Heydər Əliyevin Naxçıvana dönüşü, xilaskarlıq missiyasının başlanğıcı oldu

Naxçıvanlıların öz fədakarlığı, işgüzarlığı hesabına Naxçıvan yaşayır, inkişaf edir, Naxçıvanda quruculuq prosesləri gedir.

Ümummilli lider Heydər Əliyev

Adı dünyada təcrübələri, siyasi bacarıqları, fenomen istedadı ilə fərqlənən Ruzvelt, Çörçill, Qandi, Atatürk kimi tarixi şəxsiyyətlərlə birgə, hətta birincilər sırasında çəkilən ümummilli lider Heydər Əliyevin liderlik fəlsəfəsinin təkrarolunmazlığının sübutu müasir Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə qazandığı nüfuzu, siyasət və diplomatiya sahəsində əldə etdiyi misilsiz nailiyyətlərdir.

Tarixin zaman adlı hakiminin ədalətli hökmü insanlar kimi ölkələrin, dövlətlərin taleyində də söz sahibidir. 1969-cu ildə ilk dəfə siyasi hakimiyyətə gəlməklə Azərbaycanı şöhrətləndirən ümummilli lider Heydər Əliyev 1993-cü ildə siyasətə qayıtmaqla müstəqilliyimizin əbədi qarantı kimi tarixə imza atdı.

İngilis şairi və tənqidçisi Samuel Conson bildirirdi ki, gələcəyi satın ala biləcək tək şey bu gündür. Bu baxımdan vaxtdan səmərəli, yerində, zamanında və məqsədyönlü istifadəyə diqqətlə yanaşan Heydər Əliyevin zəkasına, təcrübəsinə həsəd aparanlar çox idi. Nahaq deyilməyib ki, görəcəyi iş üçün vaxtdan səmərəli istifadə etməklə gələcək uğurların təməlini qoyan Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasəti qarşıdakı bir neçə on illər üçün də hesablanıb.

1990-cı ilin sentyabr seçkilərində Heydər Əliyevi Azərbaycan və Naxçıvan parlamentlərinə deputat seçməklə xalq illərdən bəri tapdalanan mənafeyini və taleyini yenidən müdrik siyasətçiyə etibar etdi. Bir ağsaqqal kimi onun sədrliyi ilə keçirilən sessiyalarda müzakirəyə çıxarılan məsələlərin əsil mahiyyəti və əhəmiyyəti həmin vaxtlarda o qədər başa düşülməsə də sonralar bu tarixi anların müstəqilliyin əbədiliyinə istiqamətləndiyini bu gün hər kəs təsdiqləyir.

17 noyabr 1990- cı ildə keçirilən iclasa deputat kimi sədrlik edən Heydər Əliyev bir müddət sonra söylədiyi “Müstəqillik qədər çətin yol yoxdur. Müstəqilliyin əldə olunması nə qədər çətindirsə, onun saxlanılması, daimi, əbədi olması bundan da çətindir” sözlərinin real həyatda həlli üçün imkan yaradan məsələlər barədə düşüncələrini gerçəkləşdirdi. Həmin sessiyada “Naxçıvan MSSR”-nin adının dəyişdirilməsi, dövlət atributları sayılan Azərbaycan Respublikası Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağının, himn və gerbinin bərpası barədə qərar qəbul olundu.

1990-cı ildə Bakıda törədilmiş 20 Yanvar hadisələrinə həsr olunmuş, Ali Sovetin yarımçıq dayandırılmış sessiyasını qətiyyətlə pisləyərək Naxçıvan MR Ali Məclisinin sessiyasında bu məsələnin müzakirəsini aktuallaşdırmaqla xalqımıza qarşı törədilən təcavüzə siyasi qiymət verdi.

...3 sentyabr 1991-cü ildə Naxçıvan MR Ali Məclisinin fövqəladə sessiyasında deputatların təkidi, parlament binası önündə toplaşan xalqın tələbi ilə muxtar respublika Ali Məclisinin sədri seçilən Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinin yeni mərhələsi başlandı. Əslində yalnız Naxçıvanın deyil, Azərbaycan tarixində özünəməxsus yeri olan bu sessiya Heydər Əliyev dühasının parlaq təsdiqi, onun hakmiyyət olimpinə yenidən yüksəlişinin başlanğıcı olmuşdur.

Naxçıvan MR Ali Məclisinin sədri kimi həyata keçirdiyi islahatlar haqqında geniş danışmağa ehtiyac olmasa da o illərdə baş verən hadisələrin xronikası barədə qısa məlumat belə müdrik insanın xidmətləri barədə aydın təsəvvür yaradır.

