Şuşa hər birimizi özünə çəkir

Mədəniyyət paytaxtımıza reallışdırdığı 7 tarixi səfəri ilə bərpa və quruculuq işlərinin miqyasını genişləndirən dövlət başçısı, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev bu fikri ilə «Şuşa İli» çərçivəsində görüləcək işlərin aydın mənzərəsini yaradır və hər bir azərbaycanlıya çağırış edir

«Bu gün bir şeyə kədərlənirəm ki, atam bu günü görə bilməyib. Ancaq bilirəm ki, onun ruhu şaddır. Necə ki, Vətən həsrəti ilə yaşamış və həyatdan getmiş, azad edilmiş bu torpaqları görməyən minlərlə, on minlərlə məcburi köçkünlərin ruhu şaddır, şəhidlərimizin ruhu şaddır. Biz şəhidlərimizin qanını yerdə qoymadıq, qanını aldıq və əcdadlarımızın ruhunu şad etdik. Bu il “Xarıbülbül” festivalında Ulu Öndərin Şuşa haqqında tarixi sözlərinin bir hissəsi videoformatda təqdim edildi. Hər birimiz o anları xatırlayır. Necə böyük inamla, necə böyük sevgi ilə Heydər Əliyev deyirdi ki, biz Şuşaya qayıdacağıq, inanın ki, qayıdacağıq. O, özü inanırdı, bizi də inandırırdı. Bizə də onun inamı, xalqın iradəsi əlavə güc verdi və bu gün biz buradayıq, bu müqəddəs torpaqdayıq. Qeyd etdiyim kimi, bundan sonra bu torpaqlarda Azərbaycan xalqı əbədi yaşayacaq, bundan sonra Qarabağda Azərbaycan muğamı əbədi səslənəcəkdir.»

Dövlət başçısı İlham Əliyev ailə üzvləri ilə birgə ötən ilin dekabrın 24-də, doğum günündə Şuşaya səfəri zamanı Cıdır düzündən səsləndirdiyi bu fikirlər son bir ildə Şuşanın dirçəlməsinin, əvvəlki şöhrətinin özünə qayıtmasının təqdimatını etdi. Cənab İlham Əliyev 2020-ci il noyabrın 8-də Şuşanın işğaldan azad edilməsi müjdəsini Şəhidlər xiyabanından xalqa çatdırarkən səsləndirdiyi «Əziz Şuşa, sən azadsan! Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq! Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!» fikirlər bu gün də qulaqlarda əks-səda verir. Bu fikirlərin davamı olaraq Müzəffər Ali Baş Komandan bu xoşbəxtliyini də ifadə etdi ki, ata vəsiyyətini yerinə yetirdim: «Mən bu gün ulu öndər Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdim, onun ruhu qarşısında baş əydim. Ürəyimdə dedim, xoşbəxt adamam ki, ata vəsiyyətini yerinə yetirdim. Şuşanı azad etdik! Bu, böyük Qələbədir! Bu gün şəhidlərimizin, Ulu Öndərin ruhu şaddır!»

Dövlət başçısı İlham Əliyevin ötən il mədəniyyət paytaxtımız Şuşaya 7 səfəri, bu cənnət məkanda görülən işlərlə tanışlığı, Baş planın təqdim edilməsi Qarabağın tacının qısa müddətdə dirçələrək malik olduğu potensial imkanları ilə ölkəmizin hərtərəfli inkişafına dəstək verəcəyi barədə aydın təsəvvür yaradır. Əgər cənab İlham Əliyevin ötən ilin əvvəlində Şuşaya ilk səfəri Füzuli rayonunda Füzuli-Şuşa yolunun və Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməlinin qoyulması ilə yadda qalmışdısa, artıq ilin sonuna doğru onların istifadəyə verilməsi böyük ruh yüksəkliyi ilə qarşılandı. Qısa müddətdə bu işləri görmək Azərbaycan dövlətinin qətiyyətinin, iqtisadi imkanlarının təqdimatı oldu. Prezident İlham Əliyev ilk gündən bu əminliyi ifadə etdi ki, düşməni qısa müddət ərzində torpaqlarımızdan qovduğumuz kimi, tarixi dədə-baba torpağımız olan Qarabağı da qısa müddətdə bərpa edəcəyik.

