Səhnəmizin Cavad xanı:

Nürəddin Mehdixanlı

İlahi istedaddır aktyorluq. Aktyorluq səhnədə yaratmaq, ağlamaq, gülmək, sujet xatirinə dondan-dona girmə bilməkdir. Deyirlər? ömür də bir kinodur. Milyon dəfə həyata gəlir aktyor, milyon dəfə ölür. Yaşadığımız bütün hissləri, hadisələri xatırladır bizə. Ağladır bəzən saatlarca, ya da güldürür. Bəzən də dərin-dərin xəyallara qərq edir... Hər kəs bacarmır bu işi, çünki fitrətindədir aktyorluq seçilmiş insanların. Azərbaycan həm də ona görə istedadlar yurdudur ki, dünyaya görkəmli sənət ulduzları, məhz əvvəldə qeyd etdiyim kimi seçilmiş insanlar bəxş edib. Onlardan biri də Azərbaycanın Xalq artisti, aktyorumuz Nürəddin Mehdixanlıdır. Romantik pafosa, coşqun daxili temperamentə, gözəgəlimli səhnə görkəminə malik, tarixi şəxsiyyətlərin obrazlarını teatr səhnəsində canlandırmaqla Azərbaycan teatr tarixinə öz dəst-xəttini yazan aktyorumuz “İki sahil” qəzetinin qonağıdır.

- Nürəddin müəllim, sizinlə müsahibəmiz çox özəl bir vaxta- doğum gününüz ərəfəsinə təsadüf edir. Bu yaxınlarda 60 yaşınızı qeyd etdiniz. Maraqlıdır, sənətə ilk gəldiyiniz günlərdə olduğu kimi özünüzü gümrah hiss edirsinizmi?

- Nə az, nə çox, düz 60 il. Həyatın hamardırsa ömrünün sonuna çatırsan, geri baxanda nisgil görmürsən. Çünki hər şey dümdüzdür. Biri də var ki, sən dağdan, daşdan, çaydan, o maneələrdən keçmisən, geri dönəndə keçdiyin dəryaları, yıxıldığın qayaları görürsən. Başa düşürsən ki, mənim həyatım budur. Əmin olursan ki, mən hardan gəlmişəm və kiməm. Deməli, olduğum yerin dəyƏrini bilməliyəm. Biz bu Vətənin bir parçasıyıq, zərrəsiyik. Əgər zərrə sağlamdırsa, yerindədirsə, deməli millət sağlam, zəkalıdır. O millət yaşayacaq və daim qazanacaq.

Bu illər ərzində çox maneələr aşmışam. Tanrıma hər şey üçün şükür edirəm. Özümü gənc, enerjili hiss edirəm. Əvvəllər bu yaş mənə çox gəlirdi, indi görürəm ki, hələ o qədər də çox deyil.

- Dediniz ki, çox çətinliklərdən keçmisiniz. Yolunuza daş qoyanların sayı çox olub?

- Ayaqdan çəkənlər həmişə olub və var. İnsanlar çox rahatlıqla sənin haqqında yalan informasiyalar verirlər. Səni gözdən salmaq, gördüyün işlərin qabağını almaq üçün hər şey edirlər. Bu cür münasibətlər həmişə olub. Sadəcə indi texnologiya inkişaf etdikcə maneələr yaradan adamların imkanları daha da çoxalıb. Amma bir şeyi dəqiq bilirəm ki, özünə yanan, peşəsini sevən, seçdiyi peşənin sirrlərinə vaqif olan adamı saxlamaq çox çətindir. Həyatımda nə qazanmışamsa, bir yerə çatmışamsa onun səbəbi mənim müəllimlərim, mənsub olduğum, böyüdüyüm ailədir.

- Ailənizdə ən qiymətli hədiyyə kitab olub...

- Bəli. Bizim ailədə ən qiymətli şey kitab idi. Ən qiymətli uşaq kitab oxuyan uşaq idi. Evin ən yaxşı hədiyyələri, atamızın əlinin sığalı da onun idi. Azərbaycan gənclərinə demək istədiyim bir şey var. Qoy onlar kitabı çox sevsinlər. İnsana hərkəs - ən yaxını, ən sevdiyi insan belə xəyanət edə bilər. Amma kitab səni heç vaxt aldatmaz, darda qoymaz, onun sənə öyrədəcəyi şeyləri heç kəs öyrədə bilməz.

