Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri regional əməkdaşlıq üçün başlıca şərtdir

Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ölkəmizə rəsmi səfəri zamanı iki ölkə arasında Strateji Əməkdaşlıq Şurasının yaradılması barədə qərarın qəbul olunması münasibətlərin gələcək inkişafına xidmət edir, yeni istiqamətləri müəyyənləşdirir

“Türkiyə və Azərbaycan arasında əlaqələr çoxşaxəlidir, çox genişdir. Əlbəttə ki, bu əlaqələr çox möhkəm tarixi və mədəni köklər əsasında qurulubdur. Xalqlarımız arasındakı dostluq, qardaşlıq duyğuları bu əlaqələri möhkəmləndirir. Eyni zamanda, birgə həyata keçirdiyimiz layihələr, istər nəqliyyat, istər energetika, istər mədəniyyət sahələrində, istər humanitar sahədəki bütün addımlarımız bizi bir-birimizə daha da yaxın edir. Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri regional əməkdaşlıq üçün başlıca şərtdir və bizim maraqlarımız nəzərə alınmadan bölgədə heç bir təşəbbüs reallaşa bilməz.” Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ölkəmizə rəsmi səfəri çərçivəsində Türkiyə Respublikasının banisi Mustafa Kamal Atatürkün abidəsinin açılışında çıxışı zamanı dövlət başçısı İlham Əliyev bir daha ulu öndər Heydər Əliyevin “Türkiyə və Azərbaycan bir millət, iki dövlətdir”, Mustafa Kamal Atatürkün “Azərbaycanın kədəri-kədərimiz, sevinci-sevincimizdir” kəlamlarını önə çəkərək bu iki tarixi ifadənin sadəcə söz olmadığını, birgə addımlanan yolun daim açıq, nurlu olduğunu diqqətə çatdırdı.

Türkiyə-Azərbaycan dostluğu, qardaşlığı möhkəm təmələ əsaslanır. “Bizim birliyimizdən çox şey asılıdır” söyləyən Prezident İlham Əliyev bildirir ki, bu birlik hazırda ən yüksək zirvəyə yüksəlib. İki ölkə arasında siyasi, iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə əməkdaşlıq yüksələn xətt üzrə inkişaf edir.

Ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə başlanmış yeni neft strategiyasının ən önəmli hadisəsiləri olan Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz layihələrinin reallığa çevrilməsi Türkiyə və Azərbaycan dövlətinin siyasi iradəsinin nəticəsidir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru xəttinin ulu öndər Heydər Əliyevin adını daşıması sözsüz ki, təsadüfi deyil. Çünki məhz onun təşəbbüsü ilə 1990-cı illərin ortalarında Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin tikintisi haqqında qərar verilmişdir. Ceyhan terminalına da ümummilli lider Heydər Əliyevin adının verilməsi bir daha onu göstərir ki, həmin layihələrin gerçəkləşməsində ulu öndər Heydər Əliyevin xidmətləri misilsizdir. BTC və BTƏ neft-qaz kəmərləri iki ölkəni daha da sıx birləşdirərək, Türkiyə və Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə onəmini artırmaqla yanaşı, onların müttəfiqliyini, qardaşlığını, işbirliyini daha da möhkəmləndirdi. Beynəlxalq əhəmiyyətli enerji layihələrinin gerçəkləşməsi ilə həm iştirakçı, həm də dünya dövlətlərinin uzunmüddətli iqtisadi inkişafına zəmin yarandı. Düşünülmüş, məqsədyönlü neft strategiyası öz bəhrəsini verməkdədir.

BTƏ qaz kəmərinin istifadəyə verilməsi ilə Azərbaycan qazı Gürcüstan və Türkiyədən keçərək Yunanıstan sərhədlərinə çatdı.

Bu, o deməkdir ki, artıq bu layihələr regional müstəvidən çıxıb beynəlxalq müstəviyə keçir, dünyada enerji təhlükəsizliyinin möhkəmlənməsində öz rolunu oynayır. Bu layihələrin gerçəkləşməsi bir daha bu həqiqəti təsdiqləyir ki, işbirliyi, qarşılıqlı anlaşma olan yerdə bütün məsələlər öz həllini tapa bilər.