Dövlət başçısı, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin bir ildə Qarabağın tacı Şuşaya reallaşdırdığı 7 səfərin hər biri mədəniyyət paytaxtımızın simasının sürətlə dəyişməsini, əvvəlki şan-şöhrətinin özünə qayıtmasını, ənənələrin bərpasını şərtləndirdi. Ölkə Prezidenti Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il münasibətilə xalqa müraciətində “Mən Yeni ili “Şuşa İli” elan edirəm» söyləyərək bu mühüm məqamı da açıqladı ki, 1752-ci ildə Pənahəli xan tərəfindən təməli qoyulan Şuşa şəhərinin 270 illik yubileyi böyük təntənə ilə qeyd ediləcək.

Prezident İlham Əliyevin hər bir təşəbbüsünü, verdiyi qərarları dəstəkləyən xalqımız bu mühüm addımı da təqdir etdi, insanların Şuşamızın qısa zamanda tam şəkildə dirçələrək sakinlərini qarşılayacağına əminlikləri daha da artdı. Cənab İlham Əliyevin tarixi Zəfərimizdən sonra işğaldan azad edilmiş ərazilərimizə elə bir səfəri, eyni zamanda, elə bir müsahibəsi yoxdur ki, mədəniyyət paytaxtımızdan söz açmasın, onun dirçəldilməsinin vacibliyini bəyan etməsin. Bu, Şuşanın Azərbaycan xalqının, ölkə Prezidentinin ürəyində hansı uca zirvədə dayandığını nümayiş etdirir. 2021-ci ildə 32 dəfə işğaldan azad edilmiş ərazilərə səfər edən dövlət başçısının bu səfərlərdən 7-sini Şuşaya reallaşdırdığını böyük qürur hissi ilə vurğulaması da Azərbaycanın döyünən ürəyinə sevgisini, məhəbbətini bir daha təsdiqləyir. Diqqət yetirsək, hər bir bayram, tarixi günlərdə Şuşaya səfərlər edilir və buradan dünyaya, işğalçı dövlətə postmünaqişə dövrünün reallıqları ilə bağlı çağırışlar olunur. Dövlət başçısının çıxışlarında bu fakt da diqqətə çatdırılır ki, əslində, Şuşanın mədəni dirçəlişinin təməli hələ illər öncə ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub. Onun 1982-ci ildə Şuşaya 2 dəfə səfər edərək Vaqifin məqbərəsinin, Poeziya Evinin açılışında və orada keçirilən Vaqif Poeziya Günlərində iştirak etməsi xalqımızın, şuşalıların yaddaşına ən xoş xatirələr kimi həkk olunub. Cənab İlham Əliyev 2021-ci ilin yanvarında ilk dəfə Şuşaya səfər edəndə həmin məqamları, həmçinin 39 il öncə Şuşaya səfərini xatırlamışdır. “Bu tarixi gün mənim yadımdadır. Çünki o vaxt atamla bərabər, bax, bu yerdə mən də durmuşdum. Bu, tarixi videokadrlar da var. Çox şaxtalı, qarlı bir hava idi. Möhkəm qar yağırdı. Amma buna baxmayaraq, bu tədbirə yığışmış insanlar, Azərbaycan ziyalıları heç o soyuğu hiss etmirdilər. Çünki Qarabağ xanının vəziri olan Molla Pənah Vaqifin möhtəşəm məqbərəsi açılırdı. Bu təşəbbüsü ulu öndər Heydər Əliyev irəli sürmüşdü, onun rəhbərliyi ilə inşaat işləri aparılmışdı və gözəl, əzəmətli məqbərə ucaldılmışdı”.

