Nə qədər ki nəfəsim

gəlir, oxuyacağam

Çoxlarımız onu hərbi paltarda, əsgəri marşı oxuyan qadın ifaçı kimi tanıyırıq. Hansı ki, əvvəllər bir qadının kişi paltarında əsgərlər qarşısında çıxışı qeyri-adi və maraqla qarşılanırdı. Azərbaycanın Xalq artisti, Müdafiə Nazirliyinin Hərbi orkestrinin solisti Zümrüd Məmmədova Azərbaycan mədəniyyəti sahəsində təkcə hərbi mahnıları ilə deyil, xarici səfərlərdə milli musiqimizin təbliği işi, konsertləri, mahnıları ilə də yaddaşlarda qaldı. Beləliklə, müsahibimiz Xalq artisti Zümrüd Məmmədovadır.

- Zümrüd xanım, illərdir bu sənətdəsiniz. Amma etiraf etmək lazımdır ki, müsahibələrinizə az-az rast gəlirik, televiziya kanallarında sizi az görürük. Ona görə sizin haqqınızda çoxları ətraflı məlumata sahib deyil. İstərdik ilk olaraq ailənizdən, böyüyüb boya-başa çatdığınız mühitdən və incəsənətə gəlişinizdən danışaq. Bildiyimizə görə, valideynləriniz də incəsənət adamları olublar...

- Bəli, atam tarixçi olmasına baxmayaraq, gözəl tar ifa edirdi. Anam isə filoloq idi, amma onun da gözəl rəsm çəkmək qabiliyyəti vardı. İncəsənətə marağı, həvəsi olan bir ailədə böyüməyim məndə də bu həvəsi yaratdı. Atamın gözəl musiqi sədaları altında böyümüşəm. Yadıma gəlir, üç yaşım vardı. Qapımızın astanası hündür idi. Pərdələri çəkib, özümə səhnə düzəldirdim. Evimizə qonaq gələndə onlara istəsələr də, istəməsələr də konsert verirdim. Əgər qonaqların başı qarışıq olurdusa və mən konsert verə bilmirdimsə, səhərə kimi ağlayırdım. Bu astana konsertləri məni Bakıya, Asəf Zeynallı adına musiqi məktəbinin muğam şöbəsinə gətirdi. Görkəmli sənətkarlarımızdan, Nəriman Əliyevdən dərs aldım. Orada Səkinə İsmayılova, Qəndab Quliyeva, Zaur Rzayev, Ağaxan Abdullayev kimi dəyərli sənətkarlarla bir yerdə muğam təhsili aldım. Daha sonra bu həvəs məni Azərbaycan Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinə apardı. Universitetin musiqili komediya fakültəsinə qəbul oldum. Orada da Nəzakət Məmmədova, Canəli Əkbərov və s. kimi görkəmli sənətkarlarla birlikdə təhsilimi davam etdirdim. Mən çox gənc yaşda təhsil almağa başlamışam. Yadıma gəlir, mən universitetə qəbul olunan il Nəsibə Zeynalova oranı bitirirdi. Ofelya Aslan universitetə mənimlə eyni vaxtda qəbul olunmuşdu. Nəzakət Məmmədova operamızın Leylisi idi. İslam Rzayev xarici ölkələri fəth edirdi. Böyük sənətkarlarla oxumaq və bir yerdə işləmək mənim üçün qürurverici idi. Mən universitetdə oxuya-oxuya təyinatımı Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrına həmin il, eyni zamanda Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasına dəvət aldım. O vaxtlar filarmoniyanın səhnəsində Rübabə Muradova, Nəzakət Məmmədova, Zeynəb Xanlarova Leyli rolunu oynayırdılar. Elə istəyirdim ki, mən də tez bir zamanda ad qazanım.

- Uzun illərdir Müdafiə Nazirliyinin Hərbi orkestrinin solisti kimi çalışırsınız. Ora gəlişiniz necə oldu? Bildiyimizə görə, a vaxta qədər həmin orkestrdə qadın solist yox idi...