- Deyirlər, insanın ən gözəl illəridir uşaqlıq. Ziyalı ailədə böyümüsünüz. Necə xatırlayırsınız o illəri?

- Uşaqlıq illərim haqqında çox danışa bilərəm. Sonsuz xatirələr, yaddaşımdan silinməyəcək izlər var. Amma məktəb illərimin mənim həyatımda yeri başqa olub. Heç vaxt yadımdan çıxmaz. Təsəvvür edin ki, orta məktəbdə bayram günləri müəllimlərimiz bizi meşəyə aparırdılar. Orada uşaqlar üçün süfrə açardılar. Həm oxuyurduq, həm öyrənirdik, həm də gəzirdik. Məktəb teatrlarına gedirdik. Orada biz danışmağı, komplekslərdən azad olmağı, Azərbaycan ədəbiyyatını öyrənirdik. Öyrəndiklərimiz həyatda bizə çox lazım oldu. Sonra ali məktəbə gəldim. Orada da mənim bəxtim gətirdi, çox yaxşı müəllimlərim oldu. Adil İsgəndərov kimi teatr və kino nəhəngi bizə dərs dedi. Mikayıl Mirzə, Əzizağa Quliyev, Mehdi Məmmədov, Tofiq Kazımov, Rza Təhmasib və başqaları. Biz kimlərin əhatəsində böyüdük, İlahi. O müəllimlər istedad gördükləri tələbələrinin ya sona qədər yanında idilər, ya da görürdülər ki, istedad yoxdu, o zaman tələbələri başqa fakültəyə, başqa sənətə yönləndirirdilər.

- Qeyd etdiniz ki, müəllimləriniz sarıdan bəxtiniz gətirib. Çox dəyərli insanlarla işləmisiniz. Bu mənada özünüzü şanslı hesab edirsinizmi?

- Müəyyən mənada şansa inanıram. Amma insan həm də qismətini özü yazır. Orta məktəbdə oxuyanda müəllimlərmiz bizə rəngsiz kontur xəritələri verirdilər. Deyirdilər ki, rəngləyin. Məsələn, bu gün Afrikanı rəngləyəcəyik. Mənim qara rənglə rənglədiyim ölkəni bir başqası qırmızı, digəri sarı rənglə rəngləyirdi. Qismət dediyimiz həmin o kontur xəritəsidir. Allah bizi yaradıb. Amma biz o kontur xəritəsini əməllərimizlə, fəaliyyətimizlə rəngləyirik. Karkas var, onu sən dolduracaqsan. Ora nə qədər faydalı proqram yükləsən, deməli, o qədər gərəkli olacaqsan, səndən çox şey öyrənəcəklər. “Bəxti gətirdi” deyirlər. Ona görə gətirdi ki, o yerə qədər həmin insan özünü hazırlamışdı. Mən oturum və fikirləşim ki, bəxtimdə varsa olacaq, olmayacaqsa yox. Elə şey yoxdur. Çalışacaqsan. “Səndən hərəkət, məndən bərəkət” deyib bizi yaradan. Amma özümü heç də şanslı adam saymıram. Çünki heçnə qarşıma rahat gəlmədi. Mən savaşa-savaşa, vuruşa-vuruşa mübarizə apara-apara gəldim bu yerə. Üzümə bir qapını elə-belə açmadılar. İndinin özündə də fikirləşirəm ki, mən daha çox işlər görə, daha faydalı ola bilərdim. Amma mən hər dəfə faydalı olmağımı sübut eləmək üçün maneələr aşdım.

- Belə başa düşdüm ki, qarşısına qoyduğu məqsədə çatmaq üçün hər şeyi edə bilən insansınız. Doğrudurmu?

