Səngərin gecəsi-gündüzü olmur

Horadizin payızının görkəmi bir duyum qədərincə kövrək olsa da hökmü yoxdu. Ağacların yarpağını saraltsa da, saralmış yarpaqları budağından üzsə də insanların iradəsini üşüdə bilmir. Niyə belədi, nədən belədi, illərin o üzünü xatırlamalısan, illərin o üzündə qalanların harayını dinşəməlisən, bir də hərbçilərin baxışlarında çırpınan qətiyyəti duymalısan...

Ürəyim məni səngərlərə çəkməkdədi. Əsgərin ürəyi bildiyim səngərlərə, əsgərin ürəyi olan səngərlərə, əsgərin isindiyi, əsgərin Vətən sevgisiylə isinən səngərlərə. Mənə elə gəlir ki, səngərlər ayaq səsimi eşidincə dirsəklənəcək, incik baxışları üzümdən üzülməyəcək, “Hardasan?” - deyəcək. Bu qınağın ağırlığı ruhumu sarsıdacaq, canımı üşəndirəcək, şübhəsiz. Öz gühaımdı. Dözməliyəm...

Səngərlərə gedirik. Hərbi hissənin zabiti Fariz Hüseynovun müşayiətiylə...

Fariz Hüseynov bildirir ki, indiyə kimi tərxis olunan əsgərlərimiz xidməti xasiyyətnaməni adi kağız bilirdi. Müsbət xasiyyətnamə təqdim etməyənlərin dövlət müəssisələrində işlə təmin edilməməsi ilə bağlı Fərman bu münasibəti dəyişdi. Əsgər bilir ki, xasiyyətnamə hərbi xidmət dövrünü ümumiləsdirir, mülki həyatda onun gərəyi olacaq, Hərbi Nizamnamələrin tələblərinə əməl etməlidi.

Yol boyu bizi görüncə ayaq saxlayanları, qədərsiz sayğıyla salamlaşanları, əlini işdən üzüb qürurla bizə (əslində bizi müşayiət eləyən zabitə) baxanları görüncə qərargahda zabit Musa Hüseynovun dediklərini xatırlayıram:

- Mirzənağılı və Əhmədalılar kəndlərinin əli silah tutanları bizə müraciət elədilər, müdafiəyə kömək eləmək istədiklərini bildirdilər. Bu, zabitlərə də, əsgərlərə də olduqca böyük mənəvi dəstək oldu. Hərbçi mülki əhalini, mülki əhali əsgəri özünə arxa-dayaq bilirsə, düşmən qarşımızda həmişə aciz olacaq. Ümumilli liderimiz Heydər Əliyevin arzuladığı kimi, əhali ilə hərbçilərin məqsəd eynuliyi ordunun gücünü artıran amillərdəndir. Biz bunun nəticəsini gördük, indi də görürük. Aparılan islahatlar Silahlı Qüvvələrin döyüş hazırlığını təmin etməklə bərabər, əhalinin orduya inamının da artmasına təsir göstərib. Xalqla ordunun birliyi, eyni məqsədin daşıyıcısı olması, xalqın Ali baş Komandana, Orduya inamının zəmanəti ilə deyə bilərik ki, torpaqlarımızı azad etməyə qadirik. Biz də Müdafiə nazirinin “Ən yaxşı silah yaxşı öyrədilmiş əsgərdir” tövsiyəsinə əsaslanıb əsgərlərin döyüş hasırlığını bütün xidməti boyu davam etdiririk...

Yeri gəlmişkən onu da qeyd edim ki, hərbi xidmətdə fərqlənənlərə qiymətli hədiyyələr, Fəxri Fərmanlar təqdim edilməsi, bəzilərinin yerindəcə məzuniyyətə buraxılması, əsgərin daha nümunəvi xidmət etməsində mühüm əhəmiyyətə malikdir.

...Keçib getdiyimiz kəndlərin yollarında işə, evə tələsənlərin, doqqaz qapılarında “atüstü söhbətləşənlərin” baxışlarında ötərgi bir narahatlıq sezilir. Bu narahatlıq Vətənin narahatlığıdı, isğal altında qalan torpaqlarımıza ad olan həsrətin narahatlığıdı. Fariz qarşıda görünən, könül küsdürən binalardan üzülməyən baxışlarımı sezincə “Cəbrayılın Cocuq Mərcanlı kəndidi” deyir. Bir vaxtlar çal-çağırı, şamartısı Arazın ləpədöyənini titrədən Cocuq Mərcanlı. Evlər uçub-sökülüb - xarabalığı xatırladır (ifadəyə görə Mərcanlılar məni qınamasın). Uşaqlığımda bir kəlam eşitmişdim: “Gözlər olsun, görməsin”. Görürəm. Ürəyim burxulur. Dar macalda jurnalist dostum Musa Mərcanlı düşür yadıma. Tələbəykən Mərcanlıdan söz düşəndə sinəsi ürəyinə darlıq eləyən Musa Mərcanlı. Bəs indi? Rastlaşsaq Mərcanlıdan nə danışar? Qədərsiz təəssüflə, ürək ağrısıyla, adını ədəbi soyadı elədiyi kəndinin bu günündən yana-yana danışar...

