İlham Əliyev: Azərbaycanın xarici siyasəti

prinsipiallığı və müstəqilliyi ilə seçilir

Dövlətimizin başçısının vurğuladığı kimi, xarici siyasətimizlə

bağlı əsas istiqamətlər müəyyən edilib, strateji xətt seçilib və davam edir

Sovetlər birliyinin süquta uğradığı illərdə keçmiş “qardaşlar ölkəsində” gedən siyasi proseslər nəticəsində müstəqillik qazanan respublikalar kimi Azərbaycan da öz daxili və xarici siyasətini sərbəst müəyyənləşdirmək hüququ qazandı. Müstəqillik əldə etdiyi zamanlarda xarici havadarlarının dəstəyi ilə Ermənistan tərəfindən elan olunmamış müharibəyə cəlb edilən, torpaqlarının 20 faizi işğal olunan Azərbaycan ciddi çətinliklərlə üzləşsə də bütün məhrumiyyətlər xalqın birliyi və həmrəyliyi ilə aradan qaldırıldı.

Respublikada siyasi sabitliyi pozmağa çalışan, suverenliyimizi istəməyən qüvvələr olsa da ən çətin məqamlarda vəziyyətdən çıxış yolları tapan Heydər Əliyev kimi ümummilli lider xalqa arxalanaraq, milyonlara güvənərək öz qətiyyəti ilə bütün təsir və təzyiqlərin qarşısını aldı. Tarixi hadisə olan müstəqilliyi qoruyub saxlamağın onu əldə etməkdən çətin olduğunu misilsiz xidmətləri ilə təsdiqləyən ümummilli lider Heydər Əliyev güclü, qüdrətli Azərbaycanın gələcəyinə inanaraq bildirirdi: “Azərbaycan heç bir ölkənin təsiri altına düşməyəcəkdir. Azərbaycan öz müstəqilliyini qoruyacaqdır. Bu da bir prezident kimi mənim siyasətimin ana xəttidir.” Ən çətin məqamlarda belə daxili siyasəti ilə xarici siyasətini tamamlayan, tarazlı şəkildə formalaşdıran Azərbaycan dünya birliyinə inteqrasiya yolu ilə inkişaf etmiş, tanınmış, böyük nüfuz qazanmışdır.

Şərq və Qərb dəyərlərini özündə birləşdirməklə dünya birliyi üçün əhəmiyyətini balanslaşdırılmış siyasəti ilə təsdiqləyən, dəyişən beynəlxalq münasibətlərə, yeni çağırışlara daim hazır olan Azərbaycanın ədalətli, cəsarətli mövqeyi dəyişməzdir. Sivilizasiyalararası dialoq məkanı kimi tanınan Bakıda möhtəşəm forumların, simpoziumların, konfransların keçirilməsi ənənə halını alıb.

Azərbaycanda Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun, Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunun keçirilməsi tarixi hadisədir. Azərbaycanın müəllifi olduğu belə təşəbbüslərin reallaşması o deməkdir ki, bütün xalqların, bütün dinlərin bərabərliyi naminə daim yeritdiyi sülhsevər siyasətə sadiqliyini bildirən respublikamız doğrudan da milli və dini dözümlülüyün, tolerantlığın müdafiəsi siyasətinə sadiqdir.

“Düşünürəm ki, müasir dünyanın çağırışları olan sülh, sabitlik ideyaları, millətlərin qarşılıqlı anlaşmasına həsr olunan belə Forumların təşkili qarşılaşdığımız qlobal problemlərin səbəblərini araşdırmaq, sağlam düşüncə ilə təhlil aparmaq dünyanın elmi, siyasi və ictimai gücünü həmin problemlərin həllinə yönəltmək baxımından əhəmiyyətlidir” söyləyən Prezident İlham Əliyev vurğulayır ki, bütün dünyada tolerant ölkə kimi tanınan Azərbaycanın təcrübəsi həqiqətən öyrənilməyə layiqdir.

Azərbaycanın siyasi, iqtisadi, diplomatik uğurları artdıqca müstəqil, müasir, dünyəvi, dinamik inkişaf edən respublika olduğunu təsdiqləyən reallıqlar daha cəlbedici görünür. Hazırda Azərbaycanın xarici ölkələrdə 57 səfirliyi, 5 beynəlxalq təşkilat yanında daimi nümayəndəliyi, 9 baş konsulluğu, 7 təmsilçilik ofisi və 7 fəxri konsulluğu fəaliyyət göstərir. Müstəqilliyimizin 20 illiyini qeyd etdiyimiz dövrdə BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası üzvlüyünə qəbulumuz və bütün dünya ictimaiyyətinin maraqla izlədiyi, mədəniyyətlərin bayramı adlandırılan, siyasi əhəmiyyəti ilə də diqqət çəkən “Eurovision-2011”, XXX London Yay Olimpiya Oyunlarında qazandığımız qələbə Azərbaycanın liderliyini bir daha təsdiqlədi. Avropa Olimpiya Komitəsinin Baş Assambleyasında 2015 -ci ildə ilk Avropa Olimpiya Oyunlarının Bakıda keçirilməsi ilə bağlı qərarın qəbulu da xarici siyasəti, iqtisadi inkişafı baxımından seçilən Azərbaycana inam və etimadın təzahürüdür.