- Məsələn, bir sənətçi var, Xalq artisti. Ona deyəndə ki, “Salam, xalq artisti”. Cavabında deyir ki, dolayırsan məni? Niyə dolayıram, Xalq artisti deyilsən? Deməli bu insan özündən şübhəlidir. Çünki o həmin adı qazanmayıb, həmin adı ona veriblər. Gərək bir şeyi qazanırıqsa zəhmətlə qazanaq, ona layiq olaq. Elə layiq olaq ki, düşmənin belə arxanca desin ki, halal olsun. Mən şanslı olmaq istəməzdim. Bu gün gətirən şans sabah gətirməyəcək, onda nə edəcəksən? İnsanın gərək bacarığı, istəyi olsun. İnsan gərək desin ki, öldürəcəksiz, asacaqsız, qarşıma dəmirdən hasarlar çəkəcəksiz, amma mən də onu yarıb keçəcəm. Kənd uşaqlarında belə bir and var: “Dədəmin goru haqqı o çayı keçəcəm”. Deməli doğrudan da bacaracaq. İnsan onda qazanır.

- Aktyorlar emosional olur, deyirlər. İncəsənət adamlarına xas olan bu incəlik, ümumiyyətlə elə aktyorluq insanda sonradan yarana bilərmi?

- Aktyorluq istedaddır, insanın fitrətində olur. O, insanın canında, qanında var artıq. Amma istedadla bir yerə qədər gedirsən. İstedadın yanında zəhmət yoxdursa, o istedad səni müəyyən bir yerə qədər aparacaq, əvvəl axır düşüb qalacaqsan. Bir gün qədim daşları axtarırlar, almaz tapırlar. Adi bir daşdır əslində. Almaz nə zaman dəyərli olur? Onu yonurlar, gözəlləşdirirlər. Bir almaza qıraqdan baxanda onu ancaq daş formasında görürlər. Amma zərgər ondan gözəl zinət əşyaları düzəldir və almaz artıq sənət əsərinə çevrilir. Hesab edirəm ki, istedad gözəl şeydir, amma sən onun dəyərini bilmirsənsə, bu döyüşə gedib, qılıncı götürməmək kimi bir şeydir.

- Yəqin razılaşarsınız ki, istedadı daha da inkişaf etdirməyin əsas yolu təhsildir...

- Ümumiyyətlə, təhsilsiz, oxumayan, mütaliə etməyən insanlara baxışım bir az başqa cürdür. Yadıma gəlir ki, kəndimizdə yaşlı bir qadın var idi. Bilirdi ki, bu, puldur. Amma bilmirdi, bu 5 manat, ya 10 manatdır. Uşağa deyirdi ki, a bala get, mənə qənd al. Uşaq gedirdi qənd alırdı, pulun qalanını xıdalayıb gətirirdi. Qadın deyirdi ki, a bala mən sənə bir dənə pul verdim, sən mənə gör nə qədər pul qaytardın. Bilirsiniz, təhsilsiz, oxumamış, peşəsini elmi tərəfdən öyrənməyən adam həmin o bizim kənddəki yaşlı qadın kimidir. Bu gün xüsusi olaraq peşəni öyrənmək lazımdır. Başa düşürəm, hansısa gənci seçirlər, serialda çəkirlər. Fikir verirsinizsə, boyu buxunu, qaşı, gözü hər şeyi yerindədir. Amma ondan heç nə gəlmir, enerji yoxdur, sənə təsir edə bilmir. Qədimdə aktyor sənətinə insanlar xüsusilə maraqla baxırdılar. Aktyorlar insanların duyğuları ilə oynayırdılar, onların diqqətini özlərinə cəlb edirdilər. Ona görə də bir vaxtlar aktyorlara hipnozçular, manipulyatorlar da deyirdilər. Aktyorda bu bacarıqlar mütləq şəkildə olmalıdır. Ona görə də öncə bu işin nəzəriyyəsini öyrənməlisən. Təhsilsiz böyük aktyor, böyük sənətkar ola bilməzsən. Gənclik illərində hamı sənə heyran olacaq, tamaşaçılar, gənc qızlar arxanca gəzəcəklər, yazacaqlar və s. Bunlar hamısı olacaq, amma bir yerə qədər. Ona görə də istənilən peşəni kökünə qədər öyrəcənəksən. Onda sənin söz demək haqqın yaranacaq.

- Sənətin sirrlərinə bu qədər dərindən bələdsiniz. Gənclərə sizin kimi müəllimlər lazımdır. Nəyə görə pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmursunuz?

