Erməni faşizminin qurbanları unudulmayacaq!

İnsanların kütləvi qətliamı ilə nəticələnən soyqırımlar çox olub. Belarus üçün Xatın, çexiyalı üçün Lidşte, polyak üçün Treblinka nə dərəcədə unudulmazdırsa Xocalı soyqırımı da 50 milyondan artıq azərbaycanlı üçün tariximizin qanla yazılan səhifəsidir. Kütləvi insan qırğını ilə nəticələnən Xirosima, Naqasaki, Ruanda, Nigeriya... Siyahını artırmaq da olar. Bir neçə on il əvvələ təsadüf edən, bəşər sivilizasiyasının kədərlə xatırladığı, insan qanını donduran bu hadisələr müxtəlif zamanlara təsadüf etsə də məntiqi nəticəsi birdir. Amma onların içərisində Xocalı soyqırımı xarakteri və qəddarlığı ilə fərqlənir.

...İdeoloji, “soyuq müharibə”nin davam etdiyi dövrdə sovet imperiyasının dağıdılması üçün zəif həlqə axtaran, kommunizmi utopiya hesab edən Qərb millətlərarası ziddiyyətlərdən yararlanmaqla sosialist üsul- idarəsini tarixin arxivinə göndərmək planını “erməni kartından” istifadə etməklə reallaşdırdı. Tarixən güclü dövlətlərin əlində oyuncağa çevrilən ermənilərin daha sıx yaşadıqları bölgələrdə millətlərarası nifaq yaratmaq planları hazırlandı. Erməni ideoloqları Aqanbekyan, Silva Kaputikyan, Zori Balayan kimi daşnak tör-töküntülərinin təbliğat maşını işə salındı. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi imperiyanın süqutu üçün ən zəif həlqə kimi müəyyənləşdirildi.

Dağlıq Qarabağı Azərbaycandan ayırmaq üçün Kremlin, SSRİ DTK-sının xeyir-duasını alan ermənilərin başçılığı ilə Sumqayıtda təxribat törədildi. Hadisəni törədənlər ermənilər olsa da maddi, mənəvi zərər çəkən, cinayət məsuliyyətinə cəlb edilən azərbaycanlılar hesab edildilər.

Xocalı faciəsini “Sumqayıt hadisələri”nə cavab kimi təqdim edən daşnakların illərdən bəri hazırladıqları planlara uyğun ssenariləri reallaşdırmaq üçün Dağlıq Qarabağ münaqişəsi açar oldu.

Xankəndidə başlanan və daşnak siyasətinə, ideyalarına xidmət edən, Vardenisdə, Qukarkda, Qacaranda, Qafanda, Gorusda, Alaverdidə törədilmiş qanlı aksiyalar 250 mindən artıq soydaşımızın doğma yurdu olan Qərbi Azərbaycanı son nəfərinə qədər tərk etməsi ilə nəticələndi.

Xalqların müstəqillik uğrunda mübarizəsini silah gücü ilə yatırmaqda zəngin təcrübəyə malik imperiya tarixi vərdişlərini təkrarlayaraq bir daha erməni xəyanətindən yararlandığı kimi, ermənilər də yaranan imkandan bacarıqla istifadə etdilər. Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində Dağlıq Qarabağ, ona yaxın ərazidə yerləşən 7 rayon işğal edildi. Bir milyondan artıq soydaşımız evlərindən didərgin, qaçqın düşdü. Hadisələr zamanı minlərlə soydaşımız qətlə yetirildi, 10 minlərlə günahsız azərbaycanlı şikəst oldu, yaralandı. İnsanlara və dövlətə xeyli maddi-mənəvi zərər vuruldu. Dağlıq Qarabağda, həmçinin Ağdamda, Kəlbəcərdə, Laçında, Füzulidə, Cəbrayılda, Qubadlıda, Zəngilanda qətlə yetirilən soydaşlarımızın sayı artdıqca havadarlarına arxayınlaşan ermənilərin qana hərisliyi də şiddətləndi. Keçmiş SSRİ-nin 366-cı alayı ilə birgə keçirdikləri hərbi əməliyyatlar nəticəsində Xocalını yerlə-yeksan edən ermənilər tarixdə görünməyən vəhşiliyə imza atdılar.

26 fevral 1992-ci ildə yer üzündən silinən bu şəhərin 106 nəfəri qadın, 63 nəfəri uşaq, 70 nəfəri ahıl olmaqla 613 sakini qətlə yetirildi, 487 nəfər şikəst oldu, 1275 nəfər ermənilər tərəfindən əsir götürüldü, təhqirlərə məruz qaldılar. Onların 150 nəfərinin taleyi barədə bu günədək xəbər yoxdur. 24 uşaq hər iki valideynini itirmiş, 130 körpə isə bir valideynindən məhrum olmuşdur. Soyqırımı qurbanlarından 56 nəfəri amansız vəhşiliklə qətlə yetirilmişlər.

