“Ekologiya İli”ndə ARDNŞ böyük uğurlar qazanmışdır

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə “Ekologiya İli” elan olunmuş 2010-cu ildə ARDNŞ ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində böyük nailiyyətlər əldə etmişdir. İlk dəfə neft-qaz yataqlarının kəşfiyyatı və işlənməsində Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi (ƏMTQ) və ekoloji problemlərin həlli üzrə müvafiq monitorinqlər aparılmış, mövcud problemlər müəyyən edilmişdir.

İl ərzində “Bibiheybətneft”, “Balaxanıneft”, “Siyəzənneft”, “Abşeronneft”, H.Z.Tağıyev, Ə. Əmirov və N.Nərimanov adına NQÇİ ərazilərində, Muradxanlı və Qaraçuxur İriləşdirilmiş Neft Mədənlərində, həmçinin Birgə Müəssisə (BM) və Əməliyyat Şirkətlərinin (ƏŞ) ərazilərində neftlə çirklənmiş torpaqların təbii landşaftının bərpası istiqamətində genişmiqyaslı işlər həyata keçirilmişdir. Xəzər dənizinin suyunun şirinləşdirilməsi məqsədi ilə “Neft Daşları”nda gücü 500 m3/gün, Çilov adasında isə gücü 300 m3/gün təşkil edən “Əks Osmos” tipli qurğular quraşdırılmış, “Azneft” İB-nin, Neft Kəmərləri İdarəsinin struktur bölmələrində “Biomass”, “KU-400”, “Topas 30” və “Topas 150” tipli bioloji təmizləyici qurğular tikilərək istismara verilmişdir.

Bununla paralel olaraq neft-qaz yataqlarındakı dərin dəniz özüllərində və qurudakı mədənlərdə lay sularının qapalı sistemə keçirilməsi və utilizasiya sistemlərinin qurulması üzrə işlər davam etdirilmişdir. Həyata keçirilən mühüm ekoloji layihələrdən biri də Bakı körfəzinin təmizlənməsidir. 2007-ci ildən dəniz dibinin və səthinin təmizlənməsi istiqamətində görülən tədbirlər çərçivəsində Xəzərin Azərbaycan sektorunda batmış gəmi və metal qurğuların, həmçinin yarımbatmış metal konstruksiyaların toplanması və çıxarılması işi davam etdirilmiş, ümumilikdə dəniz dibindən 32 min ton metal konstruksiya çıxarılmışdır.

Eyni zamanda, Bakı körfəzi və Xəzər dənizinin sahil zolağı boyunca sağlam ekoloji mühitin yaradılması məqsədilə “Bulvar 1” gəmisi alınaraq istismara buraxılmışdır. ARDNŞ tərəfindən ölkəmizdə ilk “Ekoloji park”-ın yaradılması mühüm hadisədir. Bu parkda müasir tipli şitilxananın salınması, burada rekultivasiya olunmuş torpaqlarda toxum və şitillərdən ağac tinglərinin yetişdirilməsi üçün bioseleksiya işlərinin aparılması və Abşeron yarımadasının nadir, nəsli kəsilməkdə olan kol və ağac bitkilərinin çoxaldılması, suya və enerjiyə, resurslara qənaət etməyə imkan verən damcı suvarma sisteminin tətbiqi nəzərdə tutulub. Parkda diqqəti çəkən daha bir məqam elektrik enerji təchizatının alternativ enerji mənbələri hesabına ödənilməsidir ki, bu sahədə böyük iş görülmüş, 2010-cu ildə parkda külək generatorları və günəş panelləri quraşdırılmışdır.

İqlim dəyişmələri haqqında Çərçivə Konvensiyasının icrası ilə bağlı tədbirlər çərçivəsində Şirkətin müəssisələrində, habelə BM və ƏŞ-də İstilik Effekti Yaradan Qaz (İEYQ) mənbələrinin inventarlaşdırılması aparılmış, Təmiz İnkişaf Mexanizmi (TİM) layihələri hazırlanmış və TİM üzrə İcraçı Şurada qeydiyyatdan keçirilmiş, ARDNŞ-də Karbon Fondu yaradılmışdır. “İqlim Dəyişmələrinə Təsirin Azaldılması üzrə ARDNŞ-in Strategiyası” sənədi hazırlanmış və təsdiq edilmişdir. Ekologiya İdarəsi və Almaniya İqtisadi Tədqiqatlar İnstitutu tərəfindən birgə hazırlanmış Strategiyada ARDNŞ-in istehsal sahələrində qaz atılmaları göstəriciləri, dünyanın aparıcı neft şirkətlərinin bu sahədə təcrübəsi, beynəlxalq və yerli ekspertlərin rəyləri nəzərə alınmışdır.

“İqlim dəyişmələrinin azaldılması ilə əlaqədar Xəzəryanı neft-qaz şirkətlərinin təşəbbüsləri - regionlararası təcrübə mübadiləsi” mövzusunda Beynəlxalq Konfrans keçirilmişdir. “Ekologiya İli”ndə ARDNŞ-in idarə və müəssisələrindəki avtonəqliyyat vasitələrindən atmosferə atılan zəhərli qazların ölçülməsi, nəqliyyat vasitələrinin texniki vəziyyətinə nəzarətin gücləndirilməsi, hava mühitinin qorunmasına nəzarəti təmin etmək məqsədi ilə mövcud Ekoloji-ölçmə məntəqələrində Şirkətə məxsus nəqliyyat vasitələrinin texniki baxışdan keçirilməsi davamlı olaraq həyata keçirilmişdir. Eyni zamanda Dövlət Neft Şirkətində ixrac qazlarının tərkibinin “Avro-2” normalarına uyğunlaşdırılması təmin edilmişdir. Bundan əlavə Şirkətdə “Tullantıların İdarəedilməsi Mərkəzi” layihəsinin Texniki-İqtisadi Əsaslandırılmasının hazırlanması üçün ARDNŞ ilə ABŞ-ın Ticarət və İnkişaf Agentliyi (USTDA) arasında imzalanmış Qrant Sazişi çərçivəsində tullantıların miqdarından asılı olaraq müvafiq emal texnologiyalarının seçilməsi, yerinə yetiriləcək işlərdə ətraf mühitə dəyən zərərin azaldılması üçün müvafiq tədbirlər görülür. Bu məqsədlə ARDNŞ ilə “Mİ-LLC” şirkəti arasında “Tullantıların İdarəedilməsi Mərkəzi” layihəsi üzrə Texniki-İqtisadi Əsaslandırma sənədinin hazırlanması üçün müqavilə imzalanmışdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Ekologiya İli” çərçivəsində Bakı şəhəri və Abşeron yarımadasında 3 milyon ağacın əkilməsi çağırışına qoşularaq ARDNŞ kollektivi il boyu mütəmadi olaraq iməciliklər, ağacəkmə kampaniyaları keçirmiş, 100 000-dən artıq müxtəlif növlü ağac və dekorativ kol bitkiləri əkilmişdir. ARDNŞ ekoloji layihələrin həyata keçirilməsində dünyanın bir çox tanınmış beynəlxalq təşkilatlarının etibarlı tərəfdaşıdır. 2010-cu ildə Qazaxıstanın “Manqustaumunayqaz AC” şirkəti ilə əməkdaşlığın nəticəsi olaraq ARDNŞ-in nümayəndə heyəti Aktau şəhərində keçirilən biznes forumunda iştirak etmiş, səfər çərçivəsində “Əməkdaşlıq haqqında Memorandum” imzalanmışdır.

İki sahil.- 2011.- 19 yanvar.- S. 5.