Heydər Əliyev və hüquqi
dövlət quruculuğu
2023 Heydər Əliyev İli
“Mən həyatımda üç şeyə: Yaradanıma, zəhmətimə və bir də xalqıma arxalanmışam” –bu sözlər otuz ildən artıq bir müddət ərzində Azərbaycanın məsuliyyətini öz çiyinlərində daşıyan, onu bir dövlət və millət kimi tarixin sınaqlarından çıxaran, hələ sağlığında ikən canlı əfsanəyə çevrilən Heydər Əliyevə aiddir. 1993-cü ildə ”Olum, ya ölüm” dilemması qarşısında qalan Azərbaycan dövlətçiliyi və xalqı dövrün diktəsi ilə Heydər Əliyevi hakimiyyətə dəvət etdi. Bəli, 1993-cü ilin iyununda Azərbaycan xalqı dövlətin idarə olunmasını Heydər Əliyevə etibar edəndə, bu dövlətin taleyi Tanrının ümidinə qalmışdı.
Ölkədə hakimiyyətsizlik, hərc-mərclik
baş alıb gedirdi. Heydər Əliyev özü o dövr haqqında deyirdi: “1993-cü ilin iyunundan başlayaraq, ilk növbədə, hakimiyyət boşluğu
aradan qaldırıldı,
respublikanın müxtəlif
bölgələrində baş
qaldırmış separatçı
qüvvələr və
parçalanma meyilləri
sağlam düşüncəli
vətəndaşların, xalqın böyük əksəriyyətinin fəal
köməyi ilə zərərsizləşdirildi, vətəndaş
müharibəsi təhlükəsinin
qarşısı alındı.
Ayrı-ayrı şəxslərə
və siyasi qruplaşmalara xidmət edən silahlı birləşmələr ləğv
edilməyə başlandı,
Azərbaycan dövlətçiliyinə,
müstəqilliyə, ərazi
bütövlüyünə qəsdlər təşkil
edən cinayətkar ünsürlər cəmiyyətdən
təcrid edildi və cəzalandırıldı.
Dövlət qurumları
ilə xalqın birliyi, yekdilliyi təmin edildi, etnik və dini
mənsubiyyətindən asılı
olmayaraq, bütün vətəndaşlarda dövlətə
və Vətənə
mənsubluq hissləri
aşılanmağa başlandı”.
Məhz Heydər
Əliyevin qayıdışı
ilə Azərbaycan xalqında ruh yüksəkliyi, öz gələcəyinə inam
yarandı və Heydər Əliyev ölkəyə milli dövlətçilik yaratmağın
mümkün olması
barədə yeni stimul verdi, zaman-zaman
Azərbaycanın başı
üstündə dolaşan
qara buludlar dağılmağa başladı,
Azərbaycan parçalanma
təhlükəsindən xilas
oldu. Nəzərə
alsaq ki, milli azadlığa gedən yol məhz milli oyanışdan, milli dirçəlişdən, milli
ruhun canlanmasından keçir, onda Heydər Əliyevin gəlişinin nə demək olduğunu açıqlamağa ehtiyac
qalmır. Milli-mənəvi
və bəşəri
dəyərlərin ən
ali prinsiplərini ardıcıllıqla zənginləşdirən
ümummilli liderimizin Azərbaycan xalqı qarşısında xidmətləri
ölçüyəgəlməzdir. Onun iradəsi, qətiyyəti, zəngin idarəçilik təcrübəsi,
Vətənin azadlığı
və müstəqilliyi
uğrunda apardığı
gərgin mübarizə
nəticəsində ölkədə
ictimai-siyasi sabitlik, əmin-amanlıq bərqərar
oldu, demokratik-hüquqi
dövlət quruculuğunda
sanballı nailiyyətlər
qazanıldı.
