NEFTÇİLƏR GÜNÜ MÜNASİBƏTİLƏ DƏNİZKƏNARI MİLLİ PARKDA SƏRGİ TƏŞKİL OLUNMUŞDUR

Dünyanın enerji təhlukəsizliyinin təminatında xüsusi rolu olan Azərbaycanın neft-qaz ixrac edən ölkə kimi tanınmasında ARDNŞ-in strukturlarında çalışan peşə sahiblərinin əməyi böyükdür

Ötən gün neftçilərin peşə bayramı və “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasının 16-ci ildönümü ilə bağlı bayram təntənələri Milli Parkda yüksək səviyyədə davam etdirildi. ARDNŞ-in ayrı-ayrı strukturlarının ötən 16 ildə əldə etdiyi nailiyyətləri özündə əks etdirən sərgidə iştirak edən Baş nazirin I müavini Yaqub Eyyubov, iqtisadi inkişaf naziri Şahin Mustafayev, ARDNŞ-in prezidenti Rövnəq Abdullayev və Şirkət rəhbərliyi neftçiləri salamlayaraq, onlara yeni-yeni uğurlar arzuladı. Sərgidə nümayiş olunan fotostendlər bir daha Azərbaycanın neft-qaz sənayesinin keçdiyi inkişaf yoluna bələdçilik etdi.

Azərbaycan hələ qədim dövrlərdən bütün dünyada odlar diyarı, neft ölkəsi kimi tanınıb, dünya neft tarixinə bir çox yeniliklərlə imza atıb. Neftin sənaye üsulu ilə çıxarılmasına, boru kəməri ilə nəqlinə, tankerlərlə daşınmasına məhz Azərbaycanda başlanıb. Açıq dənizdə neft hasilatı haqqında ideya çoxdan mövcud olsa da, 1949-cu ildə ölkəmizdə reallığa çevrilib. Əfsanəvi Neft Daşlarının fəth olunması Azərbaycan neftçilərinin quruda və dəniz sahillərində qazandıqları zəngin təcrubənin nəticəsi idi. 1970-ci illərdə Azərbaycanda neft sənayesi inkişafının növbəti mərhələsinə qədəm qoydu. O dövrə qədər dəniz sahələrində geoloji kəşfiyyat işləri əsasən 40 metrə qədər dərinlikdə aparılırdı. Lakin perspektivli və zəngin ehtiyatlara malik olan strukturlar dənizin daha böyük dərinliklərində yerləşirdi. 70-ci illərdə ölkəmizə rəhbərlik edən ümummilli lider Heydər Əliyev bunu nəzərə alaraq Xəzərin Azərbaycan sektoruna yeni texnika və texnologiyaların gətirilməsinə nail oldu. Beləliklə də daha perspektivli sahələrə çıxmaq imkanı yarandı. Neft Donanması dənizin dərinsulu hissələrində işlərin daha səmərəli aparılması üçün zəruri əhəmiyyət kəsb edən Xəzər və şelf tipli 10-dan artıq yarımdalma və özüqalxan qazma qurğusu, seysmik mühəndis geoloji-elmi tədqiqat, sərnişin və təchizat gəmiləri, digər texnika və avadanlıqlarla komplektləşdirildi. Bakıda Dərin Özüllər Zavodu tikildi. Azərbaycanın inkişafının, iqtisadi yüksəlişinin təməli və hələ uzun illər xalqımızın rifahının yaxşılaşdırılmasında xüsusi rol oynayacaq “Azəri”, “Çıraq”, “Günəşli” kimi yataqlar kəşf olundu. Dayazsulu “Günəşli” yatağının dərinliyi 157 metrə qədər olan hissəsində tikilən dərin dəniz özülləri və platformalardan sahilə çəkilən sualtı neft-qaz kəmərləri Azərbaycan neftçilərinin öz qüvvəsi ilə həyata keçirildi. Keçilən bu inkişaf yolu fotostendlərdə öz əksini tapmışdı.

1991-ci ildə Azərbaycan dövlət müstəqilliyini əldə etsə də, həmin dövrlərdə ölkəmizdəki böhran neft sənayesindən də yan keçmədi. 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan ulu öndər Heydər Əliyev qısa müddətdə ölkədə siyasi stabilliyi bərqərar etdi və iqtisadi böhranın aradan qaldırılması üçün yeni neft strategiyasını işləyib hazırladı.

