“Şuşanın bülbülləri təkrar
ötməli!“
Ozan Aşıq Səfai: "Mənim
xəyalım Turan birliyinin, Türk birliyinin qurulması, Avropa
birliyinin də qapımıza gəlib bizi də buraya alın
deyə yalvarmasıdır".
"Səfaicə kimliksiz küləlikdir EŞQ!"
...Türkün kimliyi Ozanından, sazından bəlli olur. Yaradılışından dəli bir ruha sahib olan millətimin HAQQ səsini dünyaya çatdıran öncə sazı, bir də dəli aşıqları-aşiqləri olub. Ölkəni savaşda məğlubiyyətdən zəfərə götürən ozanlar omuzlarına tökülən dağınıq saçlarını sazlarına mizrab ediblər. Heç bir qanuna, heç bir çərçivəyə sığmayan bu azadəlik Tanrının ancaq və ancaq Türklərə, Türk millətinə lütfüdür. Kim bilir, bəlkə də bizə millət olmağı elə dəli ozanların mizrabından süzülüb gələn türkülər öyrətdi...
Bir "Ayişə" şeiri var onu bilənlərin yaddaşında. Bir rus qızına, bir ingilis ledisinə deyil, bir Türk qızına sevdalanmanın nə demək olduğunu elə gözəl dillə söyləyir ki...
Məndə isə yeri ayrıdır, "bir gözəlin yurdunda" türküsüylə sevdim onu, sevdalandım...
Müsahibim Aşıq Səfaidir. Dəli bir Türk ozanı, bir millət sevdalısı, bir EŞQ aşiqi və...
bir TÜRK kişisi!
Könlümüzə xoş gəldin, Dəli Ozan...
- Ozan, Azərbaycandan salamlarımızı, sevgilərimizi qəbul edin...
- Əleyküm salam, salamlarınız başım üstünə. Gətirən, göndərən sağ olsun.
-Nədən aşıq Səfai?
-Vallah mən aşıq Səfaiyəm deyə ortaya çıxmadım, bu millət bizi bu hala gətirdi.
-Bir türk olmasaydınız bu qədər sevgiylə oxuya bilərdinizmi?
-Türk olmasaydım aşıq Səfai olmazdım, aşıq Səfai olmaq üçün də TÜRK olmaq gərəkdi.
-Aşıq Səfai izin Türklük sevdası nə anlama gəlir?
-Əzəllə əbəd arasındakı böyük körpü, öz kimlik anlamına gəlir.
-Türk dünyası içərisində xüsusilə sevdiyiniz ölkələr...
-Mən Turan davasının adamıyam:
-Bu torpağa qan düşəndə igid bağrı səs verir,
Kür Şad, Yamtar, Dədəm Qorqud, Ulu Zağrı səs verir,
Zqanadan hayqıranda üzüm ağrı səs verir,
Göyə ucalan dağların düş başında qar olsun,
Çalxalansın Qara dəniz, Tanrı Türkə yar olsun...
Sinəsi Vətən deyənin ÖZü yara bağlamış,
Lazın, Xocalı, Şuşa, yadlar dara bağlamış,
Kür zayında gözyaşı var, Araz qara bağlamış,
Qızıl İrmaq, Yaşıl İrmaq, Sakaryaya ar olsun,
Çalxalansın Qara dəniz, Tanrı türkə yar olsun...
Basdığın torpağı tanı, tozun belə haqqı var,
Dağın-daşın, qurdun-quşun, yozun belə haqqı var.
Bu torpaqda yaşayandan duzun belə haqqı var,
Üzü namərd olanlara
bu Yer üzü
dar olsun,
Çalxalansın Qara dəniz, Tanrı Türkə yar olsun...
Qafqazlardan əsib gələn
yellər bizim yelimiz,
Qırğız-qazax, özbək, azər, dillər bizim dilimiz,
Musul-Kərkük, can Qarabağ, ellər
bizim elimiz,
Hayqır
Səfaiyəm, hayqır,
Turan ellər var olsun,
Çalxalansın Qara dəniz, Tanrı Türkə yar olsun...
Könlümüzdəki ifadə bu!
-Ürəyinizə sağlıq!
Bəs Azərbaycan sizin üçün nə ifadə edir?
-Özümün-özüm üçün
ifadə etdiyim dəyər nədirsə
Azərbaycan türkləri
də mənim üçün eyni dəyəri daşıyır.
-Azərbaycan xalqına deyəcək bir sözünüz varmı
bizim vasitəmizlə?
-Millətimə salam olsun. Əhdə vəfası olanlara, üz millətini sevənlərə,
üz dilini sevənlərə, əmanətə
xəyanət etməyənlərə,
sadiqlərə salam olsun. Üz milləti TĞRK olanlara bizdən salam götürün.
-Aşıq Səfai
üçün bir sevda necə anladılır?
-İqrar verdik, girdik eşqin yoluna,
Sənə də gələcək sıra dedilər.
Ğz sürəndə şikrəti
çuluna,
Səni də çəkərik dara dedilər.