Təbiət Heydər Əliyevə müdriklik, aqillik, qətiyyət, əyilməzlik,
yenilməzlik, mübarizlik,
alicənablıq, nadir
iş qabiliyyəti, natiqlik istedadı, özünün haqlı olduğuna əminlik, ətrafındakı adamların
məziyyətlərini və
imkanlarını müəyyənləşdirmək
bacarığı, fenomenal
və ensiklopedik yaddaş, universal bilik kimi keyfiyyətlər
bəxş etmişdir.
Müasir, müstəqil
Azərbaycan dövlətinin
təməl daşını
qranitdən yapan Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının
milli sərvəti, onun qismətinə düşmüş Tanrı
payıdır. Uzun illər keçəcək,
lakin milli özünüdərki sovet
ideoloji sisteminin buxovlarından çox məharətlə xilas edən Heydər Əliyev bir şəxsiyyət kimi sirr olaraq qalacaqdır.
Heydər Əliyevin yaratdığı fəlsəfi
konsepsiyanın qayəsi
Azərbaycanın müasir
dünyada yerini və gələcəyini
müəyyənləşdirməkdən
ibarətdir. Mayası
vətən və xalq sevgisindən yoğrulan, xalqının
yolunda çəkdiyi
əzab-əziyyəti sevgi
ilə qarşılayan,
dünyanı özünə
heyran qoyan Heydər Əliyevlə - bu nadir şəxsiyyətlə
öyünməyə, qürurlanmağa,
fəxr etməyə bütün dünyanın,
amma öncə və daha çox
bizim, biz azərbaycanlıların haqqı
vardır. Çünki
Heydər Əliyev, hər şeydən öncə, bizimdir, öz əlləri ilə qurub-yaratdığı
doğma Azərbaycanımızındır.
Hamımızın gördüyümüz, amma
hamımızın eyni
cür duya və dərk edə bilmədiyimiz Heydər Əliyev bütün dünya azərbaycanlılarının – 50 milyonun ömrünü yaşayan, ömrü xalqının olan, canından əziz bildiyi müqəddəs ata yurdunu müstəqilliyə
qovuşduran müqayisəyəgəlməz
bir şəxsiyyətdir,
mənalı yaşamaq
nümunəsi, mədəniyyət,
intellekt mücəssəməsidir,
idarəçilik və
siyasət məktəbidir.
Odur ki, milli sərvətimiz olan Heydər Əliyev irsini öyrənmək, onu gələcək nəsillərə
çatdırmaq hər
birimizin vətəndaşlıq
borcudur. 1993-cü ildən
2003-cü ilə kimi ölkəmizdə hüquqi
islahatların, demokratik
dəyişikliklərin gerçəkləşdirilməsi
Heydər Əliyevin misilsiz xidmətləri, gördüyü böyük
işlər sayəsində
mümkün olmuşdur.
Zəngin siyasi
və dövlətçilik
təcrübəsi sayəsində
Azərbaycanı parçalanmaq
və məhv olmaq təhlükəsindən
xilas etmiş Heydər Əliyevin başçılığı ilə hazırlanmış
yeni Konstitusiyamız və demokratik əsaslarla seçilmiş
ilk parlamentimiz Azərbaycanın müasir
tarixində tamamilə
yeni səciyyəli bir mərhələnin başlanğıcı olmuşdur.
Bu illər ərzində Heydər Əliyevin rəhbərliyi
ilə islahatların hüquqi bazasının yaradılması, insan hüquq və azadlıqlarının qorunması
sahəsində mühüm
sənədlər qəbul
edilmiş, respublikamız
müxtəlif beynəlxalq
konvensiya və sazişlərə qoşulmuş,
qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyətlərinin qarşılıqlı
fəaliyətinin təmin
edilməsi məqsədilə
xeyli tədbirlər həyata keçirilmişdir.
Hüquq islahatları
sahəsində çox
önəmli sənədlərdən
biri Heydər Əliyevin 1996-cı il iyun ayının 8-də imzaladığı “Avropa
Şurası və Azərbaycan Respublikası
arasında əməkdaşlıq
proqramının həyata
keçirilməsi haqqında”
sərəncamdır. Azərbaycanın
Avropa Şurasına tam hüquqlu üzv qəbul olunması da ulu öndərimizin tarixi xidmətlərindəndir.
