Dilimiz milli

mənsubiyyətimizdir

Məlumdur ki, dil ünsiyyət vasitəsidir və eyni zamanda da dil millətin simasını səciyyələndirən ən mühüm amillərdən biri, bəlkə də, birincisidir. İnsanın mənəvi aləminin əks-sədası olan dil insana bəxş edilmiş ən ecazkar və qüdrətli nemətdir. Hər bir xalqın varlığının ən ümdə təzahürü, onun milli sərvəti hesab edilən dil onun mənliyi və mənəviyyatının göstəricisidir. İnsanın yetişməsində, fərd kimi formalaşmasında və təkamülündə ana dilinin rolu böyükdür.

Dilimizə hörmət etmək, onu dərindən bilmək, danışmaq, yazmaq, bunlarla yanaşı duymaq və sevmək deməkdir. Boşuna deməyiblər ki, “bir milləti yer üzündən silmək istəyirsənsə ondan yalnız dilini al”. Bəli, bu deyim əslində o qədər düzgün və yerində işlənmişdir ki, bunu dünya təcrübəsi dəfələrlə sübuta yetirib.

1999-cu ilin 21 fevral tarixindən etibarən hər il bu gün Beynəlxalq Ana dili günü kimi qeyd olunur. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Banqladeş səfirinin təşəbbüsü ilə bu günü təsis edib. Hadisənin tarixi isə bir qədər də əvvələ gedir. 21 və 22 fevral 1952-ci ildə Pakistanda benqal dilinin qadağan edilməsinə etiraz olaraq keçirilən aksiyada polis və silahlı qüvvələrin müdaxiləsi nəticəsində 4 nəfər şəhid olub. Banqladeş nümayəndələri fevralın 21-ni məhz həmin şəhidlərin xatirəsinə ehtiram əlaməti kimi Ana dili günü adlandırılması haqqında müraciət ediblər. YUNESKO-nun Baş Konfransında 21 fevral tarixi Beynəlxalq Ana dili günü elan olunub və üzv ölkələrə bildirilib ki, həmin gün məktəblərdə, universitetlərdə Ana dilinin əhəmiyyəti ilə bağlı tədbirlər, konfranslar, seminarlar keçirilsin.

Dünyada bu gün yüzlərlə danışıq dili mövcuddur. Ancaq onların içərisində məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşən dillər də mövcuddur. Bu dillərin qorunması məqsədilə hər il keçirilən Beynəlxalq Ana dili günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onunla qürur duymaq, onu qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha xatırladır. Millətin dilinin dövlət statusuna yüksəlməsi isə tarixi hadisə, milli dövlətçilik tarixinin qızıl səhifəsidir. Bu məqam millətin millət olaraq təsdiqidir. Çünki dilin dövlət dili statusuna yüksəlməsi millətin öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin, eyni zamanda dilinin zənginliyinin sübutudur.

Dünyanın ən gözəl, məlahətli və qədim tarixi olan dillərindən biri də doğma Azərbaycan türkcəsidir. Tarixdən də məlum olduğu kimi dilimizə qarşı dəfələrlə hücumlar olsa da, bizi bir millət kimi yer üzündən silməyə çalışsalar da qədirbilən xalqımız buna heç vaxt imkan verməyib. Azərbaycan dilinin yüksək səviyyədə qorunması işində ən böyük iş görən tarixi simalardan biri və deyərdik ki, birincisi ulu öndər Heydər Əliyev olmuşdur. “Dilimiz çox zəngin və ahəngdar dildir, dərin tarixi köklərə malikdir. Şəxsən mən öz ana dilimi çox sevir və bu dildə danışmağımla fəxr edirəm” deyən ümummilli lider Heydər Əliyev ölkəmizdə Ana dilinin hərtərəfli inkişafı, işlək dilə çevrilməsi, beynəlxalq münasibətlər sisteminə yol tapması dövlət siyasətimizin tərkib hissələrindən biri olub. Azərbaycan SSR-in 1978-ci il Konstitusiyasında Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi qəbul edilməsi isə həmin dövr üçün əhəmiyyətli hadisə idi. Müstəqillik ərəfəsi və onun ilk illərində dilin adının dəyişdirilməsi, onunla bağlı ənənələrin nəzərə alınmaması indi də təəssüf doğurur. Yalnız 1995-ci ildə qəbul edilən Konstitusiya ilə dövlət dilinin adı bərpa olundu. Bundan sonra hökumət səviyyəsində Ana dilinin inkişafı və qorunması istiqamətində əhəmiyyətli sənədlər qəbul edildi. 2002-ci il 30 sentyabr tarixdə “Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun qəbul edilməsi Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi işlədilməsi, onun tətbiqi, qorunması və inkişaf etdirilməsi, dünya azərbaycanlılarının Azərbaycan dili ilə bağlı milli-mədəni özünümüdafiə ehtiyaclarının ödənilməsi istiqamətində daha bir addımdır. Bu sənəd ümummilli lider Heydər Əliyevin xalqımıza və onun dilinə tükənməz məhəbbətinin, qayğısının parlaq nümunələrindən biridir. Bu ənənələri ölkə Prezidenti İlham Əliyev uğurla davam etdirməkdədir. Dövlət başçısının müxtəlif vaxtlarda imzaladığı “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” və “Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının hazırlanması haqqında” sərəncamları və bu istiqamətdə görülən işlər də dilimizin inkişafına böyük qayğının təzahürüdür. Ana dilimizi qorumaq, inkişaf etdirmək hər birimizin borcudur.

Nilufər Mustafaqızı

İki sahil.- 2015.- 21 fevral.- S.25.