Xınalıq “Ən yaxşı turistik kənd” müsabiqəsinə namizəd oldu

Azərbaycanın qədim və unikal yaşayış məskənlərindən olan Xınalıq kəndinin namizədliyi Ümumdünya Turizm Təşkilatının (ÜTT) elan etdiyi “Ən yaxşı turistik kənd” müsabiqəsinə irəli sürülüb.

Dövlət Turizm Agentliyindən (DTA) “İki sahil”ə verilən məlumata görə, ÜTT-nin bu layihəsinin əsas məqsədi kənd ərazilərində turizmin inkişafı üzrə ən yaxşı nümunələri üzə çıxarmaq, uzun illər boyunca öz unikallığını, mədəni-tarixi irsini qoruyan, bununla yanaşı həm də müasir turizmin tələblərinə cavab verən kəndləri aşkarlamaqdır.

Qeyd edək ki, Xınalıq dünya əhəmiyyətli abidə kimi dövlətimiz tərəfindən qorunur və 2007-ci ildə kəndin ərazisində “Xınalıq” Dövlət Tarix-Memarlıq və Etnoqrafiya Qoruğu yaradılıb. DTA-nın tabeliyində fəaliyyət göstərən “Xınalıq” dövlət qoruğu orta əsrlərə xas olan özünəməxsus memarlıq strukturu və əsrarəngiz təbiət mənzərəsi ilə seçilən mədəni irs nümunəsi kimi qəbul edilir. Kənd 2020-ci ildə “Xınalıq, orta əsr dağ kəndi” adı ilə UNESCO-nun Ümumdünya İrsinin İlkin Siyahısına daxil edilib. Hazırda UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilməsi üçün nominasiya faylının yazılması prosesi davam etdirilir. DTA-nın mütəxəssislərinin hazırladığı və ilkin siyahıya daxil edilmiş sənəddə kəndin qədim dili, köçəri yaşayış tərzi, Qafqaz dağlarındakı qədim memarlıq ənənələri, o cümlədən Xınalıq icmasının təbiətlə harmoniyalı şəkildə yaşayış tərzi onun müstəsna ümumbəşəri dəyərləri kimi qeyd olunur.

Hazırda qədim tarixə malik olan Xınalıq kəndində arxeoloji qazıntı və elmi-tədqiqat işləri aparılır, 3 hektardan çox ərazini əhatə edən “Kima Liqebiriş” adlı qədim qəbristanlıqda qazıntılar davam edir. Qazıntı zamanı bir sıra maddi-mədəniyyət nümunələri aşkarlanmışdır. Həmin nümunələr qoruğun elmi fondunda saxlanılır və onların bir hissəsi Xınalığı ziyarət edən yerli və xarici turistlərə nümayiş etdirilir. Bundan əlavə, aşkarlanmış qədim epiqrafik abidələr və nadir əlyazmalar öyrənilir, kənd ərazisində yerləşən dini abidələr – pirlər və ziyarətgahların qeydiyyatı aparılır.

Xınalıq kəndinin mədəni irs elementlərindən biri də özünəməxsus memarlıq üslubudur. Bu üslubu qorumaq məqsədilə də zəruri işlər görülür. Belə ki, kənd ərazisində qəzalı vəziyyətdə olan, uçqunlar nəticəsində dağılmaq təhlükəsi ilə üzləşən evlərin təmir və bərpası aparılır. Vətəndaşların müraciətlərinə əsasən, hazırda Xınalıq kəndində 16 evin təmir işləri davam etdirilir. Ərazidə təmir-bərpa işləri başlanmazdan əvvəl DTA-nın mütəxəssisləri tərəfindən beynəlxalq standartlara uyğun “Xınalıq-Bərpa Təlimat” kitabçası və ərazinin Regenerasiya Planı hazırlanıb.

Qeyd edək ki, ÜTT-nin keçirdiyi müsabiqənin nəticələri bu ilin sonunadək Mərakeşdə qurumun 24-cü illik sessiyasında elan olunacaq və “Ən yaxşı turistik kənd” nişanını qazanan kəndlər modernləşmə proqramına daxil ediləcək.

Mahir Rəsuloğlu

İki sahil.- 2021.- 22 sentyabr.- S.16.