“Heydər Əliyevin siyasəti Azərbaycanda bütün sahələrdə yaşayır, o cümlədən Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin möhkəmləndirilməsi işində” deyən Prezident İlham Əliyev qeyd edir ki, bu münasibətlər daha da möhkəmlənməli, bizim birliyimiz daha da sıx olmalıdır. “Biz bütün məsələlərə vahid mövqedən yanaşırıq. Həm ikitərəfli münasibətlərdə, həm regionda gedən proseslərdə, həm də bütövlükdə dünya üçün əhəmiyyətli olan məsələlərdə Türkiyə və Azərbaycan vahid mövqedən çıxış edir. Bu, həm bizim üçün, ölkələrimiz, xalqlarımız üçün, eyni zamanda, bölgə üçün, dünya üçün çox önəmlidir. Artıq bizim işbirliyimiz, birgə həyata keçirdiyimiz nəhəng layihələr önəmimizi artırır, dünyadakı mövqelərimizi möhkəmləndirir. Bir sözlə, Türkiyə, Azərbaycan dünya miqyasında daha da böyük imkanlara malik olur.”

Dövlət başçısı İlham Əliyev Türkiyə-Azərbaycan birliyinin ümumilikdə bütün türk dünyasının birliyinə öz müsbət təsirini göstərdiyini bildirir. Ötən il Naxçıvanda türkdilli dövlətlərin başçılarının zirvə görüşünün keçirilməsi bu birliyə bariz nümunədir. Türkdilli Ölkələrin Parlament Assambleyasının yaradılması, baş ofisinin Bakıda yerləşməsi də bu həqiqəti ortaya qoyur ki, Azərbaycan bütün türk dünyasının mərkəzinə çevrilib.

Prezident İlham Əliyev bütün türk dünyasını mövcud problemlərimizin həllində vahid mövqedən çıxış etməyə çağırır. Dövlət başçısının təşəbbüsü ilə 2007-ci ildə Türk dövlət və cəmiyyətlərinin XI Dostluq, Qardaşlıq və Əməkdaşlıq qurultayının Bakıda keçirilməsi də bu birliyə doğru atılan addımların əsas tərkib hissələrindəndir. Həmçinin Dünya Azərbaycan və türk diaspor təşkilatları rəhbərlərinin Bakıda I Forumunun keçirilməsi təşəbbüsü də dövlət başçısı İlham Əliyev tərəfindən irəli sürüldü və bu istək reallığa çevrildi. Forumda çıxışı zamanı ermənilərin Türkiyəyə qarşı soyqırımı iddialarına xüsusi diqqət yönəldən Baş nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan tarixçi və hüquqşünaslardan ibarət birgə komissiyanın yaradılması ilə bağlı Ermənistan prezidentinə göndərdiyi təklifi xatırladaraq bildirmişdir ki, onlar bu təklifə cavab vermədilər. Çünki bilirdilər ki, biz onların qarşısına Xocalı soyqırımını qoyacağıq. Xocalı soyqırımı çox yaxın illərdə baş verən qətliamdır. Baş nazir Azərbaycan torpaqlarının işğalını Türikyənin qanayan yarası adlandıraraq dünyanın buna biganə qalmasına acıdığını bildirmişdi.

Ölkəmizə səfəri çərçivəsində keçirilən görüşlərdən sonra mətbuat konfransında Türkiyənin Baş naziri R.T.Ərdoğan jurnalistin Türkiyə ilə Ermənistan arasında imzalanan protokolların ratifikasiyasının gələcəyi ilə bağlı sualını cavablandırarkən bildirdi ki, Dağlıq Qarabağ mövzusu, rayonlar məsələsi, Ermənistan-Azərbaycan arasındakı problem öz həllini tapmadan Türkiyə Böyük Millət Məclisindən müsbət bir qərarın çıxması mümkün deyil. Erməni işğalçıları Azərbaycan ərazilərini qeyd-şərtsiz azad etməyincə Ermənistan-Türkiyə sərhədlərinin açılmayacaq.

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan-Türkiyə birliyinin möhkəmlənməsinin həm ölkələrimiz, xalqlarımız, həm də dünyada gedən proseslər üçün çox böyük əhəmiyyəti olduğunu bildirir: “Ermənilər həmişə türklərə, azərbaycanlılara qarşı soyqırımı siyasəti aparmışlar. Keçmiş tarixdə də belə olub, yaxın tarixdə də belə olubdur və Xocalı soyqırımı bunun bariz nümunəsidir. Günahsız insanları, uşaqları, yaşlı qadınları qətlə yetirmək soyqırım deyil, bəs nədir? Ancaq əfsuslar olsun ki, dünya birliyi bunu ya görmür, ya da görmək istəmir, ermənilərin, erməni lobbisinin və dünya ermənilərinin uydurma faktları əsasında qərar qəbul edirlər. Biz buna qarşı öz siyasətimizi, öz həqiqətimizi, öz təbliğatımızı, öz gücümüzü qoymalıyıq. Əlbəttə ki, həqiqəti çatdırmaq, təbliğ etmək, bütün dünyaya yaymaq bizim işimizdir-dövlətlərin, diaspor təşkilatlarının, hər bir vətənpərvər insanın işidir.”