Budur müharibə...

Ermənilik budur...

Beynəlxalq təşkilatların səlahiyyətliləri Cocuq Mərcanlını dəfələrlə görüb. Kəndin niyə bu günə düşdüyünü yaxşı bilsələr də susurlar. Niyə susurlar?..

Öyrənirəm ki, hərbi hissənin zabitlərindən biri bu kənddəndi. vaxt tapanda uşaqlığının, yeniyetməliyinin ünvanına üz tutur. Ata yurdunun həyətində dayanıb baxdıqca baxır. Ürəyi gizildəyir. Güman ki, rütbəsindən çəkinməsələr əsgərlər ona “Qisas qiyamətə qalmır, komandir. Qisas alınacaq. Cocuq Mərcanlının da, sənin ata yurdunun da, uşaqlığının, yeniyetməliyinin xatirələrinin də” - deyərdi...

...Bu da səngərlər. Həsrətini çəkdiyim canım səngərlər...

Bu da səngərdə isinən, səngərləri isidən əsgərlər. Baxışlarında çırpınan sevgini tütyə kimi gözlərimə sürtmək istədiyim əsgərlər...

Bura gəlincə zabit Musa Hüsenyovla söhbətləşmişdik. Məlum olmuşdu ki, tabor Cəbrayıl, Qubadlı, Zəngilan istiqamətlərində döyüş tapşırığını yerinə yetirir. Olduqca çətin, təhlükəli relyefə malik ərazilərdi. Niyəsə, “Çətin deyil ki?” soruşuram. Gülümsünür. Bu çarəsiz təbəssümün içində bir narazılıq çırpındığını duyuram. Yəni, torpaqlarımız işğaldan azad edilməyincə çətinlik kəlməsini unutmalıyıq. Araya başaçılmaz sükut çökür. Zabitin sükut biçimli haqlı iradı məni də, Farizi də, qəzetimizin foto-müxbiri Namiq Arifoğlunu da duyğulandırır. Musa Hüseynov söhbətini davam etdirir:

Silahlı Qüvvələrimizdə aparılan uğurlu islahatlar ordumuzun döyüş qabiliyyətinin gücləndirilməsini təmin edir. Hərbi hissələrin yeni texnikalarla, döyüş silahları ilə təchiz edilməsi, əsgərlərin məişətinin kifayət qədər yaxşılaşdırılması təbii ki, döyüş hazırlığının artırılmasında mühüm vasitələrdəndir. Şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji hazırlığı yüksəkdir. Məlum iyul döyüşləri təsdiqlədi ki, əsgərlərimiz səngərlərdən üzü qarşı tərəfə yeriş eləmək istəyir. Torpaqlarımızı azad eləmək üçün. İstər Ali Baş Komandanın, istərsə də Müdafiə nazirinin ön cəbhəyə gəlməsi, əsgərlərlə səngərlərdə söhbət eləməsi şəxsi heyətin döyüş ruhunu kifayət qədər artırıb. Sonuncu döyüşlərdə düşmən əsgərlərimizin qətiyyətini, döyüş əzmini gördü, dərk elədi ki, gec-tez səngər deyib, təmas xətti deyib dayandığı yeri tərk etməlidi. Yoxsa can itirəcək...

- Bütün toplantıların bu hərbi hissədə keçirilməsi təsdüfi deyil, - zabit Fariz Hüseynov onun fikrini tamamlayır. - Həm ərazi baxımından mühüm strateji əhəmiyyətə malik olduğuna, həm təmas xəttində relyefin mürəkkəbliyinə, həm də şəxsi heyətin döyüş hazırlığının yüksək olmasına görə. Bu yaxınlarda keçirilən təlim atışlarından narazı qalmağa haqqımız yoxdur. Tam məsuliyyəti ilə deyə bilərəm ki, Azərbaycan əsgəri dözümüylə, qətiyyətiylə, Vətən sevgisiylə heç bir dövlətin əsgərindən geri qalmır.

Səngərlərdə əsgərlərlə kəlmələşirik...