1994-cü ilin sentyabrın 20-də dünyanın 11 transmilli neft şirkəti ilə Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri”, “Çıraq”, “Günəşli” yataqlarının birgə işlənilməsi və pay bölgüsü haqqında saziş imzalandı. Müqavilə təkcə dünya bazarını əlavə yüksək keyfiyyətli neft ilə təminatına deyil, eyni zamanda ölkəmizin və bütövlükdə regionun makroiqtisadi dirçəlişinə rəvac verdi. Sazişin imzalanmasından ötən dövrdə Azərbaycanın neft sektoruna təqribən 38 milyard dollar sərmayə qoyulub, neft-qaz hasilatında rekord nəticələr əldə edilib. “Əsrin müqaviləsi” digər yataqlar və strukturlar üzrə irimiqyaslı layihələrin həyata keçirilməsinə yol açdı.

Stendlərdə ulu öndər Heydər Əliyevin “Azərbaycan xalqının azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizəsində öz təbii sərvətlərinin sahibi olmaq arzusu əsas məqsədlərdən biri idi. Bu gün iftixar hissi ilə deyə bilərik ki, Azərbaycan xalqı uzun illər boyu ürəyində gəzdirdiyi arzusuna çatmışdır və öz təbii sərvətlərinin, o cümlədən neftinin tam sahibidir və ondan necə istifadə olunmasını sərbəst surətdə müəyyən edir” fikri diqqəti xüsusi cəlb edirdi. Bu günün reallıqları həmin tezisin təsdiqidir.

Azərbaycanın yeni layihələrin əsas iştirakçısı və təşəbbüsçüsü kimi çıxış etməsi iqtisadi və maliyyə imkanlarımızın genişlənməsini göstərir. ARDNŞ bu gün 14 saziş üzrə işlər aparır ki, bu layihələrdə də dünyanın 14 ölkəsini təmsil edən 24 şirkət iştirak edir. Müvəffəqiyyətlə icra olunan bu sazişlər yeni neft strategiyasının tərkib hissələrindəndir. Görülən işlər Azərbaycan iqtisadiyyatının, ilk növbədə neft sənayesinin çoxşaxəli inkişafına güclü təkan verdi. Yeni texnologiyaların, müasir avdanlıqların, maşın və mexanizmlərin tətbiqinə, yeni idarəetmə metodlarının mənimsənilməsinə, neft sənayesinin beynəlxalq standartlar səviyyəsində yenidən qurulmasına imkan yarandı. Hazırda Azərbaycanda fəaliyyət göstərən konsersumlar, əməliyyat şirkətləri, Dövlət Neft Şirkətinin neftqazçıxarma idarələri, müştərək müəssisələr tərəfindən ümumilikdə 61 yataq uğurla istismar olunur. Xarici neft şirkətləri ilə aparılan axtarış kəşfiyyat, qazma, tikinti və hasilat üzrə böyük həcmdə işlər həyata keçirilib və uğurlu nəticələr əldə edilib.

Azərbaycan bu gün neft deyil, qaz ixracatçısı kimi də mövqeyini möhkəmləndirir. 1999-cu ildə kəşf olunan və xarici tərəfdaşlarla birlikdə işlənməyə daxil edilən “Şahdəniz” yatağı haqlı olaraq dəniz akvatoriyasında ən iri qaz kondensat yataqlarından hesab olunur.

“Şahdəniz” layihəsinin birinci mərhələsinin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi respublikamızın daxili tələbatını ödəməyə və xaricdən qaz idxalına son qoymağa imkan yaradıb. Sərgidə qlobal əhəmiyyətli neft-qaz layihələrinin sxemləri də diqqəti çəkirdi. Dövlət başçısı İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu layihələr dostluğa, əməkdaşlığa xidmət etməlidir. Şaxələndirməni enerji təhlükəsizliyinin əsas elementi kimi dəyərləndirən Azərbaycan enerji daşıyıcılarını dünya bazarlarına çıxaran, ölkəmizin maraqlarına xidmət edən, ölkələrarasında əməkdaşlıq əlaqələrini möhkəmləndirən layihələrə dəstəkdir.