Bu bir həqiqətdir ki, sivilizasiyalararası dialoq məkanı kimi tanınan ölkəmizin dünya birliyində sözünü demək, özünü təsdiqləmək potensialı istənilən səviyyədədir. İqtisadi nailiyyətləri ilə dünya birliyini heyrətləndirən Azərbaycan Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 85 faizinə sahiblik etməklə bölgədə, MDB-də və Şərqi Avropada yeganə dövlətdir ki, iqtisadi böhran illərində iqtisadiyyatı davamlı inkişaf yolu ilə irəliləyir, potensialı artır, müasirləşir, mövqeləri möhkəmlənir. Artıq Azərbaycan özünü tam təmin edən ölkə kimi başqalarına nümunə göstərilir. Davos İqtisadi Forumunun hesablamalarında ölkələrin rəqabət qabiliyyətliliyinə görə Azərbaycan 39 yerdə, MDB məkanı üzrə isə liderdir. Prezident İlham Əliyevin “Böhran zamanı bütün Avropa ölkələrinin iqtisadiyyatlarının kredit reytinqləri aşağı salınır, bizim kredit reytinqimiz isə artır” sözlərini ən yuxarı reytinq agetlikləri olan “Standart&Poor’s”, “Fitch”, “Mood’s” kimi nüfuzlu qurumların hesabatları da təsdiqləyir.

Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzvlüyünü tarixi, diplomatik, siyasi qələbə kimi dəyərləndirən Prezident İlham Əliyevin bildirdiyi kimi ölkəmiz artıq dünya birliyinin etimadını, etibarlı tərəfdaş kimi inamını qazanan ölkəmiz dünya şöhrətli bir dövlətdir və beynəlxalq aləmdə dostlarımız artır. Dünya siyasətinə təsir imkanlarımız genişlənir.

2012-2013-cü illərdə Şərqi Avropa bölgəsini BMT-də təmsil edən Azərbaycanın qazandığı uğur eyni zamanda ölkəmizin beynəlxalq münasibətlər sistemində rolunu artırır, mövqeyini gücləndirir.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı 4 qətnamə qəbul edən BMT-də “Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində vəziyyət barədə “(2004, 2008-ci illərdə) qətnamələrin qəbulu diplomatiyamızın uğurudur. Bütün səviyyələrdə aparılan müzakirələrdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qorunmasını başlıca amil kimi diqqətə çatdıran, həmsədr ölkə başçılarının status-kvonun dəyişdirilməsini əks etdirən bəyanatlarını təqdir edən Prezident İlham Əliyevin bildirdiyi kimi Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan ayrılması mexanizmi yoxdur və olmayacaq da. BMT və AŞPA-da Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar məsələlərin müzakirəsi zamanı Ermənistanın təcavüzkarlıq siyasətini pisləyən qətnamələrdə birmənalı olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün dəstəklənməsi ölkəmizlə əməkdaşlığa maraqdan irəli gəlir. Prezident İlham Əliyevin diplomatik xidmət orqanları rəhbərlərinin beşinci müşavirəsində bildirdiyi kimi xarici siyasətlə bağlı ölkə qarşısında duran əsas məsələ təbii ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllidir. Bu istiqamətdə diplomatik səylər davam etdirilir. “Dağlıq Qarabağ əzəli Azərbaycan torpağıdır. Tarixi və hüquqi nöqteyi-nəzərdən Qarabağ həmişə Azərbaycan torpağı olmuşdur. Azərbaycan xalqı Dağlıq Qarabağda və işğal edilmiş digər torpaqlarda əsrlər boyu yaşamış, yaratmışdır. Bütün tarixi abidələrimiz, toponimlərimiz, kəndlərin, şəhərlərin adları Azərbaycan mənşəlidir. Bu, həqiqətdir. Əlbəttə ki, biz bunu bilirik, dünya da bunu bilir və bilməlidir” söyləyən Prezident İlham Əliyev Ermənistanın torpaqlarımızın işğalı ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında ölkəmizi xarici dövlətlərdə təmsil edən diplomatik korpus nümayəndələrinin üzərinə düşən vəzifələri , xarici siyasətimizin parametr və istiqamətlərini bir daha müəyyənləşdirdi. Daha çox demokratiya, insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan AŞPA-da ən böyük problemimiz olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı müzakirələrdə ölkəmizin ədalətli mövqeyini müdafiə edən avropalı parlamentarilər etiraf etdilər ki, daim sülhsevər siyasəti ilə diqqəti çəkən Azərbaycan demokrtik inkişaf yolu ilə irəliləyir, mövqeyinə sadiqdir, müasirləşir. Avropanın inkişaf etmiş ölkələrinin meyarlarına yaxınlaşır, bazar iqtisadiyyatının ən müasir tələblərinə əməl olunur. Qoşulmama Hərəkatında Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı mövqeyimizin 120 ölkə tərəfindən dəstəklənməsi, etimad qazanması o deməkdir ki, dünya dövlətlərinin dörddə üç hissəsi Azərbaycanla əməkdaşlığa böyük önəm verir. Ölkəmizin Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar əsas və ədalətli tələbini- ərazi bütövlüyünün beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində həllini əks etdirən mövqeyini müdafiə edir. Ərazi bütövlüyü çərçivəsində insanların müqəddəratının təyinetmə prinsipinin Helsinki Yekun Aktına istinad olunmaqla həllinə sadiq qalan Azərbaycan haqlı olaraq status-kvonu saxlamaq istəyən Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyini yolverməz hesab edərək Dağlıq Qarabağa heç bir zaman müstəqillik verilməyəcəyini bəyan edir və mövqeyinin dəyişməyəcəyini bütün səviyyələrdə bildirir. Dünya dövlətlərinin Azərbaycanın bu mövqeyini dəstəkləyərək münaqişənin sülh yolu ilə həllinə tərəfdar olan ölkəmizlə həmrəyliyini bildirməsi xarici siyasətimizin uğurlarındandır.

