Ermənilərin müsəlmanlara, xristianlara

və yəhudilərə qarşı soyqırımı

 

Ermənilər və “erməni məsələsi” haqqında dünya müəlliflərinin rəyləri

 

Tanınmış araşdırmaçı yazar Xaqani İsmayılın “Ermənilərin müsəlmanlara, xristianlara və yəhudilərə qarşı soyqırımı” kitabı bədnam qonşumuzun  bütün yalanlarını ifşa edən, onların xislətini ortaya çıxaran və bir çox tarixi faktlara işıq tutan ən mükəmməl vəsaitlərdən biridir. Müəllifin böyük zəhməti hesabına 3 dildə – Azərbaycan türkcəsi, rus və ingiliscə çap olunan kitabın, xüsusən də bütün dünyanın diqqətinin Qarabağa yönəldiyi indiki ərəfədə, geniş yayılmasına ciddi ehtiyac duyuruq. Odur ki, AMEA Tarix İnstitutunun və İnsan Hüqüqları İnstitutunun rəyi və tövsiyəsi ilə nəşr olunan bu kitabın “Hürriyyət” qəzetində hissə-hissə dərcinə qərar verdik. Buyurun, oxuyun.

 

Öncə müəllif haqqında

 

“Xaqani İsmayılın “Erməni məsələsi və türk-müsəlman soyqırımı” kitabına verilmiş rəylərdən:

“Xaqani İsmayıl bu kitabı ilə bütöv bir institutun işini görüb.” (AMEA Tarix İnstitutunun baş elmi işçisi Kamran İsmayılov);

 

***

 

“Xaqani İsmayılın bu əsəri Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstanın milli təhlükəsizliyi üçün önləyici tədbirlər almağa hərtərəfli fayda verə biləcək tarixi araşdırmalarla zəngindir” (Gürcüstan tarixçisi, professor Gela Xuçişvili).

 

***

 

“Xaqani İsmayılın “Erməni məsələsi və türk-müsəlman soyqırımı” kitabı XXI əsrdə Azərbaycanda nəşr olunmuş ən mühüm kitabdır”. (“Yeni nəşrlər” jurnalının baş redaktoru, tanınmış kitab mütəxəssisi Yaşar Zeynalov).

 

***

 

“Heç şübhəsiz ki, müəllifin bu kitabındakı bir çox məqamlar elmi ictimaiyyət üçün yeni olduğu üçün təhsil ictimaiyyəti üçün də yeni və əhəmiyyətlidir. Bu səbəbdən də X.İsmayılın bu əsəri geniş anlamda bir dərslikdir və onun bu tədqiqatlarının müvafiq hissələrinin orta və ali məktəblərin tarix dərsliklərinə salınması zəruridir.” (AMEA Tarix İnstitutunun rəyindən);

 

***

 

Xaqani İsmayıl yazıçı, jurnalist, tarixi araşdırmaçıdır. Şeirlərdən; nəsr və nəzmlə yazılmış satiralardan, pyeslərdən… ibarət kitabların müəllifidir. «Qarabağ taleyimiz» (1990), «Salam, istiqlal» (2000; 2001), «Haqsız dünya» (2001), “Azəri soyqırımı” (2002; 2007) adlı bədii və “Erməni məsələsi və türk-müsəlman soyqırımı” (2011, 2012, 2016) adlı tarixi kitabları yayınlanmışdır.

Bədii yaradıcılığına (şeir və satiralarına) klassiklər səviyyəsində, yüksək rəylər verilmişdir.