Fotostendlərdə ARDNŞ-in keçdiyi inkişaf yolu da qeyd edilib. Bu gün regionun ən iri güclü neft şirkətlərindən biri kimi tanınır. Şirkət müvafiq istehsal güclərinə, inkişaf etmiş xidmət sektoruna, böyük elmi-texniki potensiala malikdir. Ölkə üzrə ilbəil artan neft və qaz hasilatında ARDNŞ-in xüsusi yeri və payı vardır. Şirkətin strukturunda 20 iri idarə, o cümlədən neftin, qazın kəşfiyyatı, işlənməsi, hasilatı, nəqli, emalı, marketinqi, habelə bu sahələr üzrə ixtisaslaşmış elmi-tədqiqat və layihə müəssisələri, trestlər, zavodlar, institutlar, laboratoriyalar fəaliyyət göstərir. Bu sahələrdə zəngin potensial toplanıb.

Azərbaycan tarixən neft geofizikasının yaranma və inkişaf mərkəzlərindən biri olub. Hələ XX əsrin əvvəllərində burada termometriya elektrik qravomaqnit və seysmik kəşfiyyat işləri aparılmağa başlanıb. XX əsrin ikinci yarısı Azərbaycan geofizikləri üçün daha uğurlu olub. Onlarla neftli-qazlı struktur məhz geofiziki üsullarla aşkar edilib. Bu gün biz fəxr edirik ki, “Azəri”-”Çıraq”-”Günəşli” və “Şahdəniz”, başqa neft-qaz kondensat yataqları daxili imkanlarımızla kəşf edilib. Azərbaycan geofizikləri Xəzərin başqa milli sektorlarında yerləşən və uğurla işlənməkdə olan yataqların kəşfində də böyük rol oynayıblar. Şirkətin Geologiya və Geofizika İdarəsi bu gün həm elmi, həm də istehsal sahələri üzrə dinamik sürətlə inkişaf edir və təkmilləşir. Son dövrlərdə idarənin maddi-texniki bazası yeniləşdirilir. Sevindirici haldır ki, kəşfiyyat və mədən geofizikası sahələrində, habelə mədən geofizikası üzrə aparılan işlərin elmi-texniki səviyyəsi əsaslı surətdə yüksəlib.

Prezident İlham Əliyevin göstərişinə uyğun olaraq şirkətin çevik, rəqabətədavamlı beynəlxalq səviyyəli quruma çevrilməsi istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Bu məqsədlə Böyük Britaniya, Almaniya, Avstriya, Rumıniya, Gürcüstan, Qazaxıstan, Ukrayna və İranda Şirkətin nümayəndəlikləri yaradılıb. Gürcüstan və Türkiyədə törəmə müsəsisələrimiz uğurla fəaliyyət göstərir.

Ölkə iqtisadiyyatının inkişafında neft amilinə yüksək dəyər verən ulu öndər Heydər Əliyevin bu günün reallıqlarında öz əksini tapan fikirləri sərgi iştirakçıları tərəfindən də xüsusi qeyd olundu. Neft strategiyasının həyata keçirilməsində böyük rola malik neftçilərimiz ümummilli lider Heydər Əliyevin müəllifi olduğu neft strategiyasının hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsi nəticəsində Azərbaycanın uğurlarını önə çəkərək gələcəyə böyük inamla irəlilədiklərini bildirdilər.

ARDNŞ-in Sosial İnkişaf İdarəsinin nəzdində fəaliyyət göstərən mədəniyyət saraylarının uşaq və rəqs ansamblları öz mahnı və rəqsləri ilə bayram tədbirini daha da gözəlləşdirdilər.

Bayramlarını daim yüksək nəticələrlə qeyd edən neftçilər bildirdilər ki, ulu öndər Heydər Əliyevin onlara diqqət və qayğısının bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən davam etdirilməsi onlarda ruh yüksəkliyi yaradır, gələcəyə daha böyük inamla baxmağa, plan-tapşırıqları vaxtından əvvəl yerinə yetirməyə stimul verir.

Sentyabrın 20-də Dənizkənarı Milli Parkda 20 sentyabr - “Neftçilər günü” münasibətilə konsert olmuşdur. Parkda quraşdırılmış səhnədə Azərbaycanın incəsənət ustaları maraqlı konsert proqramı ilə çıxış etmişlər.

Konsertin aparıcıları Azərbaycanın tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış 1994-cü ilin 20 sentyabrını - “Əsrin müqaviləsi”nin imzalandığı günü, o vaxtdan bəri həyata keçirilmiş möhtəşəm layihələr barədə konkret faktları xatırlatmışlar.

Milli Parkda bayram gəzintisi və konsert gecədən xeyli keçənədək davam etmişdir.

Nail Rəhimzadə

İki sahil.- 2010.- 21 sentyabr.- S. 3.