“Baobab”a yerli kömək

Bakı küləyi və Xəzərin duzlu suyu milli parkdakı ekzotik bitkiləri dirəklərə möhtac edib

Dənizkənarı Milli Park genişlənməklə bərabər öz simasını da dəyişib. Son illər bir-birindən gözəl ağac və gül kollarının əkilməsi sakinlərin gözünü öxşayır. Milli Parkda daha çox diqqət çəkən bitkilər isə ekzotik güllər və başqa təbiətə uyğun olan çox qədim ağaclardır. Həmin ağaclar sırasına “Avropa Zeytunu”, “Çarisia”(Baobab) və “Kanar Palması” daxildir. Öncədən qeyd edək ki, Milli Parkda 2 Baobab, 2 Avropa Zeytunu və 1 Kanar palması əkilib. Bundan başqa, Bakı Biznes Mərkəzinin arxasında ekzotik güllər üçün xüsusi yer də ayrılıb.

Dünən də yolumuz Dənizkənarı Milli Parkdan düşdü. Əvvəllər gördüyümüz o şux qamətli xarici bitkilər nədənsə gözə solğun dəyirdi. Xüsusi geyimli bir xanım bitkilərin ətrafında təmizlik işləri görürdü. Saralmış və qamətini əymiş güllərə baxa-baxa yaxınlaşırıq bu xanıma. Əlində əski ilə bitkiləri və onları işıqlandıran qurğuları silirdi. Salam verib, gördüyü işlər və güllərin niyə belə solması ilə maraqlanırıq. “Bu güllər əvvəl belə deyildi, çox gözəliydilər. İndi isə solğun görünürlər. Mən burada təmizlik işlərinə baxıram, güllərə isə “yaşıllaşdırma idarəsi” xidmət edir. Onlar da tez-tez gəlib bu bitkilərə qulluq edirlər. Ancaq yenə də çoxusu xarab olub”. Qulluqçu xanım bitkilərin bu vəziyyətə düşməsinə səbəb kimi iqlimlə bərabər, dənizdən vurulan fontanı göstərir. Çünki fontan işləyərkən külək dənizin duzlu suyunu bitkilərin üzərinə çiləyi.

Milli Parkda diqqətçəkən məsələlərdən biri də hündür bitkilərin dayaqlara sarınmasıdır. Bunu isə ona görə ediblər ki, Bakının “dəli küləyi” bitkini sındırmasın. Sınmaq təhlükəsi ilə üzləşən bu güllərdən də bir-iki şəkil çəkib, hündür və qocaman, eyni zamanda çox qiymətli olan Baobab ağaclarına tərəf yollanırıq. Əvvəlcə onu deyək ki, bu ağaclar yerli əhali ilə yanaşı turistlərin də marağını çəkir. İstənilən vaxt onların yanından keçəndə kiminsə bu ağaclara heyranlıqla baxdığını görmək olur. Şəklini çəkənlər də az olmur. Xarici ölkələrdən gətirilən və keçən il əkilən bu ağacların vəziyyəti digər gül kollarına nisbətdə yaxşıdır. Ancaq Baobabın birini deyəsən külək tərpədib. Çünki həmin ağac qonşuluqdakı yerli ağaca qalın kəndirlə bərk-bərk bqğlanıb. Ağacın qarşısında yerləşdirilən stenddə yazılıb ki, bu ağac 2010-cu ilin noyabr ayında əkilib. Yaşı 250-dir, vətəninin isə Argentina olduğu bildirilir. Ağacın kəndirlə bağlandığını gördükdə, “yazıq” Baobaba haqq qazandırmaq olar. Argentinadan gəlib Bakıda ömür sürmək hər ağacın işi deyil… Sağdan birinci yerdə mövqe tutan Avropa Zeytununun isə 500 illik ömrü var. Hazırki yaşı 160, hündürlüyü 14 metrdir. Vətəni İtaliyadır. İkinci Avropa Zeytunu ağacının isə 157 yaşı var.

Bunların sırasında daha çox diqqəti çəkən ekzotik ağac Kanar Palmasıdır. Bu ağac ona görə belə adlanır ki, vətəni Kanar adalarıdır. Onunsa 80 yaşı var, hündürlüyü də 10.8 metrdir. Ağacın yaxınlığında durub onu seyr edən 72 yaşlı bir kişi bunların çox gözəl olduğunu deyir: “Mən tez-tez gəlib-gedirəm bura. Hər yer tər-təmizdir, yerdə bir dənə zibil tapmaq olmur. Əvvəllər buralar bərbad gündə idi. Mən sovet vaxtında da burada olurdum, indi də tez-tez gəlirəm. Bunları gördükcə adamın ürəyi açılır”. Cavanşir dayı bu gözəlliklərlə yanaşı, qarşıdakı əzəmətli ağacların necə gəlib bura çıxmasına da təəccüblənir: “Bunları görəsən necə gətiriblər, yüksək xərc tələb edir. Həm də bu ağacları saxlamaq çox çətindir, iqlim və torpaq baxımından. Amma mən görmüşəm, həftədə bir dəfə gətirib ağacın dibinə nəsə səpirlər” – əli ilə yerə səpilənləri göstərir. Biz də əlimizi atıb yerdən bir övuc götürürük. Ancaq, bunlar bizim yerlərin torpağına oxşamır. Nə rəng, nə də tərkib baxımından. Dayı ilə bu qərara gəlirik ki, əlbət Kanar adalarından gəlmə torpaqdır…

Gün ərzində bitkilərin durumu ilə bağlı Dənizkənarı Milli Park İdarəsindən fikir öyrənməyə çalışdıq. Ancaq telefonlarımız cavabsız qaldığından yazını burda yekunlaşdırmalı olduq.

Elgün Mənsimov

Kaspi.-2011.-21 oktyabr.S.8.