Ermənilər və “erməni məsələsi” haqqında dünya müəlliflərinin rəyləri

Xristian dünyası tərəfindən süni sürətdə atılmış «erməni məsələsi» beynəlxalq konfransların gündəliyinə və barış sazişlərinin maddələrinə daxil edilməzdən öncə bu qalmaqallı toplumun – erməni xalqının yaşamı, öz milli-dini dəyərlərini mühafizə edib-etməmə durumu, iqtisadi vəziyyəti və s. istər-istəməz hər bir oxucuda maraq doğurur. Doğrudandamı ermənilər tarixən «vəhşi» türklərdən saysız-hesabsız zülmlər, işgəncələr görmüş, dini inancları və milli gələnəkləri (adət-ənənə¬ləri) və mədəniyyətləri assimlyasiya (özgələşmə) təhlükəsi ilə üzləşmişdi. Bugünkü erməni təbliğatına, o cümlədən 1000-dən artıq erməni saytlarındakı iftira və hədyanlara cavab vermək üçün nəinki alimlərimiz, hətta hər bir azərbaycanlı ziyalısı, Azərbaycan vətənpərvəri və sadə həyat tərzi yaşayan orta təhsilli yurddaşımız da bu sualların cavablarında aciz qalmamalıdır.

Bu məqsədlə də hər şeydən öncə oxucularımıza ermənilərin türklərlə münaqişədən əvvəlki durumunu əks etdirən bir neçə vacib məqamı, dünyanın ən müxtəlif dinlərinə və millətlərinə mənsub olan müəlliflərin (onların sırasında həmçinin erməni müəllifləri də var) dilindən çatdırmaq istərdik:

«Erməni etnosu Qafqazın hüdudlarından kənarda formalaşıb

(İ.M. Dyakonov)

 

***

 

«Ermənilər işqalçılar kimi gəlmiş və yerli əhalini əsarət altına almışlar (R. Hovannisyan)

 

***

 

«…Ermənilər İsveçrədən gəliblər (R. Kiriyan) – (1: s. 259-260).

 

***

 

«Ermənilər səkkiz əsr ərzində əvvəlcədən Səlcuq, sonra isə Osmanlı hökmranlığını məmnuniyyətlə qəbul etmiş, idarə sistemindən qətiyyən şikayət etmədən, öz dininə asudə itaətlə məşğul olmuş, dövlətdə mühüm vəzifələr tutmuş və ticarətdə hakim mövqeyə nail olmuşlar. Faktlar belədir (Fransız alimi, jurnalisti və hüquqşünası Jorj de Malevil) – (2: s. 17 ).

 

***

 

«Biz həyatımız boyu türk millətinə borcluyuq, türklər olmasaydı, bu gün nə erməni milləti olardı, nə də erməni mədəniyyəti (Erməni yazıçısı Torkum Stepanyan) – (3: s. 3).

 

***

 

«Türkləri hər hansı bir vəhşilikdə necə ittiham edirlər etsinlər, yalnız bunu deyə bilərəm: Türkiyənin müxtəlif şəhərlərində erməni-müsəlman toqquşmaları haqqında şəxsən bütün mənə məlum olanlardan belə qənaətə gəlirəm ki, qanlı işlər hər yerdə məhz ermənilərin öz təşəbbüsü ilə başlanmışdır.

Türklər Asiyanın nəinki müsəlman, həm də başqa xalqlarının ən yaxşı hissəsidir (Çar Rusiyasının Van və Ərzurumdakı baş konsulu Mayevski) – (4: s. 30).

 

***

 

«Türkiyə tarixi keçən yüzillikdə ermənilərin kütləvi təqibi haqqında heç bir fakt bilmir. Əksinə, onlardan çoxu 1915-ci il faciəsinə qədər yüksək dövləti vəzifələr tutmuşdu. Toqquşma nəticəsində tələfat isə hər iki tərəfdən döyüş əməliyyatının qanunauyğun nəticəsidir ki, genosid hesab edilə bilməz (Strasburqdakı Şərq Tədqiqatları İnstitutunun direktoru Pyer Dyümon) – ( 3: s. 3).

 

***

 

«Ermənilər indiki dövrdə milli varlıqlarına görə həqiqətən Səlcuq və Osmanlı türklərinə borcludurlar. Bizanslıların və ya digər Avropalıların əlində qalsaydı, erməni adı bu gün sadəcə olaraq tarix kitablarında saxlanılan bir ad ola bilərdi (Levon Dabağyan) – (5: s. 17).

