“Yüz il sonra sorsan bəs o hardadır?”..

Dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri, dünya poeziyasının sönməz günəşi, “mənəvi müasirimiz” Nizami Gəncəvinin adı tarixə qüdrətli söz sərrafı, hikmət çeşməsi, humanizm ideyalarının carcısı, məşhur şərqşünas Y.Bertelsin sözləri ilə desək, “Poeziya dünyasının Allahı” kimi yazılıb.

Qüdrətli söz ustadı Nizami Gəncəvi yalnız Azərabycanda deyil, dünya poeziyasında özünəməxsus yeri olan şair və mütəfəkkirdir. Ədəbiyyat tarixində lirik şeirlər, fəlsəfi poemalar müəllifi kimi tanınan Nizami Gəncəvinin bütün əsərlərində məhəbbətin, gözəlliyin tərənnümü, insan ləyaqətinə, əməyə, sənətə hörmət və ehtiram, zülmə, haqsızlığa, istibdada, ədalətsiz hökmdarlara dərin nifrət və insanlara qayğı, etibar əsas yer tutur. Azərbaycanın qədim diyarı Gəncədə dünyaya göz açan şair onun hüdudlarından kənara çıxmasa da, dünyəvi elmlərə vaqif olan bir sənətkardır. Öz işıqlı təfəkkürü, bəşəri ideyaları, insanpərvərliyi, humanizmi ilə bütün bəşəriyyətin bədii fikir salnaməsində layiqli yeri olan Nizami Gəncəvi dünya durduqca yaşayacaq, yüz-yüz illər bundan sonra da şairin misilsiz söz inciləri dünyanı dolaşacaqdır.

Bu il dahi şairin 880 yaşı tamam olur. Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il 5 yanvar tarixli Sərəncamı ilə bu il böyük mütəffəkirin şərəfinə “Nizami Gəncəvi ili” elan edilib. Bu Sərəncam bəşəriyyəti öz poetik dünyası ilə heyrətdə qoyan böyük şairə ehtiram, onun qiymətli irsinin daha geniş təbliği və tədqiqi baxımından uğurlu bir addım olmaqla, həm də milli ədəbiyyatımıza və mədəniyyətimizə, onun görkəmli simalarına diqqət və qayğının parlaq təzahürüdür.

Dünya poeziyasının nəhəng simalarından olan Nizami Gəncəvinin həmişəyaşar ədəbi irsi humanizm, insana məhəbbət, yüksək əxlaq, tərbiyə və bilik mənbəyi, əvəzsiz hikmət xəzinəsidir. Yüksək milli-əxlaqi, bədii-estetik, vətənpərvərlik nümunəsi olan Nizami Gəncəvinin ölməz bəşəri irsi və mənalı həyat yolunun fəal təbliği bu gün də xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Çünki böyük sənətkarın yaradıcılığı bəşər mədəniyyətinin, Azərbaycanın zəngin mədəni irsinin, tariximizin qaranlıq səhifələrini işıqlandıran əbədi məşəldir. Bu baxımdan dövlətimizin başçısının Sərəncamı ilə yaşadığımız ilin “Nizami Gəncəvi ili” elan edilməsi dahi şairin irsinin daha dərindən tədqiqi və təbliğinin parlaq ifadəsidir.

880 ildir ki, Şərq ədəbiyyatında, türk-müsəlman dünyasında « Xəmsə» («Beşlik») adlanan poemalar silsiləsinin əsasını qoyan dahi şairin adı, sözü, sənəti Azərbaycan xalqı ilə birlikdədir. Gəncədə doğulan, Gəncədə yazıb yaradan və Gəncədə vəfat edən ölməz sənətkarın sənətinin, istedadının miqyası o qədər böyükdür ki, o, bütün bəşəriyyətin övladı kimi tarixə düşüb. Şeyx Nizami nə qədər milli şairdirsə, o qədər də bəşəri şairdir.

Böyük fərəh hissi ilə demək lazımdır ki, Prezident İlham Əliyevin böyük mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyi ilə bağlı 2021-ci ili « Nizami Gəncəvi ili » elan etməsi dövlətimizin başçısının xalqımızın mədəni irsinə göstərdiyi diqqət və qayğının bariz nümunəsidir.

Tarix qocaldıqca gəncləşən, ölməz ideyaları və idealları ilə bugünümüzə daha da yaxınlaşan, ölməz sənətkarımız dərin təfəkkürünün, misilsiz istedadının fitrəti ilə adını dünya ədəbiyyatının nəhəng simalarının sırasına əbədi həkk etdirib. Şeir, sənət dünyasında günəş kimi parlayan, bütün zamanların-dünənin, bu günün və gələcəyin qüdrətli şairi olan Nizami Gəncəvi daim tarixdə yaşayacaq, var olacaq, böyük idealları və ideyaları ilə dünyaya işıq saçacaq :

Dedim : Məni görmək istəsə hər kim,

Beytimdə görünər ona surətim.

…Şeiri oxunanda bu Nizaminin,

Özü də hər sözdə görünər yəqin.

…Yüz il sonra sorsan bəs o hardadır?

Hər beyti səslənər: Burda, burdadır!

Zahid Rza

İki sahil.- 2021.- 26 fevral.-S.20