Fəaliyyətinin Naxçıvan dövrünü əhatə edən illərdə ən böyük xidmətlərindən biri, diaspora fəaliyyətinin təməlini qoyan 31 dekabr- Dünya Azərbaycanlılarının milli həmrəylik və birliyi barədə qərarın qəbulu idi.

SSRİ-nin cənub sərhədlərini qoruyan sovet ordusunun hərbi arsenalı, silah-sursatı muxtar respublikada qalmaqla bütün ordu hissələrinin Naxçıvandan çıxarılmasına nail oldu. Məhz o illərdə yaradılan Naxçıvanın inkişafı və müdafiəsi fonduna yığılan vəsait Milli Ordunun möhkəmlənməsinə sərf olundu. İlk sərhəd dəstəsinin formalaşdırılması da Naxçıvanda, ordu quruculuğuna böyük önəm verən ümummilli lider Heydər Əliyevin səyi ilə həyata keçirildi.

Blokadada qalan naxçıvanlıların çətin vəziyyətdən çıxması üçün qonşu İran və Türkiyə ilə əməkdaşlıq gücləndi. Böyük şəxsiyyət olan Heydər Əliyevin nüfuzu bu sahədə də özünü doğrultdu. Naxçıvana hər iki qonşu dövlətdən ərzaq , sənaye malları ən başlıcası isə enerji verildi. Türkiyə ilə qonşu dövlətlər arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsi üçün “Ümid” körpüsü salındı. Paytaxt Bakı ilə yeganə nəqliyyat yolunun intensiv fəaliyyəti üçün geniş imkanlara malik Naxçıvan hava limanı, Bakıda isə muxtar respublikanın nümayəndəliyi açıldı.

Bu gün geniş yayılan və ÜDM-də 85 faizdən artıq payı olan özəl bölmənin yaradılması üçün ilk addımlar da o illərdə atıldı. “Naxçıvanda zərərlə işləyən kolxoz və sovxozların ləğv edilməsi və onların əsasında şəxsi təsərrüfatların yaradılması”, “Rentabelli işləyən kolxoz və sovxozların ictimai mal-qarasının özəlləşdirilməsi” haqqında qərarlar qəbul etməklə sahibkarlıq üçün geniş imkanlar yaratdı.

Ən başlıcası isə Azərbaycanın ictimai- siyasi həyatında aparıcı rol oynayan, ölkənin gələcəyinə böyük ümidlər vəd edən, bu gün üzvlərinin sayı 600 mini ötən Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis konfransı keçirildi. Təsis olunduğu gündən ətrafına yüz minlərlə insan toplandı.

1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə parçalanmaqda olan Azərbaycanı daxili qarşıdurma və xarici dövlətlərin məkrli müdaxilələrindən qorumaq üçün Bakıya dəvət olunan ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycan üçün daha mühüm xidmətlər göstərdi. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi Heydər Əliyevin Naxçıvandan Bakıya, böyük siyasətə qayıdışı şərəfli xilaskar missiyasının başlanğıcı idi.

1993-cü ildə tarixi QAYIDIŞI ilə insanları bürüyən stresdən, xaosdan, ölkəni isə parçalanmaq təhlükəsindən xilas edən Heydər Əliyev bir daha müstəqilliyin qarantı olduğunu subut etdi. 1992-ci ildə, Naxçıvanda olarkən Ali Məclisin sədri kimi anti milli qüvvələrin təhdidlərinə xalqla birliyi sayəsində qalib gələn Heydər Əliyev 1994-1995-ci illərin acı xatirələri kimi yaddaşlarda iz salan dövlət çevrilişlərinə cəhdləri də mətinliklə, qətiyyəti sayəsində aradan qaldırdı. Daxili və xarici düşmənlərin birgə planlaşdırdığı bu cinayətlərə müdrikliyi ilə qalib gələn ulu öndər bir daha xilaskarlıq missiyasını yerinə yetirdi.

Ermənistan silahlı qüvvələrinin və ölkəmizin müstəqilliyini istəməyən havadarlarının istəklərinin qarşısını uzaqgörən siyasəti ilə alan, o dövrdə ölkədə siyasi sabitliyi təmin etməklə iqtisadi inkişaf üçün imkan və şərait yaradan ümummilli lider Heydər Əliyev atəşkəsə nail olmaqla ordu quruculuğu istiqamətində önəmli islahatlar apardı.