 

***

 

«Erməni milləti (Bizans imperiyasının tərkibində ikən) zülm – əsarət altında qalmışdı. Bütün məmləkətimiz qan içindəydi. Bu qanlar vətənimizin bir ucundan o biri ucunadək dərya kimi aşıb-daşırdı»…

«(Bizans hökmranlığı altında ikən) məzhəbini dəyişmək istəməyən ermənilərin boğazına əridilmiş qurğuşun tökərək, ən faciəli ölümlərə mübtəla edirdilər…» (Qədim erməni tarixçisi Urfalı Matevos)

«Erməni kralı Qaqiqin əl-qolunu bağlatdırıb (bizanslılar) köpəklərə parçalatdırmışdılar…» (5: s. 17).

 

***

 

«Uraratu dili və xalqı ilə erməni dili və xalqının heç bir qohumluğu yoxdur. Ermənilər Urartuya e.ə VI əsrdə gəlmişlər. Urartululardan bəhs edən mixi yazılar isə e.ə IX əsrə aiddir (Fransız alimi Fransua Lenorman) – (6: s. 124-129).

 

***

 

«Ermənilər Frikyadan gəlmədirlər. Onlar tədricən Frikyadan şərqdə yerləşən yüksəkliklərə yiyələnib, oradan qədim urartuluları sıxışdırıb, onların adına, dilinə və rəvayətlərinə yiyələnib, özlərininki ilə əvəz etdilər (Bu fikrin də müəllifi Lenormandır. O, bu qənaəti söylərkən Henrik Raulsonun ermənilər haqqında dediyi mülahizələri də təsdiq edib. İ.Q.Çavçavadze də Lenormanın fikirlərini yüksək qiy¬mətləndirib.) – (6: s. 124-129; 7: s. 33-35, 92).

 

***

 

Ermənilər… friqlərlə birlikdə Qərbdən e.ə. 7- 6-cı əsrlərdə Şərqə gəlmişlər. (N. Pastermacyan) – (1: s. 260).

 

***

 

“Ermənilərin əcdadları Çorox çayı hövzəsindən gəlmişlər” ( 8: s.220).

 

***

 

“Ermənilər həmişə yaşadıqları yerlərin yaramaz sahibləri olublar, öz yaxınlarını sataraq, həmişə güclü qonşularına məharətlə qulluq ediblər.” (Akademik Kerop Patkanyan) – (9: s.5).

 

***

 

Dünya xanımlarının bir qismi erməni qadınının bir qayda olaraq öz ərinə xəyanət etmə təcrübəsini, başıpapaqlısının həmin əməldən hali olmaması incəsənətini mənimsəməyə cəhd göstərsələr də, azları buna nail ola bilir. Yeniyetmə erməni qızları öz bakirəliklərindən elə erkən, elə həvəslə imtina edirlər ki, sanki onlar namus çəpərlərinin bütövlüyünü qorumurlar, üstlərinə qonmuş tozu çırpırlar.” (K.Marks, F. Engels) – (10: s.131).

 

***

 

“Ermənilərin alçaqlığı və əclaflığı təbii xarakterlərindən, bir növ genlərindən gəlir”. (İngilis hərbçisi Dikson) – (11: s.13).

 

***

 

“…aclıq illərində ermənilər bir-birini öldürür, oğul-uşaqlarını qızardıb yeyirdilər. Ər arvadını, arvad ərini, bir-birini öldürür, yeyir, doymurdular…” (Foma Metsonmski, erməni keşiş) – (12: s.116).

 

***

 

“Erməni xalqının əsli nədir, necə və nə vaxt, haradan və hansı yollarla o, buraya gəlib, erməni olmazdan əvvəl və sonra hansı tayfalarla əlaqədə olub, onun dilinə, etnik tərkibinə kim necə təsir göstərib?

Bizim əlimizdə bunları sübuta yetirən aydın və dəqiq dəlillər yoxdur.” (Manuk Abeqyan) – (13: s.11).