44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsinin gedişi dövründə xarici mətbuata çoxsaylı müsahibələrində də dövlət başçısı İlham Əliyev Şuşanın işğaldan azad edilməsinin xalqımız üçün nə qədər əhəmiyyətli olmasını dilə gətirərək qətiyyətlə vurğulamışdır ki, əlbəttə ki, Şuşasız bizim işimiz yarımçıq olar. Ölkə Pezidentinin bu fikirləri Vətən müharibəsinin qalibiyyətimizlə başa çatacağına əminliyini artırır, Dağlıq qarabağ münaqişəsinin tarixə qovuşacağına şübhə yeri qoymurdu. Şuşanın relyefini nəzərə alsaq, onun azadlığa qovuşmasının bir möcüzə olduğunu böyük inamla deyə bilərik. Bu baxımdan cənab İlham Əliyev 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində tarixi Zəfərimizdən bəhs edərkən Şuşa əməliyyatını xüsusi vurğulayır və bildirir ki, Şuşa əməliyyatı artıq bir dastana çevrilib: «Dünyanın aparıcı ölkələrinin ali hərbi məktəblərində Şuşa əməliyyatı haqqında indi müzakirələr gedir, təhlillər aparılır və bir çoxları inana bilmirlər ki, xüsusilə Şuşada olmuş insanlar inana bilmirlər ki, Azərbaycanın qəhrəman övladları yüngül silahlarla qayalara dırmaşaraq bizim mədəniyyət paytaxtımız olan, Qarabağın tacı olan Şuşanı işğalçılardan azad etdilər.»

Torpaqlarımız öz tarixi sahiblərinə qayıtdı. Bundan sonra əsas məqsəd bu əraziləri yenidən bərpa etmək və qurmaqdır. Dövlət başçısının tapşırıqlarına uyğun olaraq bu ərazilərdə təkmil, müasir idarəçilik sistemi yaradılır. O da məlumdur ki, cənab İlham Əliyevin Sərəncamı əsasında Prezidentin şəxsi nümayəndələyi ilk olaraq Şuşada yaradılıb. Bərpa işlərinə yol-nəqliyyat infrastrukturunun yenilənməsindən başlanlıması da təsadüfi deyil. Belə ki, hər bir bölgənin inkişafı öncə infrastrukur layihələrinin uğurlu icrasından başlanır. Prezident İlham Əliyev 2021-ci ilin 14 yanvarında Şuşaya Zəfər yolu ilə səfər edərək, bu tarixi missiyanın uğurlu təməlini qoydu. Həmin səfər zamanı dövlət başçısı illərdir didərgin həyatı yaşayan Natəvanın, Üzeyir bəyin, Bülbülün güllələnmiş büstlərini də öz doğma yerlərinə qovuşdurdu, onların da ruhlarını şad etdi. Dahi şəxsiyyətlərimizin büstlərinin Şuşaya, öz əzəli torpaqlarına qaytarılması qələbəmizin daha bir sarsılmaz rəmzinə çevrildi.

Dövlət başçısı İlham Əliyevin ailə üzvləri ilə birgə Şuşaya səfəri mart ayında, Novruz bayramında oldu. Vaqifin məqbərəsində tezliklə bərpa işlərinin başlayacağının, məscidlərin bərpası ilə bağlı artıq müvafiq göstərişlər verildiyinin, otuz il ərzində ermənilərin qurutduğu bütün bulaqlarımızın bərpa ediləcəyinin və bir çox möhtəşəm planların xoş xəbərini çatdıran ölkə Prezidenti Cıdır düzündə Novruz tonqalını yandırdı. Bu mühüm hadisə Ermənistana və havadarlarına ciddi mesaj oldu.

Ötən ilin Qarabağın tacı ilə bağlı əlamətdar hadisələrindən biri may ayında Cıdır düzündə «Xarıbülbül» musiqi festivalı ənənəsinin bərpası oldu. Mayın 12-13-də keçirilən festivalda Prezident İlham Əliyev qürurla qeyd etdi ki, biz bu gözəl ənənəni bərpa etdik və bundan sonra “Xarıbülbül” festivalı Şuşada hər il keçiriləcək. Bu festival isə Azərbaycanda yaşayan xalqların nümayəndələrini əhatə edir: “Bu tövsiyəni festivalın təşkilatçısı olan Heydər Əliyev Fonduna mən vermişdim, çünki Vətən müharibəsində Azərbaycanda yaşayan bütün xalqların böyük payı vardır. Vətən müharibəsi bir daha onu göstərdi ki, Azərbaycanda bütün xalqlar dostluq, qardaşlıq, həmrəylik şəraitində yaşayır və bu 44 günlük müharibə bir daha onu göstərdi ki, ölkəmizdə milli birlik, milli həmrəylik vardır”. Şuşanı Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edən cənab İlham Əliyev “Xarıbülbül” festivalındakı çıxışında onu da söylədi ki, ermənilər nə qədər çalışsalar da, Şuşadan Azərbaycan ruhunu silə bilmədilər. Bəli, mənfur düşmən tərəfindən binalar, məscidlərimiz, tarixi abidələrimiz dağıdıldı. Ancaq Şuşa Azərbaycan ruhunu qoruya bildi.

