Körpə üçün ideal qida - ana südü 

 

Ana südünün yetərli olmadığı hallarda isə valideynlər süni uşaq qidalardan istifadə zamanı nəyi bilməlidirlər?

 

Ana südünün əhəmiyyəti ilə bağlı aparılan haqlı təbliğatlara baxmayaraq, bəzi hallarda körpələrin əlavə qidalandırılması zərurəti, onlara süni qida verilməsi məcburiyyəti yaranır. Bu zaman həkim tövsiyəsi əsasında seçilən qidalara qarşı başqa tələblər var. Belə ki, uşaq qidaları ilk növbədə xüsusi mağazalarda ya mağazalarda təşkil olunan xüsusi şöbələrdə satılmalıdır. Amma uşaq qidalarının keyfiyyətli olmasına dəlalət edən amil yalnız bununla yekunlaşmır.

 

“5 ay əvvəlcədən belə məhsulları satışdan çıxarırıq

 

Bu gün ölkədə uşaq qidalarının satıldığı çoxsaylı mağazalara təsadüf etmək mümkündür. Amma sağlamlıq məhsullarının satışı sahəsində fəaliyyət göstərən AVİS Tibbi Marketlər şəbəkəsi Azərbaycanda ilk tək tibbi market olaraq tanınıb. Uşaq qidalarının satışı ilə bağlı kifayət qədər təcrübə qazanan AVİS Tibbi Marketin işçisi Aynur Kərimovanın sözlərinə görə, bu qidalar quru, sərin yerdə saxlanmalı, istifadə müddətinə diqqət edilməlidir: ”Müddəti keçdikdən sonra sərin yerdə qalıb-qalmamağından asılı olmayaraq, uşaq qidalarının istifadəsi yolverilməzdir. Biz 5 ay əvvəlcədən bu müddətə diqqət edib belə məhsulları satışdan çıxarırıq”. AVİS ilk tibbi market olsa da, A.Kərimova da hazırda uşaq qidalarının satışı ilə məşğul olan mağazaların sayının artdığını deyir: ”Amma bizim müştərilərimiz məhz saxlanma qaydalarına düzgün riayət olunduğu üçün şirkətin xidmətindən istifadə edirlər onların sayı getdikcə artır. Uşaq qidası üçün müraciət edənlərə özümüz qidalarla bağlı tövsiyələrimizi veririk. Marketimizdə yerli məhsullar üstünlük təşkil edir. Amma marketimizə xarici ölkələrdən, ilk növbədə Türkiyədən uşaq qidaları idxal olunur. Bütün mallarımızın da müvafiq sertifikatları var”.

 

Valideynlər tərəddüd edirlər

 

Uşaq qidalarına qarşı tələblərlə bağlı İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidmətinin öz tövsiyələri var. Qurumdan bildirilir ki, erkən yaşlı uşaqlar fiziki əqli cəhətdən tez böyüyür inkişaf edirlər. Bu prosesdə qidalanmanın böyük əhəmiyyəti var: ”Ona görə valideynlər uşaq qidası kimi hansı məhsullardan istifadə etməsi onların keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı tərəddüd edirlər. Bununla bağlı istehlakçılar bəzi zəruri məlumatları bilməlidirlər. Körpə üçün ideal qida ana südüdür. Çünki ana südü körpəni onun böyüməsi maddələr mübadiləsi üçün zəruri qida maddələri ilə təmin etməklə yanaşı, həm immun sisteminin qoruyucu zülalları olan immunoqlobulinlərin əsas mənbəyidir. Amma ana südünün körpənin qidası üçün yetərli miqdarda olmadığı hallarda süni uşaq qidalarından istifadəyə zərurət yaranır”. Bu zaman bir qayda olaraq vitaminli, yüngül tez həzm olunan qidalara üstünlük verilir.

 

Süni boya sintetik aromatlaşdırıcı maddələrə qadağa

 