 

***

 

“Kilikiyadan Qafqaza qədər uzanan ərazilər heç vaxt erməni xalqına məxsus olmayıb”. (Riçard Hovanisyan) – (14: s.29).

 

***

 

“Əgər Movses Xorenatsinin (Musa Xorenli –X.İ.) qədim Ermənistanı var idisə, onda mənə heç olmasa bunu təsdiq edən bir arxeoloji obyekt göstərin”. (Akademik Piotrovski) –(14: s.29).

 

***

 

“İndiki Ermənistan ərazisində ilk dövlət qurumu Sak çarlığı – qədim türk mənşəli dövlət idi”.  (Erməni tarixçisi Q.Kapantsyan, “Hayasa”) –(14: s.34).

 

***

 

“Bizim ikiüzlülüyümüz ana bətnindən peyda olur”. (Erməni şairi Yeğişe Çarens –(14: s.42)).

 

***

 

«Ulu şahım… Beynənnəhreyndən (Mesopotamiyadan) Van gölü sahillərinə, ora¬dan da Qafa ( Qafqaza ) oğuz-türk torpaqlarına 5-5, 10-10 gələn ermənilər saziş şərtlərinə görə sənətkarlıqla məşğul olmaq əvəzinə, məskunlaşmağa can atır, ufacıq kilsələr tikdirir, beləliklə, bu tayfanın Qafda qədim mövcudiyyəti təsəvvürünü yaradırlar ki, bu da istiqbalda nəsillərimizə baş ağrısı verəcək…

Bu işləri indi Ağkilsə (Əçmiədzin) kəndində əyləşən dünya ermənilərinin katolikosu II Qriqori maliyyələşdirir… Qarışıq nigahlar məni qorxudur, Şahım! Mənə səlahiyyət ver, cəmi 15 min gəlməni mövsümi işçilər kimi qisim-qisim qaytarım Vətənin dışarına. Sənin qulun Rəvan Xan (İrəvan əyalətinin icmal dəftəri, 1519. İrəvan qalabəyisi və Qərbi Azərbaycan bəylərbəyi Rəvan xanın Şah İsmayıl Xətaiyə məktubundan) –(15; 16; 17: s.5-6).

 

***

 

Qarabağ erməni əhalisinin diş sisteminin analizi göstərmişdir ki, bu ərazidəki əsl ermənilər gəlmədirlər. Əvvəlki Qarabağ erməniləri isə albanlardan dönmədirlər.  (Məşhur akademiklər İ.Orbeli, S.Usremyan və b. erməni alimlərinin arasdırmalarından) – ( 18 ) .

 

***

 

“Erməni xalqı öz dövlətçiliyindən çox tez – bizim eranın V əsrində məhrum olmusdur, həm də Qafqazda yox, Mesopotamiyada”. (Tarix elmləri doktoru Fəridə Məmmədovanın akademik A.Saxarovla dialoqundan) – ( 19: s.83).

 

***

 

“Bir çox illər bundan öncə Yerevanda, səs-küylü, qafqazaxas gecədə, arağın təsiri ilə ağırlaşmış bir erməni ilə qızğın diskussiyaya (müzakirə, mübahisə –X.İ.) urcah oldum, hansı ki, məni ciddi şəkildə inandırmağa çalışırdı, İsa Məsih yarıermənidir.

– Axı necə ola bilər? Hansı yarısı? –deyə mən təəccübləndim. – Bəllidir ki, Məsihin anası yəhudidir, atası isə – Cənab Allahdır. Belə çıxır ki, Allah ermənidir?

– Başqa necə ola bilər? – deyə tamamillə ciddi şəkildə (erməni) müsahibim cavab verdi.” (“Komsomolskaya Pravda” qəzetinin əməkdaşı Darya Aslamova) – (20 ; 14: s.40-41).

 

(Ardı var)

 

Hürriyyət.- 2020.- 17-18 noyabr.- S.11.