Öyrənirik ki, gecələr qarşı tərəfdə sözün həqiqi mənasında, qorxu, vahimə yaşanılır. Düşmən dan yeri sökülənə kimi projektorlarla təmas xəttini işıqlandırırlar, anlaşılmaz səs-küy salırlar, məqsədsiz atıslar aparır. Yəni oyağıq. “Qorxu cana kafirdi” deyimi düşür yadıma. Onu da düşünürəm ki, düşmən bu minvalla orda çox duruş gətirə bilməyəcək. O qorxu, o vahimə, o səksəkə ürəyini üzəcək. Əsgər postda sevgidən dayanar. Ermənilərin əsgərləri orda tribunal qorxusundan, cəzalandırılmaq qorxusundan - can qorxusundan dayanır. İmkanı olsa qaçar da. Bəlkə də qaçır!..

Bölük komandiri kapitan Vüqar Məmmədovun təqdimatıyla əsgər Nicat Məmmədovla kəlmələşirik. Nicat Neft Akademiyasının məzunudu. Dörd aydı döyüş növbəsindədi. Düşüncələrindən qürurlanırıq:

- Göz gəzdirib ocağı yanan, işığı gələn evlər görəndə daha qətiyyətli oluruq. O evlərdə yaşayanların məhz bizə güvəndiyini dərk edirik. Onda döyüş növbəsində daha məsuliyyətli, daha sərvaxt oluruq. Əhali bizə güvəndiyi üçün təmas xəttinin yaxınlığında vahiməsiz, səksəkəsiz yaşayır. Valideynlərim Kəlbəcərdəndi. Kəlbəcəri mən də görmək istəyirəm. Həm də tezliklə. İşğal altında qalan torpaqlarımızın azad edilməsi bizim hər birimizin təkcə əsgəri vəzifəsi deyil, həm də vətəndaşlıq borcudu. Ali Baş Komandanımız əmr versəydi...

Çavuş Mahmud Salahov haqqında tabor komandiri səxavətlə, sevgilərlə danışmışdı. Onunla kəlmələsmək istədiyimizi bildirirəm. Kapitan Vüqar Məmmədov iki-üç addımlığımızda dayanmış hərbçini göstərib “Budur” deyir. Mahmud Astaradandı, Əxsənəkəran kəndindən:

- Həmin gecəyə kimi ermənlər vaxtaşırı təmas xəttini keçməyə cəhd göstərmişdi. Hər dəfə də itgi verib geri çəkilmişdi. Əsgərlərimiz onsuz da döyüş növbəsində ayıq-sayıq dayanır. Ermənilər bu dəfə daha çevik hərəkət eləmək, bizdə müəyyən çaşqınlıq yaratmaq istəyirdilər. Döyüş növbəsi çəkən əsgər mənə məlumat çatdırdı ki, düşmənlər qamışlıq tərəfdən yaxınlaşır. Mənim göztərişimlə düşmənləri bir qədər yaxına buraxdılar. Az sonra atış əmri verdim. Neçə düşmən məhv edildi, bilmədik. Bizim itgimiz olmadı. Düsmənlər təmas xəttini keçə bilmədilər...

4 aydı hərbi xidmətdə olan Amil Quliyev deyir ki, döyüş növbəsinə alışandan sonra çətinlik olmur. Vəzifə borcumuzu yerinə yetiririk.

...Canım Araz, səni sonuncu dəfə Zəngilan işğal olunanda görmüşdüm. Onda da “səsini içinə çəkib” sakit-sakit axırdın. Sənə pənah gətirənləri məğmun eləmirdin. İndi bir güllə məsafəsiycə aralıdan sənə göz qoyanların kimliyini duymusan deyəsən, onların çəkilib gedəcəyi günün həsrətindəsən. Düşmənlər qımıldananda dalğaların sahilə çırpılır, qəzəblənirsən. Az qalıb, Arazımız, az qalıb. Bir səbr müddətiycə də döz. Yenə dalğaların sahili sığallaycaq, yenə həsrətində olduqlarının nəfəsini duyacaqsan...

* * *

...Gəldik, gördük. Dönməz inamla qayıdırıq: Azərbaycan əsgəri səngərdə mətin dayanıb. Torpaqlarımız inamla, sevgilərlə qorunur, işğal altında qalan torpaqlarımız da azad ediləcək. Əsgərlərimiz Ali Baş Komandanın əmrinə müntəzirdir...

Dönüb gecəsi-gündüzü olmayan səngərlərə tərəf baxıram. Əsgərlərin baxışlarında Qarabağda bayrağımızın dalğalanacağı günün açılan dan üzünü görürəm...

Rəşid FAXRALI

İki sahil.- 2014.- 30 oktyabr.- S.16.