Dəniz qədər məğrur insan

Həyatının səkkizinci onilliyini arxada qoyan fədakar insan, təcrübəli geoloq və akademik Xoşbəxt Yusifzadə xeyirxahlığı və qətiyyəti ilə başqalarına örnək olmaqla, neft ideologiyasının təbliğatçısı, müasirləri üçün canlı ensiklopediyadır

El ağsaqqallarının müdrik kəlamlarla zəngin söhbətlərindən eşitmişik ki, ayağı sayalı qonağın ruzisi özündən əvvəl gələr, xoşbəxt doğulan uşaq isə dünyaya gəlişi ilə ailəsinə sevinc bəxş edər. Xoşbəxt Yusifzadəni xoşbəxt ulduz altında doğulan insan adlandırmaq olar. Adı Azərbaycan neft sənayesinin korifeyləri arasında hörmətlə çəkilən Xoşbəxt Yusifzadə kimi insanlara həyatda az- az təsadüf olunur.

Özünün də qeyd etdiyi kimi anasının ad günündə doğulan körpəyə Xoşbəxt adının verilməsi də bu əlamətdar hadisə ilə bağlıdır.

Uşaqlıq, yeniyetməlik, gənclik illərindən söz açan Xoşbəxt müəllim həmişə bir məqama toxunur və deyir: “Həyatda qazandığım bütün uğurlarımın mayasında təsadüflər dayanır.” Xoşbəxt müəllimin həyatına nəzər salan hər kəs bu inancın hikmətinə heyrətlənir. Məktəb illərində rastlaşdığı təsadüflər, həkim olmaq istəyərkən neftçi peşəsinə marağın yaranması, lap elə aktyor kimi özünü teatrda sınaması da belə təsadüflərin nəticəsidir. Kim bilir, bəlkə də uşaqlıqdan heyran olduğu Xəzərin mavi sularına vurğunluq hissi də elə bu cür təsadüflərin yaranmasına səbəb olmuşdur.

Əsas odur ki, belə təsadüflər Xoşbəxt Yusifzadənin həyatının mənalı anlarına çevrilməklə Azərbaycan xalqına səmimi bir insan, çoxsaylı neftçilər ailəsinə isə öz işinə həyatının mənası qədər dəyər verən, bacarıqlı ustad və alim bəxş etmişdir. Necə deyərlər, adı ilə həyat yolu eynilik təşkil edən belə insanlara qibtə edilir və az-az hallarda rast gəlmək olar.

...1952-ci il. Azərbaycan Sənaye İnstitutunun ( indiki ADNA) geoloji-kəşfiyyat fakültəsini bitirən məzunlar arasında Xoşbəxt Yusifzadə də var idi. Seçdiyi peşəsinə uyğun dağ mühəndisi kimi əmək fəaliyyətinə başladığı, çox məsuliyyətli bir yola qədəm qoyduğu üçün sevinən, həm də həyəcan keçirən Xoşbəxt ilk günlərdən neftçi əməyinin məsuliyyətini, ona həvalə olunan işin çətinliyini anladığı kimi insanlara gərəkli bir peşəni seçdiyi üçün özünü həqiqətən xoşbəxt hesab edirdi. Hələ gənc yaşlarından onda belə bir hiss yarandı ki, yerin dərin qatlarından çıxarılan hər damla neft insanlara nur, rahatlıq bəxş edirsə, çəkilən zəhmətlərə dəyər.

Xoşbəxt Yusifzadənin biri-birindən əhəmiyyətli neft strukturlarındakı fəaliyyətini əks etdirən əmək kitabçası onun neft sənayesinin inkişafı üçün göstərdiyi xidmətlərin əhəmiyyətini, çəkisini göstərir: “Dənizneft” İB, “Gurğanneft”, ( indiki Neft Daşları), “Ümumittifaq Xəzərdənizneft” İB, Azərbaycan Dövlət Neft Konserni, ARDNŞ...

Fəaliyyət göstərdiyi illərdə böyük mühəndis, geoloq, baş geoloqun müavini, şöbə rəisi, şirkət rəhbərinin müşaviri kimi məsul işlərdə çalışan və həmkarlarının canlı ensiklopediya adlandırdığı Xoşbəxt Yusifzadə üçün vəzifənin böyük-kiçiyi yoxdur. Sənə etibar olunan işin məsuliyyətini dərk edib yerinə yetirmək tələbi var. Hazırda ARDNŞ-in birinci vitse-prezidenti kimi məsul bir vəzifəni yerinə yetirən bu təcrübəli, müdrik insanın arzu istəyinin əsasını Vətənə layiqli xidmət amili təşkil edir.

