Xarici siyasətin əsas istiqamətləri

Sovetlər birliyinin süquta uğraması, “qardaşlar ölkəsində” gedən siyasi proseslər nəticəsində müstəqillik qazanan respublikalar kimi, Azərbaycan da öz daxili və xarici siyasətini sərbəst müəyyənləşdirmək hüququ qazandı. Müstəqillik əldə etdiyi zamanlarda Ermənistan tərəfindən elan olunmamış müharibəyə cəlb edilən, torpaqlarının 20 faizi işğal olunan Azərbaycan ciddi çətinliklərlə üzləşsə də bütün məhrumiyyətlər xalqın birliyi və həmrəyliyi ilə aradan qaldırıldı.

Respublikada siyasi sabitliyi pozmağa çalışan, suverenliyimizi istəməyən qüvvələrin təxribatlarına baxmayaraq ən çətin məqamlarda vəziyyətdən çıxış yolları tapan Heydər Əliyev kimi ümummilli lider xalqa arxalanaraq, milyonlara güvənərək öz qətiyyəti ilə bütün təsir və təzyiqlərin qarşısını aldı. Tarixi hadisə olan müstəqilliyin qorunub saxlanılmasının onu əldə etməkdən çətin olduğunu misilsiz xidmətləri ilə təsdiqləyən ümummilli lider Heydər Əliyev güclü, qüdrətli Azərbaycanın gələcəyinə inanaraq bildirirdi: “Azərbaycan heç bir ölkənin təsiri altına düşməyəcəkdir. Azərbaycan öz müstəqilliyini qoruyacaqdır. Bu da bir prezident kimi mənim siyasətimin ana xəttidir.”

Şərq, Qərb dəyərlərini özündə birləşdirməklə dünya birliyi üçün əhəmiyyətini balanslaşdırılmış siyasəti ilə təsdiqləyən, dəyişən beynəlxalq münasibətlərə, yeni çağırışlara daim hazır olan Azərbaycanın ədaləti, beynəlxalq hüquq normalarına sadiqliyi xarici siyasətinin əsas prinsiplərini təşkil edir. Sivilizasiyalararası dialoq məkanı kimi tanınan Azərbaycanda keçirilən Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu, Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumu və digər mühüm əhəmiyyətli beynəlxalq tədbirlərin hər biri tarixi hadisədir. Azərbaycanın müəllifi olduğu belə təşəbbüslərin reallaşması o deməkdir ki, bütün xalqların, dinlərin bərabərliyi naminə daim yeritdiyi sülhsevər siyasəti nümunə olan respublikamız doğrudan da milli və dini dözümlülüyün, tolerantlığın müdafiəsi siyasətinə sadiqdir.

Bu il iyirmidən çox dövlət, hökumət başçısı Azərbaycanda rəsmi və işgüzar səfərlərdə olub. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev 14 dövlətə səfər edib.

Davos Ümumdünya İqtisadi Forumunda, Münxen Təhlükəsizlik Konfransında, Vaşinqton Nüvə Sammitində, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının Zirvə görüşündə, Dünya Humanitar Sammitində (Türkiyə) Azərbaycan çox fəal iştirak etmişdir. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə, İran İslam Respublikasına, Almaniyaya səfərlər də uğurlu olmuşdur. Bu səfərlər çərçivəsində ikitərəfli formatda rəsmi görüşlər də təşkil edilmişdir.. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı Vyanada, Sankt-Peterburqda təşkil olunan görüşlərdə Azərbaycan mövqeyinə sadiqliyini diqqətə çatdırmışdır.

BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının VII Qlobal Forumunun Azərbaycanda keçirilməsi ölkəmizin xarici siyasətinin növbəti uğuru olmaqla multikulturalizm, tolerantlıq diyarı kimi tanınan ölkəmizə dünya ictimaiyyəti tərəfindən verilən qiymət idi. Qoşulmama Hərakatında Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı mövqeyimizin 120 ölkə tərəfindən dəstəklənməsi, etimad qazanması o deməkdir ki, dünya dövlətlərinin dörddə üç hissəsi Azərbaycanla əməkdaşlığa böyük önəm verir. “Şərq tərəfdaşlığı”, “Yaxın qonşuluq siyasəti” proqramı üzrə keçirilən tədbirlərdə Azərbaycanın xarici siyasəti dəstəklənir, tərəfdaşlarının sayı çoxalır, əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar yaranır. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı həqiqətlər dünya ictimaiyyətinə çatdırılır.

Dövlətimizin başçısının vurğuladığı kimi, xarici siyasətimizlə bağlı əsas istiqamətlər müəyyən edilib, strateji xətt seçilib və davam edir. BMT-nin Baş Assambleyasında “ Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində vəziyyət barədə” (2004, 2008-ci illərdə) 822, 853, 874, 884 nömrəli qətnamələrin qəbulu diplomatiyamızın qəbuludur. Azərbaycanın MDB-yə daxil olan respublikalar arasında yeganə dövlət kimi Meksikada keçirilən “Böyük-20”lərin sammitinə dəvət olunması, Prezident İlham Əliyevin məntiqli çıxışı, Ermənistandakı Atom Elektrik Stansiyasını bölgə üçün təhlükə mənbəyi adlandırması və bu arqumentin sammit iştirakçıları tərəfindən dəstəklənməsi, BMT-də , AŞPA-da, İslam Əməkdaşlıq təşkilatında, ATƏT-də, Dovildə qəbul olunmuş qətnamə və bəyanatların davamı kimi NATO-nun Çikaqo sammitində Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı rəsmi sənədin qəbulu Azərbaycanın xarici siyasətinin uğuru, dövlətimizin başçısının iradə və qətiyyətinin nəticəsidir.

Beynəlxalq münasibətlər sistemində mövqeyimizin dəstəklənməsinin nəticəsi kimi Azərbaycan dünyanın ali orqanına BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv seçildi. 2012-2013-cü illərdə Şərqi Avropa bölgəsini BMT-də təmsil edən Azərbaycanın qazandığı uğur eyni zamanda ölkəmizin beynəlxalq münasibətlər sistemində rolunu artırır, mövqeyini gücləndirir. Çətinliklə nail olunan bu səsvermədə ölkəmizi dəstəkləyənlərin çoxluğu diplomatik uğurumuz, tarixi hadisə oldu. Cənab İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, Azərbaycan xarici siyasətini düzgün istiqamətdə davam etdirir, Avropa ilə çox sıx əlaqələr qurur. Ölkəmizin Avropa İttifaqı ilə münasibətləri qarşılıqlı etimad əsasında inkişaf edir. Artıq Aİ-da, Avropa Şurasında Azərbaycanın irəli sürdüyü təkliflərə ehtiramla yanaşılır, deputatların əksəriyyəti ölkəmizə qarşı qarşı ədalətsizlikləri, ikili standartları etiraf edirlər. Belə dairələrə ən tutarlı cavab, Azərbaycan demokratiyasının təntənəsidir. “Biz digər təşkilatlarda da bu gözəl meyilləri görürük... Avropa Parlamenti tərəfindən səslənən rəsmi bəyanat Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı çox ədalətli mövqe nümayiş etdirdi. Azərbaycan ictimaiyyəti yaxşı bilir ki, bir il ərzində Azərbaycan Avropa Parlamenti ilə bütün əlaqələri kəsmişdir, Avronest qurumundan çıxmışdır... Bizə qarşı ədalətsizlik nümayiş etdirildi... Nəticədə nə oldu? Münasibətləri bərpa etmək üçün özləri gəldilər. Gördülər ki, təhqir, təzyiq yolu ilə keçmir. Halbuki bunu çoxdan bilməli idilər ki, keçmir və keçməyəcək...” söyləyən Prezident İlham Əliyevin belə ədalətsiz mövqe tutan tərəflərə cavabı birmənalıdır.

