Ekoloji tarazlığı qoruyaq, ətraf mühitin sağlamlığını təmin edək!

Kompleks Tədbirlər Planına uyğun olaraq ARDNŞ və onun strukturlarının son illərdə neft və neft tullantıları ilə çirklənmiş ərazilərin təmizlənməsi, yaşıllıqların artırılması istiqamətində gördüyü işlər yüksək dəyərləndirilir

“Ekoloji sahəyə çox böyük diqqət göstərilir və bu da təbiidir. Bu, elə bir sahədir ki, buraya qoyulan vəsaiti, bəlkə də, Azərbaycan iqtisadiyyatı da, vətəndaşları da görmürlər. Amma bunu həm indiki nəsillər, həm də gələcək nəsillər görəcəklər. Çünki ekologiya məsələləri hər bir ölkə üçün, hər bir vətəndaş üçün vacib olmalıdır. Bu, insanların sağlamlığıdır. Sağlam ekoloji mühit, sağlam hava, təmiz su- bütün bunlar insanın həyatı üçün ən əhəmiyyətli məsələlərdir.”

Dövlət başçısı İlham Əliyev bu məsələlərin həllinə diqqətin daha da artırılmasını qarşıya ən ümdə məqsəd kimi qoyur. Ölkə Prezidenti bir məqamı da qeyd edir ki, əsrlər boyu regionda bu məsələlərə ciddi diqqət verilmirdi. Ekoloji tarazlığın bərpa edilməsi, ekoloji tədbirlərin görülməsi, ətraf mühitin qorunması beşinci, onuncu dərəcəli məsələ kimi gündəlikdə dayanırdı. Bir sözlə, ekologiya sözü əvvəlki illərdə o qədər də çox işlədilmirdi. Lakin Azərbaycanda ekoloji məsələlərin həlli işinə 1970-80-cı illərdə böyük diqqət göstərilirdi. Bu gün Bakının ətrafında gördüyümüz ağaclar, meşəliklər, yaşıllıq zolaqları ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü, onun şəxsi iştirakı ilə salınıb. Dövlət başçısı bildirir ki, həmin illərdə bu kimi məsələlər imkan daxilində həllini tapsa da, Azərbaycan müstəqil dövlət olmadığı üçün müstəqil siyasət apara bilmirdi.

Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan, daha dəqiq desək 1993-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra digər sahələr kimi bu istiqamətdə də mühüm tədbirlər görülməyə başlandı. Bir sözlə, ekoloji problemlərin həlli dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən birinə çevrildi.

Fevralın 18-də Prezident İlham Əliyevin yanında keçirilən ekoloji problemlərə həsr olunmuş müşavirədə ötən bu müddət ərzində ekoloji tarazlığın bərpa edilməsi, ətraf mühitin qorunması, yaşıllıqların genişləndirilməsi istiqamətində görülən işlərə diqqət yetirilərək qarşıda duran konkret vəzifələr açıqlandı.

Dövlət başçısı İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə 2010-cu il Azərbaycanda “Ekologiya ili” elan edilmişdir. “Bu gün ekoloji məsələlərin həlli vacib məsələlərdən biridir. Ona görə yox ki, bütün dünyada bu məsələlərə böyük diqqət göstərilir. Ona görə ki, bu gün Azərbaycanın qarşısında həllini gözləyən əsas məsələlərdən biri ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasıdır” söyləyən dövlət başçısı bildirir ki, ekoloji tədbirlərin görülməsi ancaq “Ekologiya ili” ilə məhdudlaşmamalıdır.

Dövlət başçısı həlli vacib məsələləri diqqətə çatdırır: “Abşeron yarımadasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına böyük ehtiyac var. Bizim hamımız bunu bilirik və elə etməyik ki, Bakı, onun ətrafı, bütün Abşeron yarımadası ekoloji cəhətdən ən təmiz bölgəyə çevrilsin.”

Uzun illər ərzində neft-qaz sənayesinin inkişafı nəticəsində Abşeronun böyük əraziləri həm neftlə, həm də neft tullantıları ilə çirklənib. Bu kimi ekoloji problemlərin həlli üçün təxirəsalınmaz tədbirlərin vacib olduğunu bildirən dövlət başçısı İlham Əliyev Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin iştirakı ilə həmin ərazilərdə həyata keçirilən təmizlənmə işlərini, yeni yaşıllıqların salınmasını yüksək qiymətləndirir.

