Azərbaycan ilə Macarıstan arasında qarşılıqlı

etimada əsaslanan əməkdaşlıq mövcuddur

Bu gün Azərbaycan özünün sürətli inkişaf dövrünü yaşayır. Ölkə rəhbərliyinin həyata keçirdiyi gələcəyə hesablanmış düzgün siyasi kurs nəticəsində region və dünya dövlətləri ilə qarşılıqlı faydalı münasibətlər qurulur. Bu münasibətlərin qurulmasında Azərbaycandan çox, qarşı tərəflər maraq göstərir. Çünki neft-qaz ölkəsi olan Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə durmadan artan nüfuzu ölkəmizi dünyanın diqqət mərkəzinə çevirir.

Artıq Azərbaycan Avropanın etibarlı tərəfdaşına çevrilib. Ölkəmizin enerji sahəsində həyata keçirdiyi qlobal layihələr bu reallığı şərtləndirən əsas amillərdən biridir. Bu günlərdə Macarıstanda səfərdə olan Prezident İlham Əliyev, Azərbaycan-Macarıstan, Azərbaycan-Avropa İttifaqı arasındakı əlaqələrin inkişafına toxunub: “Biz bu əlaqələrin inkişafına böyük nikbinliklə baxırıq. Əminəm ki, gələcəkdə bu əlaqələr daha da sürətlə inkişaf edəcək. Bu gün imzalanan sazişlər də əslində bizim niyyətimizi göstərir. Onu göstərir ki, bizim əlaqələrimiz çoxşaxəlidir, müxtəlif sahələri-iqtisadi, siyasi, humanitar sahələri əhatə edir. Əlbəttə ki, bu sazişlərin arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə xüsusi yer tutur. Çünki bu, müfəssəl bir sənəddir, bizim gələcək illərdə birgə icra ediləcək layihələrimizin uğurla nəticələnəcəyini təmin edəcəkdir. Deyə bilərəm ki, strateji tərəfdaşlıq haqqında Bəyannamə gələcəkdə Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında mümkün olan sazişlər üçün də gözəl zəmindir. Çünki bu sənəddə əməkdaşlığımızın bütün istiqamətləri öz əksini tapıb. Əlbəttə, bu səviyyəyə çatmaq üçün siyasi əlaqələr prioritet xarakter daşıyır. Bu əlaqələr çox müsbətdir, gözəldir.”

Dövlət başçısı enerji məsələlərinə də diqqət yetirib: “Bizim “Cənub” qaz dəhlizi ilə bağlı konkret iş qrafikimiz var. Əminəm ki, Azərbaycan qazı Avropaya vaxtında-2018-2019-cu illərdə nəql ediləcəkdir. Burada əlbəttə, əlaqələndirmə işləri yüksək səviyyədə aparılmalıdır. Həm ikitərəfli formatda, eyni zamanda, Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasındakı məsələlər də öz həllini tapmalıdır. Çünki biz istəyirik ki, bu layihəni vaxtında icra edək. Çünki bu, həm bizə, həm də Avropaya lazımdır. Bu, Avropa üçün yeni, alternativ bir qaz mənbəyi olacaqdır. Bizim üçün isə Avropa bazarı ən əlverişli bazardır. Yəni, burada bizim maraqlarımız birləşir. Eyni zamanda, tranzit, istehlakçı ölkələrin və Azərbaycanın maraqları da burada üst-üstə düşür. Biz yaxın vaxtlarda bu məsələ ilə bağlı Macarıstan-Azərbaycan ikitərəfli formatında danışıqlara başlamaq qərarına gəldik. Əminəm ki, bu danışıqların gözəl nəticələri olacaqdır. Çünki biz istəyirik ki, çox böyük qaz resurslarımız Avropa ölkələrinə maksimum dərəcədə nəql edilsin. Əlbəttə, burada böyük investisiyadan söhbət gedir. Bu investisiyanın böyük hissəsini Azərbaycan öz üzərinə götürüb. “Cənub” qaz dəhlizinin ilkin hesablamaları belədir ki, minimum 45 milyard dollar sərmayə qoyulmalıdır.”

Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban isə ölkələrimiz arasında bənzərliklərdən danışıb: “Biz Azərbaycanı çox dəyərli bir tərəfdaş kimi qiymətləndiririk. Çünki Azərbaycan Avropa və Asiya arasında böyük bir körpüdür. Azərbaycan enerji resurslarından səmərəli istifadə yolu ilə iqtisadiyyatının digər sahələrini də uğurla inkişaf etdirərək dünya liderinə çevrilmiş bir ölkədir. Burada Azərbaycanı ona görə vurğulamaq istərdim ki, ölkənin Prezidenti böyük işlər görür.”