Şuşa növbəti dəfə qonaqlarını 15 İyun-Milli Qurtuluş Günündə qarşıladı. Bu səfər bir çox məqamlarla tarixə yazıldı. Azərbaycana dost, qardaş ölkə olan Türkiyənin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan işğaldan azad edilmiş ərazilərimizə ilk səfər edən dövlət başçısı oldu. Həmçinin Şuşa Azərbaycan və Türkiyə müttəfiqliyini təsdiqləyən sənədin imzalanmasına şahidlik etdi. Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri Şuşada əsl tarixi salnamə yazdılar. Şuşa Bəyannaməsinin əhəmiyyətindən bəhs edən dövlət başçısı İlham Əliyev bildirmişdir ki, sənəddə böyük öndərlər Mustafa Kamal Atatürkün və Heydər Əliyevin kəlamları öz əksini tapıb: “XX əsrin əvvəllərində Mustafa Kamal Atatürk demişdir: “Azərbaycanın sevinci sevincimiz, kədəri kədərimizdir”. XX əsrin sonlarında Heydər Əliyev demişdir: “Türkiyə və Azərbaycan bir millət, iki dövlətdir”. Bu tarixi sözlər, kəlamlar bizim fəaliyyətimiz üçün əsas amildir. Biz bu vəsiyyətə sadiqik və XXI əsrdə azad edilmiş Şuşada Müttəfiqlik Bəyannaməsini imzalayarkən əcdadlarımıza sadiqliyimizi nümayiş etdiririk və gələcək nəsillərə yol göstəririk”. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan isə Şuşa Bəyannaməsi ilə əlaqələrimizin yeni dövrdəki yol xəritəsini müəyyənləşdirdiyimizi diqqətə çatdırdı: “Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı bu Bəyannamə bir sıra məsələləri əhatə edir. Gələcəklə bağlı addımları atarkən artıq təkcə iki ölkəni deyil, bölgəni əhatə edən bir qətiyyətin bu sənəddə ifadə olunduğunu görürük”. Qeyd edək ki, bu günlərdə Milli Məclis Şuşa Bəyannaməsini təsdiqlədi. Həmçinin Türkiyə dövlətinin başçısı Rəcəb Tayyib Ərdoğan Şuşa Bəyannaməsinin rəsmi şəkildə dərc edilərək qüvvəyə minməsi ilə bağlı Prezident Fərmanını imzaladı.

Şuşanın 2021-ci ildə sevincli anlarının sayı-hesabı olmayıb. Belə ki, ötən ilin avqustunda dövlət başçısı İlham Əliyevin mədəniyyət paytaxtımıza növbəti səfəri zamanı “Qarabağ” hotelinin, dahi Azərbaycan şairi Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin bərpadan sonrakı açılışı, Molla Pənah Vaqifin büstünün, Bülbülün Ev-Muzeyinin bərpadan sonra, dahi bəstəkar Üzeyir bəy Hacıbəylinin heykəlinin açılışları oldu. Həmin səfər bu mühüm tarixi məqamla yadda qaldı ki, Vaqif Poeziya Günləri ənənəsi bərpa edildi. Onu da qeyd edək ki, «Şuşa İli» çərçivəsində Vaqif Poeziya Günlərinin iyun ayında keçirilməsi nəzərdə tutulub. Bu tədbir Nazirlər Kabinetinin təsdiq etdiyi «Şuşa İli» ilə bağlı Tədbirlər Planı»nda əksini tapıb. Tədbirlər Planında 2022-ci ilin iyun ayında Mədəniyyət Nazirliyi, Heydər Əliyev Fondu, Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə Vaqif Poeziya Günlərinin keçirilməsi tapşırılıb. Dövlət başçısı İlham Əliyev Vaqif Poeziya Günlərinin açılışında bildirmişdir ki, Şuşa şəhərində artıq çox böyük işlər görülüb və bura ikinci-üçüncü dəfə gələnlər bunu görürlər, Şuşanın bərpası ilə bağlı qısa müddət ərzində böyük işlər görülüb. İlk növbədə Zəfər yolu çəkilib. Magistral yol da çəkilir, Şuşanın elektrik təsərrüfatı bərpa edilib, yarımstansiya tikilib. Şuşaya suyun verilməsi bərpa edilib və hazırda iki mənbədən Şuşaya su gəlir. Şuşanın tarixi abidələrinin bərpasına start verilib. Vaqifin məqbərəsi artıq bərpa edilib. Ermənilər tərəfindən dağıdılan Vaqifin büstü bərpa olunub və açılışı həyata keçirilib. Məscidlərin bərpası Heydər Əliyev Fondunun öz hesabına həyata keçirilir. Görülən işlər sırasında Natəvan bulağının da bərpasını qeyd etməliyik.