- Çox təsadüfi oldu. Sevda Həmidqızı bir mahnı gətirdi. Əsgər marşı idi. Müharibənin qızğın vaxtları idi. Mahnının sözləri Dəmir Gədəbəyliyə aid idi. Orada bir hissə var idi: “Əlimdə avtomat qırıb biçərəm”. Sevda xanıma dedim ki, bu mahnı kişilərə məxsusdur, incə bir qızın bu mahnını oxuması nə dərəcədə uyğundur. Dedi ki, bizim o vaxt Nigarımız, Həcərimiz olub. O vaxtlar qılınc olub, indi də top-tüfəng vaxtıdır. Səsyazma studiyasına gəldik və burada bizə dedilər ki, xalq çalğı alətləri ilə bu marş elə möhtəşəm alınmayacaq. O zamanlar Vaqif müəllim dedi ki, Müdafiə Nazirliyinin nümunəvi nəfəsli orkestri var. Yusif Axundzadə orkestrə dirijorluq edir. Ona müraciət edək, onlar müşayiət etsələr daha möhtəşəm olar. Yusif müəllim mahnıya qulaq asdı və çox xoşuna gəldi. Məşqlər edildi, mahnı lentə alındı. Möhtəşəm alınmışdı. Məni kadrlar şöbəsinə gətirdilər ki, işə qəbul etsinlər. Orada qəribə bir ab-hava yarandı. Çünki mənə qədər orkestrdə heç vaxt qadın müğənni olmamışdı. 1991-ci ildən bu vaxta kimi orkestrin solistiyəm. O vaxtdan Vətənimin qeyrətli oğullarına öz ifalarımla dəstək oluram. Onların qarşısında lirik, ana haqqında, məhəbbət mahnıları oxuyanda görürəm ki, kövrəlirlər. Ancaq Vətən haqqında oxuyanda görürəm hamısının üzündə şir, pələng siması dayanır. Deyirlər ki, Ali Baş Komandanımızın bir əmrini gözləyirik ki, irəli gedək. Görürəm ki, bu vətənpərvərlik mahnılarının çox böyük cazibə qüvvəsi var. Bu yaxınlarda qızım internetdə bir video göstərdi mənə. Gördüm ki, əsgəri əməliyyat edirlər. Əsgər əməliyyat ərəfəsində mənim ifa etdiyim “Yol verin, əsgər gəlir” mahnısını oxuyur. O qədər kövrəldim ki. Görün bu mahnı nə qədər təsir edir ki, əsgər ana demir, sızıldamır, ağlamır, marş oxuyur.

- Qədim zamanlarda döyüşdən öncə əsgərlər cəngi havası altında hazırlanırdılar. Zaman keçib, amma bir həqiqət var ki, vətənpərvərlik ruhlu mahnıların, marşların həyatımızda rolu əvəzsizdir...

-Tamamilə razıyam. Hətta mənim bir mahnım var: “Gələcəyik Qarabağa”. Bu mahnıda artıq bir mesaj, əminlik var, yəni Qarabağ bizimdir və biz əvvəl-axır doğma torpaqlarımıza qovuşacağıq. Bütün əsgərlər bu mahnını mənimlə bir yerdə oxuyurlar. Onlarda döyüş, mübarizə ab-havasını daha da gücləndirmək mənim üçün şərəfdir.

- Ən çox hansı bölgələrimizdə əsgərlərimizlə görüşürsünüz?

- Azərbaycanımızın 30-dan çox bölgəsində konsertlər vermişik. Müdafiə Nazirliyinin əməkdaşı Abdulla Qurbani möhtəşəm aparıcılıq edir. Konsert proqramlarında səhnəni elə qururlar ki, insan özünü müharibənin ortasında hiss edir. Mənim yüzə qədər vətənpərvərlik mahnılarım var. Konsertlərimizdə hamısını səsləndirirəm. Bundan sonra da nə qədər canımda can var oxuyacağam.