Ulu öndərin Azərbaycanın iqtisadi inkişafı və müstəqilliyinin əbədiliyi üçün başlıca şərt olan və müdrikcəsinə hazırladığı neft starategiyası dünənimizin, bu gunumuzun deyil, gələcəyimizin də qarantıdır. “Əsrin müqaviləsi” kimi qlobal enerji layihəsini imzalamaqla bölgədə sülhün, sabitliyin təminatına, xalqlararası əməkdaşlığın genişləndirilməsinə nail oldu. Üç dəniz əfsanəsinin gerçəkliyinə inanmayan, Xəzər neftinin dünya enerji bazarına nəqlini utopiya hesab edənlərə bir daha liderlik, dahilik dərsi verərək Bakı-Tbilisi- Ceyhan neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərlərini reallaşdırmaqla Azərbaycanın dünya birliyində yerini müəyyənləşdiridi. Dünya Azərbaycanlılarının qurultayını keçirməklə söydaşlarımızın birliyini , təşkilatlanmasını təmin etdi, diplomatiyamızın uğurlarını artırdı.

Dünya birliyində Azərbaycan islahatçı, qüdrətli dövlət kimi tanınırsa, bu nailiyyət Heydər Əliyev məktəbinin layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevin bu irsə sadiqliyinin nəticəsidir. Əsası ulu öndər tərəfindən qoyulan və Prezident İlham Əliyevin qətiyyətlə davam etdirdiyi neft strategiyasının uğurlu həlli nəticəsində Azərbaycan Avropa İttifaqı dövlətlərinin etibarlı enerji təminatçısı kimi tanınır. Dövlət büdcəsi 25 milyard, valyuta ehtiyatları 47 milyard dolları ötən Azərbaycanın dünya birliyində önəmi artmaqdadır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi dövlətlər arasında birlik və həmrəyliyi təmin edən, xalqlar arasında əməkdaşlığı gücləndirən beynəlxalq layihələr Azərbaycanın iştirakı olmadan reallaşa bilməz. BTC və BTƏ neft-qaz layihələrinin davamı olan, əhəmiyyəti baxımından əvvəlki layihələrdən geridə qalmayan, qitələri birləşdirən Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun çəkilişi ilə Çindən Londona əlaqə yaradılmasını hədəfləyən Azərbaycanın imkanları tükənməzdir. Türkiyə-Azərbaycan birliyinin nümunəsi olan, Transanadolu-TANAP-ın çəkilişi barədə razılığın əldə olunması Azərbaycanın enerji bazarında rolunu artırmaqla siyasi, iqtisadi mövqelərini də möhkəmləndirir. İndi Azərbaycan tək qardaş Türkiyə və Gürcüstanda deyil, Ukrayna, Macarıstan, İsveç, Rumıniya kimi Avropa dövlətlərinə sərmayə yatıran maddi və iqtisadi qüdrəti ilə seçilən dövlət kimi maraqla qarşılanır.

Azərbaycan BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının üzvü kimi təşkilatın sessiyasına sədrlik edib, sülhün, ədalətin bərpasını tələb edirsə bu, etimad Heydər Əliyev siyasi məktəbinin uğurla davam etdirilməsinin nümunəsidir. Azərbaycan qüdrətli hərbi blok olan NATO-nun Çikaqo sammitində , Meksikada “Böyük iyirmilər”in zirvə toplantılarında Seulda Nüvə Təhlükəsizliyi konfransında təmsil olunursa bu düşünülmüş siyasətin, özünü doğrulmuş siyasi məktəbin təcrübədə özünü doğrultmuş qələbəsidir.

Siyasi sabitliyi, iqtisadi qüdrəti, əhalisinin sosial müdafiəsinin üstünlüyü ilə fərqlənən, MDB dövlətləri arasında seçilən Azərbaycanın daxili və xarici siyasəti də dünya dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən dəstəklənir, müdafiə olunur. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar müzakirələrdə Azərbaycanın sülh siyasətini, haqlı mövqeyini dəstəkləyənlərin saynın artması ölkəmizə inamdan xəbər verir.

Ümumdünya Davos İqtisadi Forumunda, beynəlxalq təşkilatların hesabatlarında Azərbaycan rəqabətədavamlı ölkə kimi dəstəklənir, dünya bazarında keyfiyyətli məhsulları ilə diqqət çəkir. Dünyanı təşvişə salan maliyyə və iqtisadi böhran illərində Azərbaycanda ÜDM 3 dəfə artırsa, “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının əsas prioritetlərindən olan bu göstəricinin daha 2 dəfə artırılması hədəf kimi müəyyənləşdirilirsə bu uğurların təməlində bir istək dayanır: Azərbaycanı ən inkişaf etmiş dövlətlərlə eyni səviyyəyə qaldırmaq, insanların həyat səviyyəsini beynəlxalq standartlara çatdırmaq.

Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu uğurlar 2003-cü ildən bu günə qədər Azərbaycanda dinamik surətlə davam etdirilən inkişaf Heydər Əliyev siyasətinin təntənəsidir.

Xuraman İsmayılqızı

İki sahil.- 2013.- 14 may.- S.13.