Şuşanın işğaldan azad edildiyi və Zəfər Günü kimi təsis olunan 8 noyabr tarixində də dövlət başçısı İlham Əliyev mədəniyyət paytaxtımıza səfər etdi. Ölkə Prezidenti noyabrın 7-də Füzuli rayonunda Zəfər yolunun açılışında iştirak etdi. Daha sonra Daşaltı kəndində məscidin, Şuşa Radio-Televiziya yayım qülləsinin, Şuşa Şəhər Xəstəxanasının təməllərini qoydu. Dövlət başçısı Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Aşağı Gövhərağa məscidində və Mehmandarovların malikanə kompleksində aparılan bərpa işləri ilə tanış oldu. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev Şuşada hərbçilər qarşısında çıxışnda bir daha bu fikri böyük inam və qətiyyətlə bildirdi ki, bundan sonra bu torpaqlarda müzəffər ölkə və qalib xalq kimi əbədi yaşayacağıq. Bundan sonra Qarabağda və Zəngəzurda əbədi yaşayacağıq.

Müzəffər Ali Baş Komandanın Şuşaya 2021-ci ilə sonuncu səfəri dekabr ayında oldu. 60 illik yubileyini mədəniyyət paytaxtımızda qeyd edən dövlət başçısının sevinci hüdudsuz idi. Bu səfər sanki son 18 ilin hesabatı, xalq qarşısında verdiyi vədlərin gerçəkləşməsinin qürurunun təqdimatı idi. Cənab İlham Əliyevin “Şuşa hər birimizi özünə çəkir» söyləməklə 30 ilin torpaq nisgilinin yaşatdığı hissləri bölüşdü. Ad günlərində öz doğma yurd-yuvalarından didərgin düşmüş soydaşlarımızla bir yerda olmağa daha çox maraq göstərən dövlət başçısı 60 illik yubileyini Şuşada qeyd edərkən verdiyi vədin reallığa çevrilməsindən qürurlu idi. Hər görüşündə torpaqlarımızın işğaldan azad ediləcəyinə əminliyini ifadə edən dövlət başçısı bunun üçün bütün imkanların mövcudluğunu da vurğulayırdı.

O gün gəldi. Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin qətiyyəti sayəsində torpaqlarımızı işğaldan azad edildi, dərhal böyük quruculuq və bərpa işlərinə başlanıldı və artıq soydaşlarımız Böyük Qayıdışı gözləyir. Şuşanın baş planı təqdim edilib. Yaşayış kompleksinin təməli qoyulub.

Bütün bu sadaladıqlarımızın fonunda dövlət başçısı İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2022-ci il «Şuşa İli» elan edildi. Bu mühüm hadisə bərpa və quruculuq işlərinin sürətinə, miqyasına təsirsiz deyil. Bu günlərdə Baş nazir Əli Əsədovun və Prezident Administrasiyasının, Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərində məsələlərin mərkəzləşdirilmiş qaydada həlli məqsədilə yaradılmış Əlaqələndirmə Qərargahının rəhbəri Samir Nuriyevin başçılığı altında aidiyyəti dövlət qurumlarının rəhbər şəxslərindən ibarət nümayəndə heyətinin işğaldan azad olunmuş ərazilərə səfərləri və mədəniyyət paytaxtımız Şuşada keçirdikləri müşavirə də «Şuşa İli» çərçivəsində görülən və görüləcək işlərin aydın mənzərəsini yaradır. Şuşa sözün əsl mənasında dirçəlir. Şuşaya və Ağdama avtobus reyslərinin açılması görülən işlərlə tanışlığa geniş imkanlar açır.

Yeganə Əliyeva

İki sahil.- 2022.- 4 mart.- S.4.