Prezident İlham Əliyevin səsləndirdiyi “Əgər kimsə hesab edir ki, Azərbaycanı nəyə isə təhrik etmək, sövq etmək, məcbur etmək mümkündür, səhv edir və bu səhv siyasətindən əl çəkməlidir. Biz öz yolumuzla gedirik. Bu yol tərəqqi, inkişaf yoludur. Bu yol azadlıq, müstəqillik yoludur və biz bu uğurları bu yolda əldə etmişik” sözləri lider qətiyyətinin məntiqi nəticəsidir. Qeyd olunduğu kimi, heç bir kənar qüvvə, heç vaxt Azərbaycanın müstəqilliyinin qarantı kimi çıxış etməmişdir, etmir və edə bilməz. Azərbaycanın indiki inkişaf səviyyəsi, iqtisadiyyatın artımı və dövlətçilik təsisatlarının təkmilləşməsi xalq- iqtidar birliyini möhkəmləndirir. Azərbaycanın siyasi, iqtisadi , diplomatik uğurları artdıqca müstəqil, müasir, dünyəvi, dinamik inkişaf edən respublika olduğunu təsdiqləyən reallıqlar daha cəlbedici görünür. Hazırda Azərbaycanın xarici ölkələrdə 57 səfirliyi, 5 beynəlxalq təşkilat yanında daimi nümayəndəliyi, 9 baş konsulluğu, 7 təmsilçilik ofisi və 7 fəxri konsulluğu fəaliyyət göstərir. “Evrovision-2012” mahnı müsabiqəsində, XXX London Yay Olimpiya Oyunlarında, birinci Avropa Oyunlarında, Rio-de Janeyroda qazandığımız qələbələr düşünülmüş siyasətin təntənəsi kimi dünya birliyində nüfuzumuzu artırır.

Xarici siyasətimizin prioritetlərini təşkil edən Azərbaycan diplomatiyası müxtəlif istiqamətlər üzrə də inkişafdadır. Azərbaycanın enerji diplomatiyası bölgədə sülhün təminatına yönəldilib. Coğrafi vəziyyətimiz elədir ki, Azərbaycanın razılığı olmadan bu bölgədə heç bir qlobal layihə reallaşa bilməz. Azərbaycan qazının Yunanstan sərhədlərindən kənara çıxarılmasını təmin edəcək TANAP, TAP, “Cənub Qaz Dəhlizi” kimi layihələr xarici siyasətimizə əlavə uğurlar qazandırır. Azərbaycanın Latın Amerikası kimi ölkələrilə əməkdaşlığı xarici siyasətdə qazanılan uğurların coğrafiyasını genişləndirir.

Xarici siyasətimizlə bağlı istiqamətlərdən olan erməni vəhşiliklərinin nümunəsi Xocalı soyqırımının dünyada tanınması istiqamətində aparılan işlər davam etdirilir. Belə ki, bu günə qədər ABŞ-ın 15 ştatında, Kolumbiya, Çexiya, Rumıniya, Serbiya, Honduras, Peru, Panama, Pakistan, Meksika, İordaniya, Bosniya və Herseqovina parlamentlərində Xocalı soyqırımı rəsmən tanınmış, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinə dəstək ifadə edilmiş, o cümlədən ölkəmiz bu dövlətlər tərəfindən etibarlı strateji tərəfdaş kimi qiymətləndirilmişdir. Reallıq budur ki, qarşılıqlı hörmət, bərabərhüquqlu münasibətlərə xoş niyyətlərə əsaslanan Azərbaycanın xarici siyasəti açıq, balanslaşdırılmış və ədalətlidir.

Xuraman İsmayılqızı

İki sahil.- 2016.- 24 dekabr.- S.18.