- Bir diplom işi ilə bağlı Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində 6 ay çalışdım, amma sonra saxladım. Səbəbi ondan ibarətdir ki, mənim televiziyada, teatrda işim çox olur. Sadəcə vaxtım olmayıb. Keçən illərdə də bir neçə dəfə pedoqoq kimi dəvət olunmuşam. Amma mən yalandan gedib özümü göstərmək fikirində olmamışam. Əgər universitetə gedirəmsə, nəyisə öyrətməliyəm. Necə ki, müəllimlərim mənə öyrədiblər. Mən fəxrlə deyirəm ki, Adil İsgəndərovun tələbəsiyəm, çünki o mənə həqiqətən çox şey öyrədib. Mən də əgər pedaqoji faliyyətlə məşğul olacamsa, deməli, sabah tələbəm də mənim haqqımda fəxrlə danışmalıdır.

- Sizcə, bu günün aktyorunun üzərinə düşən əsas məsuliyyət nədir?

- Ümumiyyətlə, aktyor bütün peşələr haqqında, ən azı sənətinə yaxın olan peşələr haqqında qısa da olsa məlumatlı olmalıdır. Aktyor yüksək səviyyədə ədəbiyyatı bilməlidir, dilçi, tarixçi, filoloq olmalıdır. Biraz rəssamlığı bacarmalı, musiqini anlamalıdır. At sürməyi, silahlardan, texniki vasitələrdən istifadə etməyi bacarmalıdır. Fikir verin ki, bu günün aktyorunun üzərinə nə qədər məsuliyyət düşür. Düzdür, xaricdə əvvəl bir çox şeyləri kaskadyorlar edirdilər. Artıq akytorların özləri edirlər. Yəni, aktyor intellektual səviyyədə özünü yetişdirəcək, texniki vasitələrdən özü istifadə edəcək, mütaliəsi olacaq, dünyada baş verən bütün hadisələrdən xəbərdar olacaq. Aktyor danışmağı, inandırmağı bacarmalıdır. O adam inandıra bilir, fikirini söyləyə bilir ki, onun mütaliəsi var. İnandırıram sizi ki, mən hər gün 20-30 səhifə kitab oxumasam, eləbil özümü yarımçıq hiss edirəm. Evdə də, işdə də kitab var. Elə bilirlər ki, aktyorlar həmişə başqalarının sözlərini oxuyurlar. Amma o dövr keçdi, artıq suflyor teatrı yoxdur. Aktyor yaradıcı insandır, ona material verirlər. Aktyor həmin materialdan sənət əsəri düzəldir. Görün aktyorun nə qədər intellektual, sağlam beyni, ruhu, düşüncəsi olmalıdır ki, o, başqaları üçün maraqlı görünsün. Bir sözlə, aktyor hamı olmağı bacarmalıdır.

- Bu günün aktyorunun çiyinlərinə düşən məsuliyyətdən danışdıq. Necə düşünürsünüz, hazırda həmin məsuliyyəti çiyinlərində layiqincə daşıya bilən gənc aktyorlarımız varmı?

-Var. Mənim sabahına, gələcəyinə inandığım gənclərimiz var. Onlarla daim təmasdayam, məşqlər vaxtı, pərdə arxası söhbətlər edirik. Bildiyimizi öyrədir, məsləhətlərimizi veririk. Bu gün tearda kifayət qədər istedadlı akytorlarımız var. Məsələn, Eldar Qarayev. Səsi, duyğuları, boy-buxunu yerində, çalışqan aktyorlarımızdandır. Anar Heybətov yaxşı aktyordur. “Topal Teymur” tamaşasında Orxanı oynayırdı, hazırda “Ölülər” əsərində yenidən tərəf müqabiliyik. Burada artıq Kefli İskəndəri oynayır. Çox böyük və məsuliyyətli bir işdir. Azərpaşa Nemətovun qoyduğu tamaşadır. Hesab edirəm ki, Azərbaycan teatrının son 30 ilində qoyulmuş ən uğurlu və geniş miqyaslı bir tamaşadır. Kaş Azərpaşa Nemətov bizim teatra bədii rəhbər kimi 15 il bundan qabaq gəlmiş olaydı. Yəqin ki, indi Akademik Milli Dram Teatrında başqa mənzərənin şahidi olardıq. Elçin Əfəndi, Elnur Qədirov çox maraqlı aktyorlardır. İradə, Rada, Ləman, Xədicə kimi gənc, istedadlı qadın aktrislarımız var. Yəqin ki, siz bu gəncləri seriallarda görürsünüz. Onların artıq 26-28 yaşları var. Mən teatra təyinatla gələndə 22 yaşım var idi. 23 yaşımda “Unuda bilmirəm” tamaşasında Kamranı oynuyurdum. Xalqımız istedadlı xalqdır, sənətə dəyər verir.