Harada çalışmasından asılı olmayaraq peşəkarlıq, işinə məsuliyyət, rəhbərliyin və kollektivin etimadını doğrultmaq hissi onun əbədi bələdçisi olmuşdur. Uzun illər birgə çalışdığı həmkarları Xoşbəxt Yusifzadəni milli-mənəvi dəyərlərdən qaynaqlanan keyfiyyətlərinə görə sevdiklərini etiraf edir, yeri gələndə ona bənzəməyə də çalışırlar. Uzun illər neft sənayesinin inkişafında ömür-gün keçirənlər, bu fədakar neftçinin keçdiyi həyat yolundan danışanlar əbəs yerə söyləmirlər ki, Xoşbəxt Yusifzadə bir məktəbdir. Daim öyrəniləsi, bu peşəni sevənlərə örnək olan təcrübə məktəbi.

Xoşbəxt müəllimin gördüyü biri-birindən əhəmiyyətli işlər, yetirdiyi mütəxəssislər fədakar neftçinin əmək fəaliyyətinin maraqlı şəcərəsi kimi çoxlarına nümunədir.

Elə buna görədir ki, adamlara yaxşılıq etmək duyğusu onda çox böyükdür. Elə bu keyfiyyətlərini əks etdirən “Xoşbəxt Yusifzadə zirvəsi, fenomeni hər kəsə nəsib olmayan xoşbəxt məqamlarla zəngindir” deyimi artıq neftçilər arasında hikmətli söz kimi səslənir.

Bəlkə də özündə formalaşdırdığı bu keyfiyyətləri bəzən həlim, hərdən də coşub-daşan Xəzərdən öyrənib. İnsanlara qarşı nə qədər mülayimdirsə, işinə ciddiliyi, qətiyyəti, dönməzliyi, bəzən də inadkarlığı ilə dənizə bənzəyir. Açıq dənizdə - Neft Daşlarında neftçıxarma əmsalının təyin olunmasında da onun əməyi misilsizdir. Bu bir həqiqətdir ki, Neft Daşları bu sahədə əmək fəaliyyətinə başlayan gənc mütəxəssislər üçün həyat məktəbi, elmi bazadır.

Neft Daşlarında işləyərkən neft geologiyasının əsasını öz fəaliyyəti, elmi kəşfləri, düşüncəsi ilə formalaşdıran Xoşbəxt müəllim möcüzələr adasının zəngin sərvətlərinin öyrənilməsi, sirlərinin açılması üçün əsl alim- geoloq kimi çalışıb, fədakarlıq göstərib. Kəşfiyyat işlərinin miqyasının genişlənməsi, dənizdə ilk dəfə olaraq neft yataqlarının tapılmasında, ən müasir qazma üsullarının, müasir neft avadanlıq və texnologiyalarının tətbiqində böyük xidmətləri olan bu insanı əbəs yerə yenilikçi adlandırmırlar. Harada işləməsindən asılı omayaraq, o, aydın başa düşürdü ki, neftçi əməyinin çətinliyi, Azərbaycan xalqına məxsus bu sərvətin insanların həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması naminə istifadəsi yalnız çəkilən zəhmət nəticəsində mümkündür. Neft sənayesində ən müasir geofiziki texnologiyaların tətbiqi, proqram və geofiziki tədqiqatların öyrənilməsi, uğurla başa çatdırılması ömrünü neft sənayesinin inkişafına həsr etmiş bu cəfakeş insanın adı ilə bağlıdır.

Onun mənalı ömrünün ən yaddaqalan anları Azərbaycanın müstəqillik qazanmasından sonra ölkədə aparılan neft strategiyasının həyata keçirilməsi ilə bağlıdır. Ümummilli lider Heydər Əliyevin hazırladığı bu strategiyanın elmi əsaslarla həyata keçirilməsində xidməti olanlar arasında da onun adı birincilər sırasında çəkilir.

“Əsrin müqaviləsi”nin reallaşması ilə Azərbaycanın dünya birliyində ən zəngin neft ehtiyatlarına malik ölkə kimi tanınmasında da onun təcrübəsinin böyük rolu olub. Neft müqavilələrinin reallaşmasında, tanınmış şirkətlərlə bağlanmış sazişlərin həyata keçirilməsində , texniki iqtisadi layihələrin işlənməsində xidmətləri ilə seçilən təcrübəli geoloq kimi “Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqlarının işlənməsi üçün nəzərdə tutulan ideyaların gerçəkləşməsində də iştirakı yüksək dəyərləndirilir. Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda Xoşbəxt müəllimin rəhbərliyi və iştirakı ilə “Bahar”, “Bulla-dəniz”, “Səngəçal-dəniz”, “Duvannı-dəniz”, “Azəri”, “Çıraq”, “Günəşli”... kimi neft-qaz kondensat yataqları kəşf olunmuşdur. Böyük qaz ehtiyatlarına malik, hazırda Avropa dövlətlərinin enerji təhlükəsizliyinin təminatındakı əhəmiyyəti xüsusilə qiymətləndirilən “Şahdəniz” yatağının kəşf olunmasında da təcrübəli geoloq, istedadlı alim kimi yaxından iştirak etmişdir.