- Həmçinin həmin illərdə uğurlu solo fəaliyyətlə məşğul oldunuz. Dünyanın yüzdən artıq ölkəsində olmusunuz və bir çox mükafatlara layiq görülmüsünüz. Bu qədər səfər və mükafatlar asanlıqla əldə edilməyib yəqin ki...

-Doğrudur. Bir çox ölkələrdə olmuşam. Xeyli mükafatlara layiq görülmüşəm. Bilirsiniz, gərək incəsənət adamı özünü tərifləməsin, yaratdığı əsərlərlə öz sözünü desin. Mən özüm haqqımda nəsə deməyi sevmirəm, qoy insanlar mənim haqqımda danışsınlar. Ulu Öndərimizin bir sözü var: “Fikirləşməyin ki, Vətən sizə nə edib, fikirləşin ki, siz vətən üçün nə etmisiniz”. Vətən mənim üçün hər şeyi edib. Onun havasını uduram. Nə qədər Vətənimə xidmət etsəm azdır. Ömrümün axırına kimi Vətənim üçün çalışmalıyam.

- Gəncliyinizdən bəri tanıdığınız bir çox dəyərli sənətkarların adını çəkdiniz. Kimlərdənsə nümunə götürmüsünüz, eyni universiteti bitirmisiniz, eyni səhnəni paylaşmısınız. Ümumiyyətlə, sənətdə bütün bu sadalananlar baxımından özünüzü şanslı hesab edirsinizmi?

-Əlbəttə, şanslı hesab edirəm. Ulu öndərimiz Heydər Əliyev tərəfindən fəxri adlar aldım. Öncə Azərbaycanın Əməkdar artisti, daha sonra Xalq artisti fəxri adlarına layiq görülmüşəm. Professor adını qazanmışam. Fəxr edirəm ki, zəhmətimin bəhrəsini görmüşəm. Mən xeyli sayda dəyərli sənətkarlarımızla bir səhnəni paylaşmışam. Təəssüf ki, onların çoxu artıq dünyasını dəyişib. Xan Şuşinski, Hacıbaba Hüseynov, Sara Qədimova, Şövkət Ələkbərova və s.

- İstərdim bir az da duetlərinizdən danışaq. Elə xarici səfərlərinizdə də xeyli sayda duetləriniz olub.

- Doğrudur. İndi siz dediniz, yadıma düşdü. Bir dəfə də gözəl sənətkarımız İslam Rzayevlə bir yerdə səfərdə oldum. “İpək Yolu” festivalında iştirak etmək üçün Yaponiyaya yola düşdük. Yaponlar bir ay öncədən seçdilər ki, kimlər getsin. Qadın ifaçılardan məni, kişilərdən İslam Rzayevi, kamançada Habil Əliyevi, tarda isə Ramiz Quliyevi seçmişdilər. Üç ay Yaponiyada İslam Rzayevlə “Heyratı” oxudum. Gözəl təəssüratlarla ölkəyə qayıtdıq. Daha sonra Baba Mahmudoğlu ilə ərəb ölkələrində Leyli və Məcnun oynadıq. Təsəvvür edin ki, küçədə hamı mənə “Leyli” deyə səslənirdi. Bütün bunlarla yanaşı, Arif Babayev, Canəli Əkbərov, Teymur Mustafayev kimi bir çox kişi ifaçılarla da xeyli sayda qastrollarda olmuşam.

- O illər üçün darıxırsınızmı?