- İstərdim bir az da Azərbaycan tamaşaçısının teatra olan marağından danışaq. Çoxları deyir ki, teatra maraq dəyişilib, əvvəlki səviyyədə deyil. İllərdir bu sənətdəsiniz. Doğrudanmı Azərbaycan tamaşaçısının zövqü dəyişib?

- Bu fikirlə həm razıyam, həm də deyiləm. Bunun da obyektiv və subyektiv səbəbləri var. Teatr ümumiyyətlə seçilmişlərin zövqünə uyğun bir sənətdir. Antik dövrdə bu işlə zadəganlar, cəmiyyətin üstün təbəqəsi məşğul olurdu. Rusiyada da bu sənəti yaradanlar yenə cəmiyyətin üstün təbəqəsi, knyazlar idi. Görün Azərbaycanda bu sənətin təməlini qoyan kimlərdir. Həsəb Zərdabi, Əsgər ağa Gorani, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Üzeyir bəy Hacıbəyov, Nəcəf bəy Vəzirov, Cahangir bəy Zeynalov. Bu insanlar cəmiyyətin öndə gedən insanlarıdırlar. Deməli bu sənət seçilmişlərin sevdiyi sənətdir. Sovet dövründə kinonu, teatrı, ədəbiyyatı, musiqini təbliğat maşınına çevirdilər. Təbii ki, Sovet rejimini yaşadan ideoloji silah bu sadalananlar idi və hakimiyyət bu sahələrə yatırımlar edirdi. Nə zaman ki, kino, teatr, ədəbiyyat rejimin əleyhinə işləməyə başladı, rejimi çökdürdü, yəni ideoloji silah olmaqdan çıxdı. İndi repertuar dəyişməlidir. Dünən “Kommunistlər ölməməlidir” deyə qışqırırdılar, bəs bu gün nə təbliğ olunmalı idi? Ona görə də uzun illər böyük ədəbiyyat, böyük musiqi yaranmadı. Çətindi birdən-birə dəyişmək. Amma zaman-zaman artıq teatr özünü doğrultdu. Yaxşı işə maraq həmişə var. Azərbayacan tamaşaçısının zövqü heç vaxt dəyişilməyib. Bu gün Akademik Milli Dram Teatrında qoyulan istənilən yüksək səviyyəli teatrın tamaşaçısı hər zaman var. Bəhram Osmanovun quruluş verdiyi, Qarabağ hadisələrindən bəhs edən “Xəcalət” tamaşamız var. On ildən artıqdır bizim repertuarımızdadır. Dünyanı gəzmişik, dünyanın üç beynəlxalq festivalında mükafat almışıq. İngilislər, almanlar, fransızlar, ruslar, italiyanlar kimi teatr sahəsində profesional olanların içərisindən ən yüksək mükafatları məzh biz almışıq. Hazırda teatrda “Ölülər” tamaşasını oynayırıq. Bir ayda 9-10 dəfə tamaşa qoyulur. Belə bir şey olmuyub. Ayda maksimum 3 tamaşa qoyulmalıdır. Niyə “Ölülər” 9-10 dəfə qoyulur? Çünki tamaşaçı tələb edir. Məsələ nədir bilirsiniz?

Bizdən qabaqdadır avropalılar,

İşi iş bilənə tapşırırlar.

Bu peşəni sahibinə tapşıracağıq. Azərpaşa Nemətov ölkə rəhbərliyi tərəfindən Akademik Milli Dram Teatrına bədii rəhbər təyin olundu. Repertuar, oyun qaydaları, iş prinsipləri dəyişdi. Nəticə göz qabağındadır.