Xarici siyasətimizin prioritetlərini təşkil edən Azərbaycan diplomatiyası müxtəlif istiqamətlər üzrə inkişafdadır. “Biz enerji diplomatiyamızı aparırıq. Biz mədəniyyət diplomatiyamızı aparırıq” söyləyən Prezident İlham Əliyev eyni zamanda vurğulayır ki, coğrafi vəziyyətimiz elədir ki, bizim razılığımız olmadan bu bölgədə heç bir qlobal layihənin reallaşması mümkün deyil. Son illərdə Avropa İttifaqı dövlətlərinin enerji təminatı üçün nəzərdə tutulan “Cənub qaz dəhlizi” bəyannaməsinin imzalanması, Azərbaycan qazının Yunanstan sərhədlərindən kənara da çıxarılmasını təmin edəcək TANAP, TAP kimi layihələr xarici siyasətimizə əlavə uğurlar qazandırır. “Enerji təhlükəsizliyi ölkələrin əslində milli təhlükəsizliyi deməkdir” söyləyən Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında tutduğu mövqe neft strategiyasının zəfəri, qələbəsidir. Avropa İttifaqına üzv ölkələrin enerji balansında Azərbaycan neftinin payı 35-40 faizdir. İllərlə müzakirə olunan enerji layihələrinin şaxələndirilməsini Transanadolu boru kəmərinin çəkilişi ilə bağlı müqavilə imzalamaqla reallaşdıran Azərbaycan və Türkiyə bir daha sübut etdilər ki, bu layihə dünya siyasətinə təsir imkanları artan həmrəyliyin ifadəsidir.

Azərbaycan diplomatiyasının, düşünülmüş siyasətinin uğuru BTC, BTƏ neft -qaz kəmərlərində olduğu kimi bu il istifadəyə veriləcək Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolunun çəkilişində də hiss olunur.

“Biz istəyirik ki, Azərbaycan müasir dövlətə çevrilsin, bütün lazımi təsisatlar yaransın və insanlar daha da yaxşı yaşasınlar” söyləyən Prezident İlham Əliyevin xarici ölkələrdə maraq və hörmətlə qarşılanmasının başlıca səbəbi Azərbaycanın müstəqil daxili və xarici siyasətinə sadiqliyi, Avropa İttifaqının “Yaxın qonşuluq siyasəti” proqramından irəli gələn vəzifələrin daim diqqətdə saxlanılması, qitə dövlətlərinin enerji təhlükəsizliyinin təminatındakı əvəzsiz xidmətləri , ən başlıcası isə dünyada əmin-amanlığın, sabitliyin yaranması üçün beynəlxalq siyasətin prinsiplərinin öz diplomatiyasında əksini tapmasıdır. “Biz Avropa İttifaqı ilə indi həm qonşuluq siyasətindəyik, qonşuluq proqramındayıq, həm də enerji dialoqundayıq” söyləyən Prezident İlham Əliyev qarşılıqlı əməkdaşlığın dünya birliyi üçün vacib amil olduğunu vurğulayır. İƏT, MDB, GUAM, NATO, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi nüfuzlu qurumlarla səmimi münasiblər yaradan, Qoşulmama Hərəkatının üzvü olan, NATO kimi hərbi alyansla əməkdaşlığı genişləndirən Azərbaycanın əldə etdiyi nailiyyətlərin əsasında təməli ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş, düşünülmüş siyasətin Prezident İlham Əliyevin ləyaqətlə, yeni keyfiyyət və mərhələ üzrə davam etdirməsi amili dayanır, maliyyə, siyasi gücümüz artdıqca hadisələrə təsir etmə imkanlarımız genişlənir və bizimlə daha çox hesablaşırlar.