- Gözəl illər idi. Amma deyə bilərəm ki, darıxmıram. Bilirsiniz elə adam var ki, səhnədən gedir. Deyir ki, mən oxuduğumu oxumuşam, yetərincə tanınıram, ad sahibiyəm. Amma məndə elə deyil. Mənim darıxmağa vaxtım olmur. Bu gün də həm pedaqoji fəaliyyətimi davam etdirirəm, həm qastrollarım, həm də cəbhə bölgələrində konsertlərim, çəkilişlərim olur. İnanın ki, vaxtım olmur darıxmağa. Xarici səfərlərim də çox olur. Bu ilin may ayında Ulu Öndərimizin doğum günü ilə əlaqədar Xalq artisti Niyaməddin Musayev, Yaqub Zurufçu və digər sənət dostlarımla birlikdə Türkiyədə olduq. Qızım İlahə Qismət Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinə aid mahnı ərsəyə gətirdi. Həmin mahnıya tez bir zamanda videoçarx çəkildi. İnanın, mahnı yeni olmasına baxmayaraq hər kəs tərəfindən maraqla qarşılandı.

Özümü xoşbəxt hesab edirəm ki, mən Ulu Öndərin qarşısında mahnılar ifa edib, konsertlər vermişəm. O, çox dəqiq adam idi və gözündən heç nə qaçmırdı. Hər dəfə səhnə arxasına gəlib, bizi təbrik edirdi. Ulu Öndərin əlini sıxmaq, ondan təbrikləri qəbul etmək, “çox sağ ol” eşitmək hər adama qismət olmur. Bir dəfə Səməd Vurğunun 80 illiyinə Moskvada geniş konsert proqramı həsr olunmuşdu. Konsertdə Ümummilli Liderimiz də iştirak edirdi. Konsertdə Alim Qasımov, Səkinə İsmayılova və mən “Simayi-Şəms” oxuyurduq. Ümummilli Liderimiz gəlib bizi təbrik etdi. Daha bir xatirə yadıma düşdü. Milli Ordunun yaranmasının dörd illiyi münasibətilə Heydər Əliyev Sarayında böyük konsert təşkil edilmişdi. Həmin konsertdə mən “Yol verin, əsgər gəlir” mahnısını oxuyurdum. Ulu Öndər sağ tərəfində Salatın Əsgərovanın anası, sol tərəfində isə Gültəkin xanımın anası əyləşmişdi. Mahnının belə bir yeri var: “Soyun qara libası, sən ey şəhid anası, alıb qardaş qisası, yol verin əsgər gəlir”. Bu hissəni muğamla oxuyanda onlara çox təsir etdi. Ulu Öndər zalda əyləşəndə lap qaranlıq da olsa onun üzü seçilirdi. Gördüm Salatın Əsgərovanın və Gültəkinin anası ağladı, başlarını Ulu öndərin çiyninə qoydular. Onda gördüm ki, Ulu Öndər onları qucaqladı və gözündən yaş axmağa başladı. Konsert qurtarandan sonra pərdə arxasına gəldi və dedi: “Məmmədova, məni ağlatdın”. Bu sözü eşitmək hər müğənninin işi deyil. Deyirsiniz özünüzü xoşbəxt hiss edirsinizmi? Belə şeylər yada düşəndə xoşbəxtlərin xoşbəxti olur adam.

- Bəs bir qadın kimi şəxsi həyatınızda xoşbəxtliyi tapdınızmı?

-Şükür Allaha ki, tapdım. Allah mənə elə bir övlad bəxş edib ki... İlahə çox istedadlı qızdır. Allah bütün balalara cansağlığı versin. Bütün valideynlərə arzum budur ki, övladlarının xoşbəxtliyini görsün. Mənim də qızım Bakı Musiqi Akademiyasının həm bakalavr, həm də magistratura səviyyəsini bitirib. Qara Qarayev təqaüdünə layiq görülüb. Bu yaxınlarda da doktoranturaya qəbul oldu. Onu Bakı Musiqi Akademiyasında işə götürdülər. Gözəl layihələri var.

Şəmsiyyə Əliqızı,

Şəfiqə Dadaşova,

Röya Şahbazi

İki sahil.- 2016.- 28 dekabr.- S.10.