- Teatrın, kinonun, ümumiyyətlə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafı daim dövlətin diqqət mərkəzindədir. Azərbaycanın Xalq artisti kimi bu gün ölkəmizdə bu sahənin inkişafına göstərilən diqqət və qayğını necə qiymətləndirirsiniz?

- Azərbaycan teatrı, kinosu bəlkə də çoxdan dağılıb, əlaqəsiz insanların əlində olardı. 1995-ci ildə teatr və kinoya qayğı yenidən başladı. Bu bir həqiqətdir ki, dahi Heydər Əliyev Azərbaycan kinosunun, ədəbiyyatının, mədəniyyətinin, incəsənət adamlarının dostu idi. Həm Sovet dövründə, həm də Azərbaycanın müstəqillik qazandığı illərdə və daha sonra bu sahənin yaşaması üçün əlindən gələni etdi. Düşünürəm ki, Azərbaycan sənətkarlarına maaş şəkilində illik mükafatların verilməsi aktyor sənətinin fədailərini yaşatdı. Məsələn, aktyorlar mənzillərlə təmin olundular. Bu ənənə bu gün də davam edir. İncəsənət sahəsində mükafat alanların sayı gündən-günə artır. Zaman-zaman bu proses daha geniş vüsət alacaq. Elə həqiqətlər var ki, onlar mütləq deyilməlidir. Əgər yaxşı olanı demiyib, dünyanı ancaq qara rəngdə görmüş olsaq, onda adamdan soruşarlar ki, sənin bu qaranlıq dünyada nə azarın var? Hara sənə ağ görünür, get orada yaşa. Dünyanın elə bir ölkəsi yoxdur ki, orada problemlər olmasın. Biz də dünyanın bir parçasıyıqsa, bizdə də olmalıdır. 25 yaşımız var. Başımızda bu qədər bəlalar olmasına baxayaraq, dünyanın min illik tarixli dövlətlərinin həll etmədiyi problemlərimizi həll etmişik. Azərbaycanda həqiqətən mədəniyyət sahəsinə dövlət tərəfidən çox ciddi dəstək var. Hesab edirəm ki, yaxşını görməyi bacarmaq əxlaqdandır. Yaxşını görəcəksən ki, o yaxşının sayı artsın. Bir insan yanan işığı görmürsə, problem işıqda deyil, insanın gözlərindədir. İnkar etmək böyük ağıla sahib olmaq demək deyil.

- Yəqin ki, öz rollarınızı sonradan tamaşaçı kimi izləyirsiniz. “Daha yaxşı oynaya bilərdim” ifadəsini tez-tezmi işlədirsiniz?

-Çox olur. “Gərək belə eləməzdim”, “Kaş bunu belə etməyəydim” ifadələrini tez-tez işlədirdim. O aktyor ki, “Mən yaratdım”, “Mən varam” kimi ifadələr işlədir, mən həmin aktyorların ağıllarına şübhə edirəm. İnsan özünə necə deyə bilər ki, məndən başqa bunu heç kim yarada bilməz. O sahədə ki “Mən”in sayı çoxalır, o yerdə sənət azalır. Aktyor “Mən yaratdım” dedisə, artıq onun sənəti bitib, sadəcə xəbəri yoxdur.

- Özünüzdən ailənizə, övladlarınıza, xalqınıza miras qoyduğunuz rolunuz hansıdır desəm, oynadığınız rollar içindən konkret birinin adını çəkə bilərsinizmi? Yoxsa bütün rollarınız eyni dərəcədə əzizdir sizə?