Ümumiyyətlə, uşaqların qidalandırılmasında uşaq yeməklərinin müəyyən növlərindən istifadə olunur. Buraya əsasən meyvə giləmeyvə konservləri, quru məhsullar (sıyıqlar); tərəvəzli, tərəvəzli-meyvəli, tərəvəzli-ətli konservlər, un, quş əti konservləri, duru pasta şəkilli süd məhsulları, quru süd məhsulları s. daxildir. Uşaq qidası kimi istifadə olunan müxtəlif növ konservlərə süni boyalar sintetik aromatlaşdırıcı maddələrin əlavə edilməsi yol verilməzdir. Konservlərin tərkibində kənar iy dad olmamalı rəngi tərkibində olan meyvənin rənginə uyğun olmalıdır. Uşaqlar üçün nəzərdə tutulan süni qida məhsullarının keyfiyyəti təhlükəsizliyi standartların, sanitar-gigiyenik norma qaydaların tələblərinə cavab verməlidir. Bundan başqa, qidanın düzgün hazırlanması saxlanması, yararlılıq müddəti, mənşəyi, istehsalçısının adı ünvanı, enerji dəyəri, tərkibində əsas inqrediyentlərin heyvan ya bitki mənşəli olması, kimyəvi tərkibi, hazırlanmasında istinad olunan normativ-texniki sənəd sertifikatlaşdırma barədə qeyd s. məlumatlar da orada yer almalıdır.

 

Qruplara daxil olan məhsulların rasional şəkildə istifadə şərti

 

Xidmətdən bildirilir ki, normal qidalanma üçün bütün bu qruplara daxil olan məhsulların rasional şəkildə istifadə olunması gərəkdir: ”Uşaq qidasının düzgün seçilməsi ilə yanaşı, düzgün istifadəsi sağlamlıq təhlükəsizlik baxımından böyük əhəmiyyətə malikdir. Uşaq qidasını alarkən onun yararlılıq müddəti keyfiyyət sertifikatı qablaşmanın bütövlüyünə, onun hansı yaş qrupu üçün nəzərdə tutulduğunu diqqət yetirməli, qidanın təlimatı ilə tanış olmaq lazımdır”.

Uşaqlar üçün nəzərdə tutulan süni qida məhsullarının keyfiyyəti təhlükəsizliyi standartların, sanitar-gigiyenik norma qaydaların, eləcə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının bu sahədə olan qaydalarına cavab verməlidir. Bu qidalar təmiz, quru, yaxşı ventilyasiya olunan yerdə müvafiq temperatur rejimində müddətlərdə saxlanılmalıdır. Quru uşaq qidalarını soyuducuda, xüsusən açıq halda saxlamaq olmaz. Belə ki, quru toz halında olan uşaq qidaları nəm çəkir ki, bu da sonradan onun yararlığına mənfi təsir göstərir. Uşaq qidası kimi istifadə olunan meyvə giləmeyvə konservlərini 0°-25°C temperaturda 2 il, tərəvəzli, meyvəli ətli konservləri şüşə qablarda 2 il, dəmir qablarda 1 il, konservlərə vitamin, süd, qaymaq, xama əlavə edildiyi təqdirdə 1 il, quru məhsulları (sıyıqlar) quş əti konservlərini 0°-20°C temperaturda istehsalçı tərəfindən müəyyən edilən qutunun üzərində göstərilən müddətdə, duru quru süd məhsulları, o cümlədən  erkən yaşda olan uşaq qidası üçün konservləşdirilmiş ət məhsulları hər bir növ məhsulun müvafiq normativ sənədinə uyğun olaraq konkret görünüşünə əsasən istehsalçı tərəfindən müəyyən olunan müddətdə saxlanılmalıdır.

 

Əgər qabın qapağı azacıq batıqdırsa...”

 

Ev şəraitində duru süd tərkibli uşaq qidalarını 4 ± 2°S temperaturda 24-78 saat müddətində saxlamaq olar. Uşaq qidası alarkən qablaşdırmanın tamlığına, hazırlanma tarixi yararlılıq müddətinə fikir verilməlidir: ”Əgər qabın qapağı azacıq batıqdırsa, bu həmin məhsulun təzə olmasına dəlalət edir. Qabı zədələnmiş uşaq qidalarını almayın. Uşaq qidasını alarkən onun üzərindəuşaq qidası “6, 8, 10 12 aylıq uşaqlar üçünkimi qeydlərin olmasına diqqət yetirin. Bundan əlavə, uşaq qidası kimi istifadə olunan konservlərin tərkibində duz şəkər qarışığının olmamasına ekoloji təmiz məhsuldan hazırlandığına xüsusi diqqət edin”. Xidmətdən deyilir ki, istehlakçı olaraq hər kəs idxal edilən ya respublikada istehsal olunan uşaq qida məhsullarının üzərindəki informasiyaya diqqət etməlidir. Bu informasiya digər dillərlə yanaşı Azərbaycan dilində olmalı, ana südünün üstünlüyü qeyd olunmalı, “ana südünə oxşar yaana südünün əvəzedicisiifadələrindən istifadə edilməməlidir.

 

 

Həqiqət İSABALAYEVA 

 

Kaspi.- 2011.- 21 iyul.- S.8.