“Şahdəniz” yatağından söz düşmüşkən, keçirilən bir görüşdə siyasi fəaliyyətə başladığı ilk illərdəki vəziyyəti xatırlayan ulu öndər Heydər Əliyevin onun haqqında söylədiyi, əməyinə verdiyi yüksək qiyməti yada salmaq yerinə düşər:

“Hörmətli Xoşbəxt Yusifzadə xatırlatdı. 1969-cu ildə mən Azərbaycana rəhbərlik etdiyim zamandan 70-80-ci illərdə Azərbaycanın neft sənayesinin inkişaf etdirilməsi üçün çox böyük işlər görmüş və xidmətlər göstərmişdim. Xoşbəxt Yusifzadə düz deyir, əgər o illərdə biz Xəzərin dərinliklərində olan neft və qaz yataqlarından istifadə edilməsi üçün lazımı maddi-texniki baza yaratmasaydıq və bu işləri aparmasaydıq, şübhəsiz indiki nailiyyətləri əldə edə bilməzdik.” ( B.Bayramov.”Neft Daşları. Tufanlar qoynunda həyat”.)

Bu sözlər Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında qazanılan nailiyyətləri bir daha açıqlamaqla, Xoşbəxt Yusifzadə əməyinə verilən yüksək dəyər kimi qiymətlidir.

Prezident İlham Əliyevin Xoşbəxt Yusifzadəni həm mütəxəssis, həm də işinə, peşəsinə məsuliyyətlə yanaşan bir insan kimi qiymətləndirməsi də, ona göstərilən diqqətin davamı, təzahürüdür: “ Xoşbəxt müəllimə dedim ki, inşaallah, 5 il bundan sonra gələcəyəm, çox güman ki, daha yaxşı dəyişikliklər olacaqdır.”

Neft tariximizi yazanlardan biri kimi onun elmi kəşflərinin istehsalata tətbiqi də böyük səmərə verir. O, 150-dən artıq elmi əsərin, 18 monoqrafiyanın müəllifidir. Elmi əsərləri dünyanın neft hasil olunan bir çox ölkəsində öyrənilir. AMEA-nın Yer Elmləri bölməsində, elmi-tədqiqat institutlarında qaz yataqlarının öyrənilməsinə aid tədqiqat işlərinə bacarıqla rəhbərlik edir. Geologiya İnstitutunda doktorluq dissertasiyalarının müdafiəsi üzrə yaradılmış Elmi Şuranın, Xəzər dənizinin Problemləri Şurasının, Neft və Qazın Geologiyası və Geokimyası problemləri üzrə Elmi Şuranın üzvüdür.

Əməyi dövlət tərəfindən layiqincə qiymətləndirilib. İki dəfə Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatı laureatı adına layiq görülən X. Yusifzadə fəxri neftçi, fəxri neft kəşfiyyatçısı, respublikanın əməkdar mühəndisidir. İki dəfə “Qırmızı Əmək Bayrağı”, “Şərəf nişanı” “ Şöhrət” və “ İstiqlal” ordenləri ilə təltif olunub. AMEA-nın akademiki olan X.Yusifzadə Beynəlxalq Şərq Neft Akademiyasının birinci vitse-prezidenti və akademiki, Rusiya Beynəlxalq Mühəndislər Akademiyasının müxbir üzvüdür.

80 illik mənalı ömrünün böyük hissəsini neft sənayesinin inkişafına həsr edən Xoşbəxt Yusifzadə kimi insanlar tək-tək olduğu kimi xidmətləri də əvəzsizdir. Azərbaycanın Avropa dövlətlərinin enerji təhlükəsizliyinin təminatındakı rolu, ölkəmizlə bu sahədə əməkdaşlıq etmək istəyənlərin sayı çoxaldıqca Xoşbəxt Yusifzadə təcrübəsinə ehtiyac daha da artacaq. Bundan sonra da imzalanacaq neçə-neçə sazişin reallaşmasında, Azərbaycanla bağlanacaq neft- qaz müqavilələrində Xoşbəxt Yusifzadə təcrübəsinə ehtiyac olacaq. Ona cansağlığı, uzun ömür, həmişə sadiq qaldığı dəniz məğrurluğu və qətiyyəti arzulayırıq.

Xuraman İsmayılqızı

İki sahil.- 2010.- 14 yanvar.- S. 4.