Viktor Orban əlavə edib ki, xüsusi əhəmiyyət verilən sahələrdən biri enerjidir: “Bu, hazırda dünya siyasətinin prioritet məsələlərindən biridir. Bu sahədə bir çox müzakirələr aparılır, amma zənnimcə, konkret işlər görən ölkələr azdır. Bu sahədə Azərbaycan nümunə ola bilər.”

Prezident İlham Əliyevin Macarıstana səfərini şərh edən YAP Siyasi Şurasının üzvü, partiyanın İqtisadi məsələlər komissiyasının sədr müavini Aydın Hüseynovun sözlərinə görə, Azərbaycan-Macarıstan əlaqələri geniş coğrafi şaxə alaraq daha dərin məna və məzmun kəsb etməkdədir: “Son illərdə ölkələr arasında birgə hörmət və səmimi qarşılıqlı etimada əsaslanan siyasi-iqtisadi əməkdaşlıq dövlət başçılarının qarşılıqlı səfərləri çərçivəsində daha da möhkəmlənib. Prezident İlham Əliyevin Macarıstana növbəti səfəri isə güclü siyasi dialoqun və strateji əməkdaşlığın daha da möhkəmlənməsinə zəmin yaradır. Eyni zamanda, iqtisadi sahədə də münasibətlərin inkişafına, ticarət dövriyyəsinin artmasına və sosial-iqtisadi-humanitar sahələrdə yeni əməkdaşlığın yaranması üçün yaxşı perspektivlərə yol açır.”

A.Hüseynov qeyd etdi ki, ölkələr arasında imzalanmış Strateji tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə və digər mühüm iqtisadi, siyasi və humanitar məzmunlu sənədlər ikitərəfli əməkdaşlığın daha da möhkəmlənməsi üçün yaxşı hüquqi baza yaratmış olur: “Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi, strateji tərəfdaşlıq haqqında Bəyannamə gələcəkdə Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında imzalanacaq sazişlər üçün də gözəl zəmindir. Həmçinin, ötən dövrdə tərəflər arasında iqtisadi əməkdaşlıq, sərmayələrin təşviqi və qarşılıqlı qorunması, ikiqat vergiqoyma və imzalanmış digər sənədlər iqtisadiyyatın və humanitar sahələrin müxtəlif istiqamətləri, o cümlədən İKT, turizm, təhsil, nəqliyyat, səhiyyə, gənclər və idman, elm və innovasiya sahəsində əlaqələrə əla fürsət yaradır.”

A.Hüseynov bildirdi ki, Avropa İttifaqının strateji enerji layihələrində mühüm yer alan rəsmi Budapeşt Azərbaycanın təşəbbüskarlığı və qətiyyəti sayəsində hazırda mühüm həlledici mərhələyə qədəm qoymuş “Cənub” qaz dəhlizində iştirak edən tərəfdaşlardan biridir. Azərbaycan qazının uzunmüddətli Avropaya nəqlinin nəzərdə tutan yeni enerji marşrutuna Macarıstanın da qoşulması iki ölkə arasında strateji əlaqələrin daha da möhkəmlənməsi və uzunömürlü olması üçün güclü zəmin yaradır. Macarıstanın Baş naziri Viktor Orbanın vurğuladığı kimi “Cənub” qaz dəhlizi layihəsi Macarıstan və ümumilikdə Avropa İttifaqı üçün çox vacib əhəmiyyətə malikdir. Rəsmi Budapeşt regionda baş verən son prosesləri nəzərə alaraq özünün enerji və karbohidrogen ehtiyatları ilə təmin olunmasında Azərbaycandan etibarlı tərəfdaş olmayacağını yaxşı anlayır və ikitərəfli enerji əməkdaşlığını yüksək qiymətləndirir. Azərbaycan qazının Avropaya nəql edilməsi regionda enerji təhlükəsizliyinin güclənməsinə möhkəm baza yaradacaq.”

Azərbaycan hökuməti və Macarıstan hökuməti arasında İqtisadi Əməkdaşlıq üzrə Birgə Komissiyanın öz fəaliyyətini genişləndirməsi də ölkələrimiz arasında əlaqələrin inkişafına səbəb olmaqdadır. İki ölkə arasında artıq ənənə halını almış birgə biznes-forumların keçirilməsi Azərbaycan və Macarıstan şirkətlərinin investisiya layihələrində iştirakının genişlənməsinə, qarşılıqlı sərmayə qoyuluşlarının artmasına mühüm töhfə verir. 2013-cü ildə ölkələrimiz arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 40 faizə yaxın artıb və bu rəqəmin cari ildə daha da yüksələcəyi gözlənilir. Ölkələr arasında birgə iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsi, yeni müəssisələrin yaradılması, innovativ yeniliklərin qarşılıqlı mübadiləsi, regionun inkişafına töhfə verən iqtisadi təşəbbüslərin dəstəklənməsi baxımındam mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Nail Rəhimzadə

İki sahil.- 2014.- 14 noyabr.- S.3.