Bu gün ətraf mühitin mühafizəsinə və insanların sağlamlığına təminat yaradan mütərəqqi texnologiyaya malik yeni müəssisələrin tikilməsinə, köhnə texnologiyaların yenisi ilə əvəz olununmasına, yaşıllıqların və parkların salınmasına, mütəxəssislərin hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirilir. Dövlət başçısı İlham Əliyevin 2006-cı il 28 sentyabr tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006-2010-cu illər üçün kompleks Tədbirlər Planı”nda bir çox tələblərlə yanaşı, meşələrin seyrəkləşməsinin, torpağın erroziyasının, meşə massivlərinin azalması təhlükəsinin yaranmasının qarşısının alınması barədə tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Kompleks Tədbirlər Planında ARDNŞ və onun strukturları qarşısında da vacib vəzifələr qoyulmuşdu. Son illərdə neft və neft tullantıları ilə çirklənmiş ərazilərin təmizlənməsi, rekultivasiyası, münbit torpaqla örtülməsi, ağac və gül kollarının əkilməsi, bir sözlə həmin ərazilərin yaşıllaşdırılması istiqamətində atılan addımlar göz qabağındadır. Müşavirədə ARDNŞ-in prezidenti Rövnəq Abdullayev Şirkətin bu istiqamətdə gördüyü işləri, “Ekologiya ili” çərçivəsində həyata keçiriləcək tədbirlər planını diqqətə çatdıraraq 2006-cı ildə dövlət başçısının sərəncamı ilə ARDNŞ-in tərkibində yeni strukturun-Ekologiya İdarəsinin yaradılmasını da mühüm addım kimi dəyərləndirdi.

Tədbirlər planı çərçivəsində ölkənin gərgin ekoloji vəziyyətdə olan bölgələrində, xüsusən Bakı şəhərinin və Abşeron yarımadasının sağlamlaşdırılması istiqamətində konkret tədbirlər həyata keçirilir. Belə ki, Bakı Buxtasının, Bibiheybət zonasının, Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanının ətrafının, Abşeron yarımadasındakı göllərin, neftlə çirklənmiş torpaqların, çay suları altında qalmış sahələrin və digər istehsalat tullantıları ilə çirklənmiş ərazilərin ekoloji vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və digər tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün Prezident İlham Əliyevin göstərişinə əsasən maliyyə vəsaitlərinin ayrılması bu problemlərin vaxtında həllini reallaşdırmışdır.

Bu günlərdə Prezident İlham Əliyev Qaradağ rayonunda yeni gəmiqayırma zavodunun təməlqoyma mərasimindən qayıdarkən yolüstü Bibiheybət Neft-Qazçıxarma İdarəsinin ərazisində aparılan təmizlik və abadlıq işlərinin gedişi ilə tanış olmuşdur. ARDNŞ-in prezidenti R.Abdullayev bu ərazidə görülən tədbirlər barədə məlumat verərək bildirmişdir ki, bu günədək təkcə Bibiheybət Neft-Qazçıxarma İdarəsinin ərazisində 526 hektar çirkli torpaq sahəsinin monitorinqi aparılmış, 216 hektar ərazi mexaniki və bioloji üsullarla rekultivasiya edilmişdir. Təmizlənmiş ərazilərdə 60 mindən artıq müxtəlif ağac, kol və gül tingləri əkilib.

Ətraf mühitin sağlamlaşdırılması istiqamətində qarşıda duran vəzifələri yerinə yetirilməsi məqsədilə “Dövlət Neft Şirkətinin Ekoloji Siyasəti” təsdiq edilib. Bu proqramm da uğurla həyata keçirilir. Ekoloji durumun sağlamlaşdırılması, təhlükəsiz iş şəraitinin yaradılması hər bir idarə və müəssisənin fəaliyyətində başlıca məqsəddir.

ARDNŞ-in prezidenti R.Abdullayev bu günlərdə verdiyi müsahibəsində Azərbaycanda yeni neft emalı müəssisələrinin tikintisi və neft-qaz kompleksinin yenidən qurulması istiqamətində görülən tədbirləri diqqətə çatdıraraq onların ekoloji tarazlığın qorunmasında əhəmiyyətini açıqlayıb. Bildirib ki, ARDNŞ bu gün ölkəmizin neft məhsullarına tələbatını tam ödəməyə imkan verən emal kompleksinə malikdir. Bu kompleks həmçinin xaricə əhəmiyyətli həcmlərdə neft məhsulları ixrac etmək iqtidarındadır. Emal zavodlarımızda istehsal olunan yanacaq növləri artıq AVRO-2 standartına tam uyğunlaşdırılıb. Hazırda emal müəssisələrimizdə AVRO-3 standartına keçidlə bağlı zəruri təkmilləşdirmə tədbirləri həyata keçirilir. Emal zavodlarında istismar edilən qurğuların böyük hissəsi artıq köhnəlib. ARDNŞ-in neft emalı zavodları şəhərdə yerləşir ki, bu da ekoloji nöqteyi-nəzərdən məqsədəuyğun sayıla bilməz. Prezident İlham Əliyev şəhərdən kənarda müasir tələblərə cavab verən yeni neft-qaz emalı və neft kimyası kompleksinin yaradılması barədə göstəriş verib. Hazırda ARDNŞ-də neft-qaz emalı və neft-kimya sənayesinin inkişafı üzrə dünyanın aparıcı şirkətləri ilə birlikdə konseptual təqdimatın hazırlanması üzərində gərgin iş aparılır. Hazırlanmış Konsepsiya Prezident İlham Əliyevin müvafiq sərəncamına əsasən yaradılmış Azərbaycan Respublikasında neft-qaz emalı və neft-kimya sənayesinin strateji inkişafı barədə təkliflərin hazırlanması Komissiyasına təqdim olunacaq.

