Xocalı soyqırımı qurbanlarının

ruhları artıq narahat deyil

Azərbaycanın Ermənistan üzərindəki Zəfəri bütün şəhidlərimizin qanı üçün alınan qisasdır

Prezident İlham Əliyevin Xocalı soyqırımının 30-cu ildönümü ilə bağlı imzaladğı Sərəncamda qeyd olunduğu kimi, 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələri Xankəndidə yerləşən 366-cı alayın iştirakı ilə Xocalı şəhərinə gücum edərək dinc əhaliyə misli görünməmiş qəddarlıqla divan tutdular. Həmin gün 106-sı qadın, 63-ü uşaq, 70-i qoca olmaqla bütünlükdə 613 nəfərin qətlə yetirilməsi bəşər tarixində görünməyən erməni vəhşiliyi idi. Soyqırımı zamanı 487 dinc sakin ağır yaralanmış, 1275 nəfər girov götürülmüşdür.

…Bəşər tarixində insanlığa qarşı cinayət olan Xatın, Naqasaki, Ruanda, Nigeriya, Srebrenitsa, Sonqmi, Lidiçe, Babi Yar, Ruanda kimi qətliamlarla müqayisədə daha dəhşətli olan Xocalı soyqırımı faşizm ideyaları ilə idarə olunan Ermənistanın dövlət siyasətinin əsasını təşkil edən azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmənin nəticəsi olan faciələrin yalnız biridir. Daşnakların, Vermaxtın erməni düşərgəsinin legionu, general Njde kimi tanınan Qaragin ter- Arutyunyanın xələfləri olan ermənilərin uşaq qatili kimi tanınması da təsadüfi deyil. Artıq tarixə qovuşan Dağlıq Qarabağ münaqşəsinin davam etdiyi 30 ildə ermənilər tərəfindən bilərəkdən suya axıdılan gəlinciyə yerləşdirilmiş partlayıcı Tovuz rayon sakini, 13 yaşlı Aygün Şahmalıyevanın həyatına son qoydu. Erməni snayperinin gülləsi ilə qətlə yetirilən 9 yaşlı Ağdam sakini Fariz də erməni faşizminin qurbanlarından idi. Füzuli rayonunun, Alxanlı kənd sakini, 2 yaşlı Zəhranı və nənəsini qətlə yetirən, Tovuz rayonunun Qaralar kənd sakini Ramin Yusifovu ağır yaralayan ermənilər əməlləri ilə qürur duyduqlarını həyasızcasına bildirdilər.

Amma qisas qiyamətə qalmadığı kimi, qətliamı törədənlərin əməlləri də cavabsız qalmadı. Xocalının o dövrdəki ölkə rəhbərliyi tərəfindən tamamilə müdafiəsiz buraxılmasına kəskin etirazını bildirən, 20 Yanvar qırğınlarına ilk siyasi qiymət verən ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə hər il fevralın 26-sı tarixi Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsi günü kimi qeyd olunur.

Bu kimi faktları görməzdən gələn Ermənistanın başsız baş naziri Nikol Paşinyanın «Xocalı soyqırımını azərbaycanlılar törədib» kimi sayıqlamasının heç bir əsası olmadığını sübut edən sələfi Serjik Sarkisyanın «Xocalıya qədər Azərbaycan tərəfi elə bilirdi ki, bizimlə zarafat etmək olar. Onlar düşünürdülər ki, ermənilər mülki əhaliyə əl qaldıracaq insanlar deyil. Biz bu anlayışa (stereotipə) son qoyduq» etirafı da təsdiqləyir ki, özünü məğlubedilməz hesab edən, diz çöküb yalvaran Paşinyanın hakimiyyəti bu cür nahaq qanlar üzərində qurulub. Bu baxımdan Xocalı soyqırımını ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri sistemli cinayətlərin, qətliamların zirvəsi adlandırmaq olar. Xocalı soyqırımına qədər Dağlıq Qarabağda azərbaycanlılar yaşayan İmarət Qərvənd, Tuğ, Səlakətin, Axullu, Xocavənd, Cəmilli, Nəbilər, Meşəli, Həsənabad, Kərkicahan, Qaybalı, Malıbəyli, Yuxarı və Aşağı Quşçular, Qaradağlı kəndlərində də etnik təmizləmə məqsədilə qırğınlar törədən, Xocavəndin Qaradağlı kəndində 80 nəfərdən çox azərbaycanlını qətlə yetirən ermənilər qaniçənliklərini sonrakı illərdə Goranboy rayonunun Ballıqaya, Kəlbəcərin Başlıbel kəndlərində davam etdirdilər. Bu baxımdan 1992-1993-cü illərin Azərbaycan xalqının taleyinə kütləvi qırğınlar, soyqırımlar ili kimi daxil olması təsadüfi deyil.

Milli xüsusiyyətlərinin əsasını qana hərislik kimi vəhşiliklərin təşkil etdiyi ermənilər Xocalıda törətdikləri vandallıqları Qələbəmizlə başa çatan Vətən müharibəsində, müharbə başa çatandan sonra da davam etdirdilər. Gəncədə, Bərdədə, Tərtərdə və digər şəhər və rayonlarda Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinin dinc əhalini hədəf seçməsi, günahsız əhaliyə qarşı amansızcasına davaranmaları erməni faşizminin, insanlığa qarşı nifrətinin təzahürü idi. Xocalı soyqırımının hər bir azərbaycanlının qan yaddaşına çevrilməsinin nəticəsidir ki, Vətən müharibəsində Azərbaycan əsgər və zabitləri həmin gün öldürülən, diri-diri yandırılan xocalıların qisasını Ermənistanın qaniçən ordusunu məhv etməklə aldılar.

Prezident İlham Əliyevin gərgin siyasi-diplomatik fəaliyyəti , Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın təşəbbüsləri, Heydər Əliyev Fondunun Xocalı soyqırımınının dünyada tanıdılması istiqamətində sistemli şəkildə apardığı təbliğatın nəticəsidir ki, «Xocalıya ədalət!»” kampaniyasına qoşulanların, erməni vəhşiliyini tanıyanların sayı artır. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament İttifaqının, Meksika, Pakistan, Çexiya, Peru, Kolumbiya, Panama, Honduras, Sudan, Qvatemala və Cibuti parlamentlərinin müvafiq sənədlərində Xocalıda törədilmiş kütləvi qətllər soyqırımı aktı kimi tanınır və lənətlənir. Rumıniya, Bosniya və Herseqovina, Serbiya, İordaniya, Sloveniya, Şotlandiya parlamentləri, eləcə də Amerika Birləşmiş Ştatlarının 20-dən çox ştatının icra və qanunvericilik orqanının Xocalı faciəsini qətliam kimi qiymətləndirməsi aparılan təbliğatların nəticəsidir.

Bu il isə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsi işğaldan azad olunmuş ərazilərdə xüsusilə qeyd olunacaq, erməni vəhşilikləri ilə bağlı geniş kampaniyalar keçiriləcək. Azərbaycanın xarici ölkələrdəki səfirliklərində matəm mərasimləri təşkil ediləcək. Ermənistan üzərində qazandığımız Zəfər Xocalı qurbanlarının xatirəsinə əbədi hörmət və ehtiramın rəmzi kimi qeyd olunacaq.

Xuraman İsmayılqızı

İki sahil.- 2022.- 5 fevral.- S.11.