- “Unuda bilmirəm” tamaşasındakı Kamran rolu, məni tamaşaçıya sevdirən və aktyor kimi qəbul etdirən roldur. O rol mənə aktyor vəsiqəsi qazandırıb. Varı, dövləti olan hər bir insan onu övladına qoyur. Hərdən düşünürəm ki, mənim övladlarıma buraxa biləcəyim ən böyük miras “Cavad xan” filmindəki Cavad xan roludur. Çünki Cavad xan sözün əsl mənasında Azərbaycanın qəhrəman oğuldur. Övladlarından belə keçərək torpağını, şəhərini qoruyan, Sisianova “Sən ancaq mənim övladarımın meydinin üstündən keçib Gəncəyə girə bilərsən” deyən kişidir. Sözünün üstündə də durdu. Türk tarixinin çox unikal, az saylı qəhrəmanlarındandır ki, vətən üçün bu qədər mübarizə aparıb. Məncə, əsl qəhrəmanlıq öləcəyini bilə-bilə ölümün üzərinə getməkdir. Cavad xan məhz öləcəyini bilə-bilə ölümə getdi və qəhrəmanlıq məktəbi yaratdı. Ondan sonra da belə oğullarımız oldu. Təsadüfi deyil ki, indi mənim üçün ən müqəddəs yer Şəhidlər Xiyabanıdır. Millətimin yolunda qanını tökən gənclərimizi yatır orada. Bu düşüncə ilə yaşamaq və yaratmaq lazımdır.

- Dioloq yoxsa monoloq?

-Hər ikisinin öz yeri var. Xoşbəxtsən ki, dialoq apardığın adam səni duyur, hiss edir, dinləyir. Görünməyən daxili münasibətlər qurulur. O dialoq ancaq xoşbəxt sənətçiyə məxsus olan dialoqdur. Monoloq daha çox tənhaların, üsyançıların seçdiyi müraciət formasıdır. Təkin səsi, təkin harayıdır.

- Səhnədə tərəf müqabili baxımından bəxtiniz gətiribmi?

- Hər zaman yox. Amma mənim çox yaxşı tərəf müqabillərim olub. Məmmədrza Şeyxzamanov, Amaliya Pənahova, Sofa xanım Əsədzadə, Miravari Novruzov, Həsənağa Turabov, Hamlet Xanzadə, Yaşar Nuri, Firəngiz Mütəllimova, Ramiz Məlik və başqalarının adını çəkə bilərəm.

- Xalq artisti, aktyor Nürəddin Mehdixanlı necə ata, ailə başçısıdır?

- Nürəddin Mehdixanlı üç övlad atasıdır. Həyat yoldaşım Sevinc xanım ingilis dili müəllimidir, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində dərs deyir. Böyük qızım Ayturan ali məktəbi bitirib, bank sahəsində çalışır. Oğulum Ərturan ali məktəbi bitirib, dövlət qulluğundadır. Kiçik qızım Alagöz bu il univeristeti bitirəcək. Bu mənim kiçik ailəmdir. Amma Mehdixanlılar çox böyük bir nəsildir. Əfşarın Mehdixanlı qoluyuq. Əfqanıstan, İran Türkiyə ərazisində yaşayan, türkün güclü bir qoludur. Mən türk soyumla, ailəmlə, ocağımla fəxr edirəm və Tanrıma şükür edirəm ki, məhz bu xalqın övladıyam.

- Əslində necə vətənpərvər və milli bir insan olmağınız övladlarınızın adlarından bəllidir. Maraqlıdır, özünüz istədiniz ki, heç biri sizin yolunuzu davam etdirməsin, yoxsa onların şəxsi qərarları belə oldu?

- Özləri öz yollarını seçdilər. Açığını söyləyim ki, seçimlər barəsində məsləhət verə bilərəm, əmrlə danışmaq mənim işim deyil. Heç vaxt onlara hökm etməmişəm. Bir gün olmayacam dünyada. Hər biri müstəqil qərar vermək iqtidarında olmalıdırlar.

- Sənət dostlarınızla şəxsi münasibətləriniz necədir? Dostunuz çoxdur, yoxsa düşməniniz?

- Mən həmişə adamlarla normal münasibətdə oluram, amma “adam”larla. Qarşıdakına göstərirəm ki, sənə diqqət yetirirəm, hörmətim var. Amma layiq olmayana salam vermərəm, nümayişkaranə şəkildə göstərirəm ki, sən mənim üçün yoxsan, mən səni görmürəm. Bu mənada məndə orta yoxdur. Yaxşıya yaxşıyam, pisə pis. Bizim millət olaraq da bəlamız bu olub ki, fərqinə varmadan günahları bağışlamışıq. Hər şeyin üstündən keçə-keçə, bağışlaya-bağışlaya bir də ayılıb görmüşük ki, 2 milyon 865 kvadrat kilometr ərazisi olan bir dövlətdən indi 86,6 min kvadrat kilometr qalıb. Onun 20 faizi hələ də işğal altındadır. Bugünkü Azərbaycan gəncinə ən böyük arzum ondan ibarətdir ki, dostla dost, düşmənlə düşmən olmağı bacarsınlar. Düşməni dost etməyi bacaracaqsa, bu ayrı, amma babalarımızın min illərdən bəri gələn bir sözünə inanıram ki, qarı düşmən dost olmaz. Barış içində yaşamaq istəyirlərsə, həmişə savaşa hazır olsunlar.