1995-ci ildə müstəqil
Azərbaycanın ilk milli Konstitusiyası qəbul olundu. Həmin il Azərbaycanın
ilk Milli Məclisi seçildi, ictimai-siyasi vəziyyət
ardıcıl surətdə
sabitləşdirildi. Bunların
hamısı bizə Azərbaycanın iqtisadiyyatını
inkişaf etdirmək,
Azərbaycana xarici investisiyanın cəlb edilməsini təmin etmək, Azərbaycanın
ordusunu yaratmaq, onu möhkəmləndirmək
və insanların rifah halını yaxşılaşdırmaq üçün
imkanlar yaratdı.
Heydər Əliyev
milli qanunvericiliyimizin təkmilləşdirilməsi, insan
hüquq və azadlıqlarının qorunmasının
daha etibarlı təmin edilməsi məqsədilə 22 iyun
2002-ci il tarixli fərmanla Konstitusiyada dəyişikliklər edilməsi
haqqında Azərbaycan
Respublikasının Referendum
Aktı layihəsini ümumxalq müzakirəsinə
çıxardı. Fərmanda
bildirilirdi ki, bu addım respublikamızın
“İnsan hüquqlarının
və əsas azadlıqlarının müdafiəsi
haqqında” Avropa Konvensiyasına qoşulmasından,
ölkəmizdə məhkəmə
islahatlarının həyata
keçirilməsindən, Azərbaycan
Respublikası Milli Məclisinin fəaliyyətinin
və seçki sisteminin təkmilləşdirilməsi
ilə əlaqədar
yeni müddəaların
Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiyasında əks
etdirilməsi zərurətindən
irəli gəlir. Referendumun keçirilməsi
insan hüquq və azadlıqlarının
qorunmasını daha da gücləndirdi, vətəndaşlara, ombudsmana,
Konstitusiya Məhkəməsinə
müraciət etmək
hüququ verdi, ölkənin seçki sistemini daha da təkmilləşdirdi.
Milli Məclisdə referendumun nəticələrindən
irəli gələn müxtəlif qanun layihələri hazırlandı.
Heydər Əliyevin
apardığı uğurlu
xarici siyasət Azərbaycanın bir çox ölkələrlə,
mötəbər beynəlxalq
təşkilatlarla əlaqəsini
gündən-günə möhkəmləndirdi.
Bu gün Azərbaycanın ATƏT, Avropa
Şurası, NATO Parlament
Assambleyası, İslam
Konfransı Təşkilatı
və başqa beynəlxalq təşkilatlarla
sıx əlaqə saxlaması, bu qurumlarda bilavasitə iştirakı hüquq islahatları sahəsində
təcrübə qazanmaqda
respublikamıza çox
böyük fayda verir. Məhz Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan bütün dünyaya sübut etdi ki, o, müstəqil
yaşamaq istəyir və öz ərazisinin sahibi olmağa, bütün sərvətləri barəsində
müstəqil qərar
qəbul etməyə
qadirdir. Artıq Azərbaycan Heydər Əliyevin, bu gün isə möhtərəm Prezidentimiz
İlham Əliyevin yeritdiyi uğurlu xarici siyasət sayəsində beynəlxalq
aləmdə özünəməxsus
yer tutmuş və tutmaqdadır.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan həyatının
elə bir sahəsi yoxdur ki, orada Heydər
Əliyev əməyinin,
Heydər Əliyev zəkasının izi olmasın. Bu əməyin, bu irsin qədrini bilməli, onu göz bəbəyi kimi qorumalı və gələcək nəsillərə ötürməliyik.
Malik Mirzəyev,
YAP Lerik rayon
təşkilatının sədri
İki
sahil.- 2023.- 30 sentyabr.- S.5.