Sahibkarlığa dövlət dəstəyi artır

Bu ilin ötən dövründə 23 minədək vergi ödəyicisi fəaliyyətini bərpa edib

Dünya iqtisadiyyatında qlobal böhranın təsirləri özünü geniş formada göstərdiyi hazırkı şəraitdə Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafı üçün əlverişli mühit formalaşdırılıb. Belə ki, qısa müddət ərzində həyata keçirilən sosial-iqtisadi siyasət nəticəsində iqtisadiyyatın demək olar bütün sahələrinin inkişafı uğurla davam edir, makroiqtisadi sabitlik qorunub saxlanılır, biznes mühtinin yaxşılaşdırılması üçün daha geniş imkanlar yaranıb. Bu isə qlobal böhranın təsirlərindən qorunmaq və iqtisadiyyatın dinamik inkişafını təmin etmək baxımından vacib amillərdən hesab edilir. İqtisadiyyat Nazirliyinin Azərbaycan Respublikası Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyası (ASK) və digər müvafiq qurumlarla birgə həyata keçirdiyi tədbirlər də elə bu məqsədlərə xidmət edir. Yəni strateji inkişaf hədəflərinə uyğun olaraq bazar iqtisadiyyatı yolunu seçmiş Azərbaycanda iqtisadi müstəqilliyin inkişafı və möhkəmləndirilməsi prosesində sahibkarlığın və biznes mühitinin genişləndirlməsinə xüsusi önəm verilir. Strateji Yol Xəritəsində qarşıya qoyulan hədəflərə çatmaq məqsədilə sahibkarlığa dövlət dəstəyi artır, milli iqtisadiyyatın strukturunun yenilənməsi, biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması istiqamətində ciddi addımlar atılır.

Sahibkarlıq fəaliyyətinin stimullaşdırılması tədbirlərindən biri də ölkədə fəaliyyət göstərən iş adamlarının biznes layihələrinin dəstəklənməsidir. Bu ilin I rübündə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun (SKMF) xətti ilə iş adamlarına 21 milyon 310,7 min manat məbləğində güzəştli kredit verilib. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə təxminən 1,9 dəfə az olsa da, həmin kredit vəsaitlərinin regionlar üzrə bölgüsü maliyyələşdirilən layihələrin və yaradılacaq yeni iş yerlərinin daha geniş əraziləri əhatə edəcəyini deməyə əsas verir. Belə ki, 2017-ci ilin yanvar-mart aylarında fond 416 iş yerinin yaradılmasına hesablanmış 103 layihəyə maliyyə dəstəyi verib. Maliyyələşdirilən layihələr isə ölkənin demək olar ki, bütün iqtisadi zonalarını əhatə edir.

Ölkə iqtisadiyyatında müşahidə olunan sabit inkişaf meyilləri, sahibkarlıq mühitinin yaxşılaşdırılması biznes mühitində də canlanma yaradıb. Məhz bunun nəticəsidir ki, bu ilin yanvar-mart ayları ərzində 22 min 865 vergi ödəyicisi fəaliyyətini bərpa edib. Vergilər Nazirliyinin hesablamalarına görə, bu, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 48,4 faiz çoxdur. Eyni dövrdə 8071 və ya ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3 dəfə çox təsərrüfat subyekti fəaliyyətini bərpa edib. Fəaliyyətini dayandırmış təsərrüfat subyektlərinin sayı isə ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 25,9 faiz azalıb.

Yeri gəlmişkən, 2017-ci ilin aprelin 1-i vəziyyətinə hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq üçün qeydiyyatdan keçmiş fərdi sahibkarların sayı 757 minə yaxınlaşıb. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, hesabat dövründə hər 6 fərdi sahibkardan 5-i “Ticarət, nəqliyyat vasitələrinin təmiri”, “Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq”, “Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi”, “Nəqliyyat və anbar təsərrüfatı” sahələri üzrə qeydiyyatdan keçib. Sahibkarlıqla məşğul olmaq niyyətində olan fərdi sahibkarların əsas hissəsi Bakıda (28,7 faiz faiz), Aran (21 faiz), Gəncə-Qazax (14,7 faiz) və Lənkəran (10,3 faiz) iqtisadi rayonlarında qeydiyyata alınıb.

Azərbaycanda sahibkarlıqla məşğul olan şəxslərin gender nisbəti də az əhəmiyyət daşımır. Xüsusilə iqtisadi fəaliyyət növü kimi çətin və məsuliyyətli olan sahibkarlıqla məşğul olanlar arasında qadınların sayının artması bu sahəyə marağın yüksək olmasına işarədir. Rəsmi hesabatlardan da görünür ki, Azərbaycanda biznes fəaliyyəti ilə məşğul olan fərdi sahibkarların 78,3 faizini kişilər, 21,7 faizini isə qadınlar təşkil edib. Halbuki ötən ilin birinci rübündə fərdi sahibkarlıqla məşğul olan qadınlar ümumi sahibkarların cəmi 19,3 faizi səviyyəsində idi. Qadınlar “Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq” fəaliyyət növündə mövcud sahibkarların ümumi sayının 27,5 faizini, “Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi” fəaliyyət sahəsində 26,2 faizini, “Ticarət, nəqliyyat vasitələrinin təmiri” fəaliyyət sahəsində isə 20,7 faizini təşkil edir. Sahibkar qadınların 29,9 faizi Bakıda, 18,3 faizi Gəncə-Qazax, 17,9 faizi Aran, qalanları isə digər iqtisadi rayonlarda qeydiyyatdan keçib.

Fərdi sahibkarların cins tərkibinin regionlar üzrə say bölgüsündən aydın olur ki, Bakıda (22,7 faiz), Gəncə-Qazax (27,1 faiz) və Aran (18,5 faiz) iqtisadi rayonlarında qadın sahibkarların payı ölkə üzrə orta göstəricidən yuxarıdır. 2017-ci il aprelin 1-i vəziyyətinə statistik vahidlərin dövlət reyestrinə daxil edilib, torpaq payı almış ailələrin sayı 850 mini keçib ki, bu da ölkədə torpaq payı alanların 98 faizini təşkil edir.

Nəhayət, bütün bu iqtisadi göstəricilər regionlar üzrə kredit qoyuluşlarında da özünü buruzə verir. Belə ki, Azərbaycanda 2017-ci il aprelin 1-nə ölkə iqtisadiyyatına kredit qoyuluşunun 85,3 faizi Bakı şəhərinin payına düşüb və kreditlər üzrə orta faiz dərəcəsi illik 9,1 faiz təşkil edib.

Elxan Salahov.

İki sahil.- 2017.- 18 may.- S.14.