- Bilirəm ki, boş vaxtlarınız olmur. Amma maraqlıdır iş xaricində nələrlə məşğul olursunuz?

- Azacıq boş vaxtım olada evdə televizora baxıram, kitab oxuyuram. İşdə imkan varsa yazıram, rollarıma baxıram. Mənim həmişə məşğuliyyətim olur. İnanmayacaqsınız, amma mənim doğrudan boş vaxtım olmur.

- Bəs hər kəsdən qaçıb, içinizə qapandığınız vaxtlar olurmu?

- Olur. O vaxtlar mən hamıdan uzaqlaşıb, çox sevdiyim bir yerə gedirəm. Tələbəlik illərimdən adətimdir. Ora dənizin qırağıdır, bir az uzaq. Bəzən adamlara sirrini danışarsan. Ən etibar etdiyin adamlar da onu kiməsə söyləyər. Amma get otur dənizdə, içini boşalt, bütün dərdlərini söylə. Çünki Xəzər sənə heç vaxt xəyanət etməyəcək. Qəribədir ki, insan yaşa dolduqca, xüsusən sənət adamları tənhalığa doğru gedirlər. Çünki daha az başa düşülməyə başlayırlar, yaşadığı zaman, şərtlər, düşüncələr dəyişir. Qəbul etmədiyi şeyləri görüb, ağrısını çəkməmək üçün, tənhalığa çəkilir. Xoşbəxt o adamdır ki, həmin vaxtlarda onu başa düşən ailəsi, övladları var. Əslində ailə buna görədir. Bütün dünya sənə qarşı olar, amma ailən varsa heç kim sənə qalib gələ bilməz.

- Ən böyük arzunuz nədir bəs?

- Ən böyük arzum övladlarımı xoşbəxt görməkdir. Mənim övladlarım o vaxt xoşbəxt olarlar ki, mənim Vətənim, xalqım xoşbəxt olsun. Bakıdan Şəkiyə, Cəlilabada getmək nə qədər rahat və asandırsa, Bakıdan digər işğal edilmiş torpaqlarımıza getmək də o qədər rahat və asan olsun. Azərbaycanın Bayraq Meydanı təkcə Bakıda yox, harada azərbAycanlı varsa orada olsun. Hər bir türkün içində bir Turan arzusu var. O vaxt bəzi insanlar deyirdilər ki, SSRİ dağılacaq. Heç kəs buna inanmırdı ki, siz dəlisiniz. O cür böyük imperiya dağıla bilərmi? Amma dağıldı, Azərbaycan müstəqil oldu. Mən əminəm ki, günlərin bir günündə bütün türk dünyası bir ocaq başına toplaşa biləcək və hər bir türkün ürəyində yaşatdığı, əzəli və əbədi Turan yaranacaq. Əlbəttə, istərdik o günləri biz də görək. Mən buna doğrudan inanıram və hesab edirəm ki, içində bu arzusu olan hər bir adam torpağın altında olmuş olsa da, bunu hiss edəcək. “Unuda bilmirəm” tamaşasında bir yer var. Məmmədrza Şeyxzamanov Arazın o tayında olan qardaşına danışır. Deyir ki, qardaş, bir gün olar mən səni görmərəm. Bu dünyadan köçərəm. Amma inanıram ki, bir gün böyük Azərbaycan olacaq. O zaman gələrsən qəbrimin üstünə və deyərsən: “Mənim nakam qardaşım, sənin arzun həyata keçdi”.

Şəfiqə Dadaşova

İki sahil.- 2016.- 11 noyabr.- S.20; 23.