Dünya siyasətinin gündəmində illərdən bəri aktuallığını saxlayan Suriya, İraq hadisələri ilə bağlı Londonda, Astanada müzakirələr aparıb prosesləri öz maraqlarına uyğun dəyərləndirən qüdrətli dövlətlər o zaman Azərbaycanın haqq səsini eşitmədilər. Soyqırıma məruz qalan Azərbaycanın deyil, Ermənistanın yanında oldular.

Dünyanı idarə edən güclər susur, bir gecədə dağıdılan Xocalıda baş verənlərə biganəlik göstərirdilər. O dövrdə hakimiyyətdə olan, Kremlin əmrlərini sözsüz yerinə yetirən iqtidar isə “Xocalıda cəmi 2 nəfər öldürülüb” kimi məlumatlar verərək xalqı aldatdı. Halbuki o günlərdə Xocalıda ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiş, tanınmaz hala salınmış, cəsədləri təhqir olunmuş insanların qana bələnmiş meyitləri maşınlarla yaxın ərazilərə daşınırdı.

Xocalı faciəsinin soyqırımı kimi tanınması yalnız ümummilli lider Heydər Əliyevin xidmətləri sayəsində mümkün oldu.

Ötən əsrdə ermənilərin azərbaycanlılara qarşı yönəlmiş soyqırımına ilk siyasi qiyməti 26 mart 1998-ci ildə (1918-ci il mart hadisələrinin 80-ci ildönümü ərəfəsində) imzaladığı Fərmanla verən ümummilli lider Heydər Əliyev daha bir tarixi missiyanı yerinə yetirdi. Xocalı soyqırımına ilk dəfə siyasi və hüquqi qiymət verən, bu qətliamın bəşəriyyətə qarşı törədilən cinayət olduğunu vurğulayan ümummilli lider Heydər Əliyev bildirirdi ki, ermənilər təkcə Azərbaycanın torpaqlarına göz dikməmiş, xalqımıza qarşı soyqırımı törətmişlər.

Prezident İlham Əliyevin səyi, Azərbaycanın artan nüfuzu, uğurlu diplomatiyası sayəsində artıq dünya ictimaiyyəti başa düşür ki, Ermənistanın idarə olunan siyasətinin əsasında terrorçuluq və işğalçılıq siyasəti dayanır. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə beynəlxalq səviyyədə aparılan ideoloji təbliğatın əsas prioritetləri Dağlıq Qarabağ haqqında həqiqətləri, Xocalı soyqırımının dəhşətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır.

57 ölkənin gənclər təşkilatlarını birləşdirən İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının Gənclər Forumu İdarə Heyətinin sessiyasında qurumun mədəniyyətlərarası və sivilizasiyalararası dialoq məsələləri üzrə Baş əlaqələndiricisi, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə başladılmış, bütün dünya birliyi tərəfindən dəstəklənən “Xocalıya ədalət” kampaniyasını genişləndirməkdə də məqsəd ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri soyqırımı barədə həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır.

Xocalı soyqırımının ildönümü münasibətilə Avropa və Qərb dövlətlərində keçirilən aksiyaların, faciəni tanıyan dövlətlərin sayının artması, Xocalı faciəsinin İsveçdə yaradılmış və virtual aləmdə geniş təbliğ olunan “Beynəlxalq Müharibə Qurbanları Memorialı”na daxil olunması da Azərbaycana dəstək kampaniyasının nümunəsidir. Ötən illərdə İstanbulun Taksim meydanında Xocalı qurbanlarının xatirəsinə həsr olunmuş aksiyalarda 1 milyondan artıq insanın iştirakı, Ağ evin rəsmi internet səhifəsinin “Biz xalqıq” bölməsində yerləşdirilən “Xocalı soyqırımının tanınması” və “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının 20 faizinin işğalının tanınması” ilə bağlı yerləşdirilən petisiyada tələb olunan imzaların toplanması Azərbaycanla həmrəylik nümunəsi olmaqla insanlığa qarşı törədilən bütün qətliamların pislənilməsi demək idi. Xocalı qətliamını BMT-nin Soyqırımı Cinayətlərinin Qarşısının Alınması və Cəzalandırılması haqqında Konvensiyası ilə birlikdə bir çox beynəlxalq təşkilatların Nizamnamə və bəyannamələri də təsdiq edir.

Xuraman İsmayılqızı,

İki sahil. - 2017.- 8 fevral.- S.12.