Regionda baş verən hadisələrdən də aydın olur ki, Azərbaycanın maraqları nəzərə alınmadan heç bir təşəbbüs reallaşa bilməz. Azərbaycanın MDB-yə daxil olan respublikalar arasında yeganə dövlət kimi Meksikada keçirilən “Böyük-20”-lərin sammitinə dəvət olunması, Seulda təşkil olunan nüvə təhlükəsizliyinə qarşı mübarizəyə həsr olunmuş zirvə görüşündə Prezident İlham Əliyevin məntiqli çıxışı, Ermənistandakı atom elektrik stansiyasını bölgə üçün təhlükə mənbəyi adlandırması və bu arqumentin sammit iştirakçıları tərəfindən dəstəklənməsi, BMT-də , AŞPA-da, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatında, ATƏT-də, Dovildə qəbul olunmuş qətnamə və bəyanatların davamı kimi NATO-nun Çikaqo sammitində Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı rəsmi sənədin qəbulu Azərbaycanın xarici siyasətinin uğuru, dövlət başçısının siyasi iradə və qətiyyətinin nəticəsidir. Azərbaycanın ədalətli mövqeyinin dəstəklənməsi üçün hüquqi baza olan hər bir sənəd isə ölkəmizə maraq və ehtiramın ifadəsidir. Bu yaxınlarda Bakıda keçirilən NATO PA-nın, ATƏT PA-nın sessiyalarında da Azərbaycanla həmrəylik bütün çıxışlarda aydın hiss olundu.

Azərbaycanın Latın Amerikası kimi ölkələrlə əməkdaşlığı da xarici siyasətdə qazanılan uğurların coğrafiyasını genişləndirir. Prezident İlham Əliyevin çoxsaylı xarici səfərləri bu bazanı daha da möhkəmləndirir.

Bu gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin söylədiyi kimi beynəlxalq ictimaiyyət məhfumunu ifadə edən tək BMT-nin deyil, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının fəal üzvü olmaqla ATƏT, Avropa Birliyi kimi nüfuzlu təşkilatlarda da ləyaqətlə təmsil olunur. “Şərq tərəfdaşlığı”, “Yaxın qonşuluq siyasəti” proqramlarına uyğun regionda siyasi sabitliyin, əmin-amanlığın təmin edilməsi üçün sülhsevər siyasəti ilə fərqlənir.

Erməni vəhşiliklərinin nümunəsi olan Xocalı soyqırımının dünyada tanınması istiqamətində aparılan işlər davam etdirilir. Belə ki, bu günə qədər ABŞ-ın 15 ştatında, Kolumbiya, Çexiya, Rumıniya, Serbiya, Honduras, Peru, Panama, Pakistan, Meksika, İordaniya, Bosniya və Herseqovina parlamentlərində Xocalı soyqırımı rəsmən tanınmış, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinə dəstək ifadə edilmiş, o cümlədən ölkəmiz bu dövlətlər tərəfindən etibarlı strateji tərəfdaş kimi qiymətləndirilmişdir. Reallıq budur ki, qarşılıqlı hörmət, bərabərhüquqlu münasibətlərə, xoş niyyətlərə əsaslanan Azərbaycanın xarici siyasəti açıq, balanslaşdırılmış və ədalətlidir .

Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə xoşməramlı səfiri olduğu YUNİSEF, YUNESKO kimi humanist təşkilatlarla birgə həyata keçirilən layihələr, Avropa ölkələrində reallaşdırılan xeyirxah, humanist aksiyalar da xarici siyasətimizin bir istiqamətidir. Azərbaycanın min illərə söykənən tarixini, mədəni irsini Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya kimi ölkələrdə təbliğ edən Fondun layihələri müxtəlif xalqlar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi dünya birliyində nüfuzu artan Azərbaycanın xarici siyasəti çox çevik, dinamik olmaqla ölkəmizə böyük uğur qazandırır.

Xuraman İsmayılqızı

İki sahil.- 2014.- 16 iyul.- S.5.