Son olaylar da bu faktı bir daha təsdiqlədi ki, Azərbaycan-Türkiyə dostluq və qardaşlıq, strateji tərəfdaşlıq əlaqələri yüksək səviyyədədir və sarsılmazdır. Qardaş Türkiyə ona göstərilən bütün təzyiqlərə baxmayaraq Azərbaycanın milli maraqlarının onun üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini əyani şəkildə nümayiş etdirdi.

Dövlət başçısı Azərbaycanın dəyişməz möqeyini bəyan edir. Dağlıq Qarabağ problemi Azərbaycanın ərazi bütövlüyü prinsipləri əsasında öz həllini tapacaq. Torpaqlarımızın işğalı, ermənilərin azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində 1 milyondan artıq soydaşımız qaçqın-köçkün vəziyyətində yaşayır. “Biz uzun illərdir çalışırıq ki, bu məsələni sülh yolu ilə, danışıqlar yolu ilə çözək, ancaq bütün cəhdlər heç bir səmərə vermir. Biz torpaqlarımızın itirilməsi ilə heç vaxt barışmayacağıq. Biz öz siyasi, iqtisadi, hərbi gücümüzü artırırıq. Azərbaycanın uğurlu inkişafı, bizim güclənmə meyillərimiz bir daha onu göstərir ki, məsələni ədalətli həll edəcəyik. Biz Ermənistan tərəfə imkan veririk, şans yaradırıq ki, işğal etdiyi torpaqlardan öz xoşu ilə, öz istəyi ilə geri çəkilsin və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa olunsun. Ancaq bununla yanaşı, biz bütün başqa variantlara da hazır olmalıyıq. Azərbaycanın artan gücü, artan önəmi, iqtisadi-hərbi potensialı, bölgədə gedən proseslər, əlbəttə ki, bizim mövqelərimizi daha da möhkəmləndirir. Mən əminəm və heç şübhə etmirəm ki, biz Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ məsələsini ədalətli, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edəcəyik və ölkəmizin ərazi bütövlüyü bərpa olunacaqdır.”

Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin bu işdə önəmi, əlbəttə ki, çox böyükdür. Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra daim Türkiyənin dəstəyini, köməyini hiss edib.

Rəsmi Ankara Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləyir, regionda mövcud olan bütün münaqişələrin beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri çərçivəsində həllinin vacibliyini bəyan edir. Türkiyə Baş naziri R.T.Ərdoğan səfər çərçivəsində keçirdiyi görüşlərdə də ən mühüm problemimiz olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə diqqəti yönəldərək bildirdi ki, biz qətiyyətli addımlarımızı hər zaman davam etdirəcəyik. Türkiyə və Azərbaycan bir-birinə dəstək verərək bölgədə, dünyada öz mövqelərini möhkəmləndirir. Bizi birləşdirən müştərək tariximiz, milli köklərimiz, eyni baxışlarımız, birliyimizdir. Bu amillər ölkələrimizin inkişafını, gələcəyini müəyyənləşdirir.

Bu birlik daim yeni layihələrin gündəmə gətirilməsinə yol açır. Avropanı Asiya ilə birləşdirəcək Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun reallığa çevrilməsi istiqamətində atılan addımlar da iki dövlətin siyasi iradəsinin nəticəsidir. “Biz bütün layihələrin fəal iştirakçıları, onların təşəbbüskarıyıq və belə olan halda, əlbəttə ki, dünyada bizim çəkimiz artacaqdır” söyləyən dövlət başçısı İlham Əliyev “Bizim birliyimiz bizim gələcəyimizdir” bildirir.

Türkiyə ilə Azərbaycan arasında Strateji Əməkdaşlıq Şurasının yaradılması barədə qərarın qəbul olunması da münasibətlərin gələcək inkişafına xidmət edir, yeni istiqamətləri müəyyənləşdirir.

Yeganə Əliyeva

İki sahil.- 2010.- 19 may.- S. 2.