R.Abdullayev bildirir ki, bu gün ARDNŞ Xəzər dənizində istismara yarasız özüllərin yenilənməsi prosesini də uğurla davam etdirir. Estakadayanı meydançalar abadlaşdırılır, köhnə meydançalar, sualtı borular dəyişdirilir, bu da nəticədə Xəzər dənizinin çirklənməsini minimal səviyyəyə endirir. Yeni özüllərdə sutəmizləyici qurğular yerləşdirilir.

Martın 30-da Çilov adasında gücü sutkada 300 kubmetr olan “ƏKS-OSMOS” qurğusunun açılışı oldu. ARDNŞ-in prezidenti R.Abdullayev bildirmişdir ki, Xəzər suyunun şirinləşdirilməsi, məişətdə və suvarmada istifadə edilməsi Prezident İlham Əliyevin yanında keçirilən ekoloji problemlərə həsr olunmuş müşavirədə Şirkət və onun strukturları qarşısında mühüm vəzifə kimi qoyub. Şirkətin prezidenti adada məişət sularını təmizləyən və hər birinin sutkalıq istehsal gücü 200 kubmetr olan 2 ədəd “KU-200” qurğusunun quraşdırıldığını da bildirib. “ƏKS-OSMOS” qurğusu ada sakinlərin məişət ehtiyaclarının və içməli suya olan təlabatının tam ödənilməsinə şərait yaradacaq. Həmin ərazidə yaşıllaşdırma və abadlıq işləri görülüb. Şirkətin idarə və müəssisələrdə ağacəkmə kampaniyalarının, iməciliklərin keçirilməsi artıq xoş bir ənənəyə çevrilib. Ötən üç ildə neft mədənlərinin təmizlənmiş ərazilərində 120 mindən artıq ağac əkilmiş, “Ekologiya ili” çərçivəsində 150 min ağac və 16 min gül tinginin əkilməsi nəzərdə tutulub.

ARDNŞ ekoloji təbliğat işinin gücləndirilməsi istiqamətində də mühüm işlər görür. Məlum olduğu kimi Şirkətin maliyyə dəstəyi ilə 2007-ci ildən etibarən ənənəvi ekologiya və təbii fəlakətlər, ekstremal hallara həsr edilmiş İNEPO Beynəlxalq Ətraf Mühitin Mühafizəsi layihə Olimpiadası keçirilir. Yaxın günlərdə də bu ənənəvi tədbirin keçirilməsi nəzərdə tutulub. Olimpiadanın məqsədi ekoloji problemlərin həlli və ətraf mühitin mühafizəsi istiqamətində gənc nəsli məlumatlandırmaq, onlarda ətraf mühitə qarşı həssas münasibət formalaşdırmaq, təbii, mədəni, tarixi və sosial-estetik dəyərlərin qorunması ruhunu aşılamaqdır. Tədbirin devizi belədir-Sağlam gələcəyimiz öz əlimizdədir.

Hər bir Azərbaycan vətəndaşı təbiəti mühafizə siyasətinə, ekoloji mədəniyyətə, təbii resursları qorumağa və qənaətlə istifadəyə yönəldilən tədbirləri dəstəkləməli, qeyd olunan istiqamətlərdə səylərini daha da artırmalıdırlar. Maarifləndirmə işinin gücləndirilməsi ən vacib məsələlərdəndir. “Biz qısa müddət ərzində deyə bilərəm ki, hər sahədə dönüş yarada bildik: həm dövlət siyasətində, həm ictimai fikirdə. İndi bax, mən görürəm ki, təşəbbüslərimiz əhali tərəfindən necə də gözəl qarşılanır. Artıq əhali, insanlar bu təşəbbüslərə qoşulurlar, iməciliklər keçirilir, kütləvi qaydada ağaclar əkilir. Yəni, bu, bir xalq hərəkatı formasını almışdır. Belə də olmalıdır. Çünki bu, bizim ümummilli işimizdir.”

Yeganə Əliyeva

İki sahil.- 2010.- 1 aprel.- S. 13.