlı proses gedir. Bizdə onlar tərəfindən belə bir marşrutun açılacağına dair məlumat yoxdur. Eyni zamanda "AzAL"dan da bizə hansısa marşrutların açılması ilə bağlı məlumat verilməyib. Lakin qarşı tərəf üçün "AzAL"ı Afinada görmək çox xoş olardı. Onlar bu imkanları öyrənmək üzərində işləyirlər.

Azad Əliyev

Həftə içi.- 2009.- 26 fevral.- S. 1; 3.