“Sona bülbüllər” Qədirsiz qaldı...

“Sarı gəlin”, “Sona bülbüllər”, “Apardı sellər Saranı”, “Laçın”, “Ay dili-dili” və neçə-neçə bu kimi mahnıların mahir ifaçısı, “Şöhrət” ordenli xanəndə Qədir Rüstəmovun səsi xatirələrdə yaşayacaq

Hər bir kəs öz yerində-yurdunda, təbiətində, bir də öz səsində, ifasında təkrarsızdır! Səs həm də yaddaşdır. Dinlədikcə min illəri adlayıb keçirsən, eyni zamanda, həm cavanlaşırsan, həm də qocalırsan. Bütün bunları insanın bir anda yaşaması nə qədər gözəldir. Allah-Təalanın bəxş etdiyi hər bir gözəllik və harmoniya da elə burada, bunların daxilindədir. Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixində öz dəst-xətti, üslubu ilə seçilən, XX əsrin ikinci yarısında Qarabağ xanəndəlik məktəbinin görkəmli nümayəndələrindən biri olan Qədir Rüstəmov Seyid Şuşinski, Xan Şuşinski, Zülfi Adıgözəlov kimi ustad sənətkarlarımızdan muğamın incəliklərini mənimsəyərək özünəməxsus ifaçılıq üslubu yaratmışdı.

Azərbaycan muğamlarının bənzərsiz ifaçısı 1935-ci il noyabrın 20-də Qarabağ torpağının gözəl, füsunkar guşələrindən biri olan Ağdam rayonunda anadan olmuşdu. Gənc yaşlarından Ağdamda mahir muğam ifaçıları mühitində formalaşan Qədir Rüstəmov nadir istedadı, məlahətli səsi və özünəməxsus ifa tərzi sayəsində az vaxt ərzində tanınaraq ömrünün sonuna kimi xanəndəlik sənətinə sadiq qalmışdır. Qarabağ xanəndəlik məktəbinin görkəmli nümayəndəsi Qədir Rüstəmov Azərbaycan xalq musiqisinin incəliklərini bilən sənətkar olaraq milli musiqi xəzinəmizi çox kövrək və yanğı dolu ifaları ilə daim zənginləşdirmişdir. O, çoxəsrlik parlaq keçmişə malik Azərbaycan musiqisində layiqli yer tutaraq milli mədəniyyətimizin inkişafına sanballı töhfələr vermişdir. Muğam ifaçılığı ənənələrinin və Azərbaycan xalq musiqisinin saflığının qorunub saxlanılması Qədir Rüstəmovun sənət fəaliyyətinin başlıca qayəsi idi. Unudulmuş xalq mahnılarımızdan bir çoxu məhz onun ifası ilə yenidən həyat qazanmışdır. Sənətkarın son dərəcə məharətlə oxuduğu “Sona bülbüllər”, “Apardı sellər Saranı”, “Laçın”, “Ay dili-dili”, “Sarı gəlin” və neçə-neçə bu kimi mahnı və təsniflər hər kəsin qəlbində kövrək duyğular və səmimi hisslər oyadırdı. Təkrarolunmaz ifaları ilə musiqisevərləri və muğam bilicilərini Qədir Rüstəmov sənətinin vurğununa çevirmişdi. Mahir muğam ustadının ifasında səslənən bir sıra muğam dəstgahları, o cümlədən “Rast” və “Çahargah” musiqi mədəniyyətimizin qızıl fonduna daxil olmuşdur. Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığına həsr edilmiş filmdə Cabbar Qaryağdıoğlu roluna çəkilən Qədir Rüstəmov muğam dəstgahlarını son dərəcə böyük məharətlə ifa etmişdi.

Muğam Azərbaycanın milli sərvəti, dünya musiqi xəzinəsinin incisidir. Əsrlər boyu muğam sənəti Azərbaycan xalqının ən yüksək mənəvi nailiyyətləri ilə zənginləşib, inkişaf edib. Milli musiqi mədəniyyəti sahəsində əldə etdiyi önəmli uğurlara görə Qədir Rüstəmov Azərbaycan Respublikasının ali mükafatı olan “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1992), Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü (2002), ünlü sənətkarımız Qədir Rüstəmovun xalq, vətən üçün vuran ürəyinin 2011-ci il dekabrın 14-də dayanması mədəniyyətimiz üçün böyük bir itki oldu.

Qeyd edək ki, Azərbaycanın dövlət rəsmiləri, mədəniyyət və incəsənət xadimləri Qədir Rüstəmovun vəfatı ilə əlaqədar başsağlığı veriblər.

Qarabağ xanəndəlik məktəbinin tanınmış nümayəndələrindən biri, görkəmli xanəndə, səmimi və təvazökar insan Qədir Rüstəmovun əziz xatirəsi xalqımızın qəlbində əbədi yaşayacaq, “sona bülbülləri”nin səsi isə onun nişanəsi kimi qulaqlarımızda əbədi səslənəcək.

Şəmsiyyə Əliqızı

İki sahil.- 2011.- 16 dekabr.- S. 16.