Fələk yağmur saldı
gülün eşqinə,
Məcnun
susuz yandı, gülün eşqinə,
Səhərdə açılan gülün
eşqinə,
Bülbül olan düşər zara dedilər.
Kimisi saraya, köşkə divanə,
Kimisi muhabbət, məşqə
divanə,
Kimi sirrdən gələn EŞQə divanə,
Düşənlərin bəxti qara dedilər.
Bu necə dövrandı, bu necə zaman,
EŞQ əhlinə gəlir sirr ilə fərman,
Dur, əlləmə təbib,
əlləmə loğman,
Səfainin bağrı yara, dedilər.
Yar yarası yarda yara dedilər,
Canı
qurban etmiş, yara dedilər,
Yar yarası yarda yara dedilər,
Səfai
qurbandır yara, dedilər
-Saz nə demək?
-Millətim, ÖZüm,
KİMLİYİM, TÜRƏM, inanclarım
demək!
-Bir aşıq sazın mizrablarına toxunduğunda ilk harası
göynər?
-Ürəyi!
-Ürəyi göynəməzsə
aşıq olmazmı?
-Olmaz! ÖZü görünəcək! Ürəyi olmayanın,
ÖZü olmayanın
EŞQ-i olmaz. Cəlaləddin Rumidə AĞLA EŞQi anlatmaq yasaq qılındı.
Günəşin dəngi Günəşdir.
Eşq sadəcə özünü
anladır. Anlatmaq ağıldır,
eşq isə könüldür. Könül ağlın
ütəsidir, könül
ağlın boğulduğu
yerdir, deyir Rumi, Məsnəvidə.
EŞQ i ifadə
etmək bizim işimiz deyil. Səfaicə kimliksiz köləlikdir EŞQ! odur sahib, gəl deyər gələrsən,
get deyər gedərsən.
-Bəs ən böyük EŞQ kimə
duyulur?
-EŞQin götürdüyü
yeri eşq dili ilə söyləyim:
Eşiyində öldüm, səndə
dirildim,
O qapıya satdı gözlərin var ya.
çeynədikcə yollarına
sərildim
dağdan-dağa atdı
gözlərin var ya,
yürü səkişinə
qurban olduğum,
kəkik qoxusuna qurban olduğum,
kafir baxışına
qurban olduğum,
məni dəli etdi gözlərin var ya.
birdə qüdrət
gizli, mində görünən,
Səfaim
səndədir məndə
görünən,
ey gözəl, sənmisin səndə görünən,
mənim üçün
bitdi gözlərin var ya.
Haqq qapısının açıldığı
yer orası...
-"O gözəlin yurdunda"
nə vardı bəs?
-Üst Xorasan təsəvvüründə sadəcə
"O" vardı. Başqa kimsə
yoxdu. Gözəlin gözəlliyi HAQQla
əlaqəlidir, yaradılışla
əlaqəlidir. Hər yerdə
"O" var, gözəldə
də "O" var. Necə
deyir?
-Məni belə dəli edən yarın acı sözüymüş,
Sırat
Sırat dedikləri bir cüt əla
gözüymüş,
Atəş saranda hər yanı, canana vermişim canı,
bu qəribin qəbristanı ayağının
iziymiş...
Səfaiyəm bismillahım,
həm əzəlim, həm ərvahım,
qibləgahım, səcdəgahım,
nazlı yarın
üzüymüş...
-Sizinlə həqiqətənmi
həmsöhbətəm, buna
hələ inana bilmirəm. Mənə bir az sevdanın dilsiz tərəfindən bəhs
edərmisiniz?
-Dilsizlər nəsihəti
qulaqsız dinliyəsi,
dilsiz-qulaqsız sözü
can gərək anlayası...
"Niyazi Mısri"nin bir bölümündə
böylə dər:
Ey səndə sənə sığmayan MƏN,
çəkilirsəm aradan nə MƏN qalır, nə də SƏN...
Dilsiz söyləmirsə onu anlayacaq CAN gərək!
-O zaman o dilsizdən daha üstün olması gərək qarşıdakı canın...
-Zatən o söhbətlər
danışmadan danışanlar
arasında baş verər. Onlar danışmadan danışmağı
bilirlər.
-Sizinlə söhbət mənə Millətçi
Hərəkat Partiyasının
böyüklüyündən xəbər verir. Dünyaya sığmayan bir ozanı bir partiya içinə
ala bilirsə, demək
ki, o partiya doğrudan da böyük bir yerdir...
-Təbii ki. Ülkücü cəmiyyət
olmasaydı mən ateist bir adam olardım. Nə ozan olardım, nə də aşıq. Bu partiyanın prinsipləri arasında bizim bəsləndiyimiz damarlar
var. Sözün özündən
çox, ÖZün SÖZü önəmlidir.
Fəqət anlayana. Əhdə vəfası
olmayan adamlar təbii ki, rahatsız olacaqılar.
Başı baş bilənə salam
olsun.
-Necə düşünürsünüz,
bir sənətçi
üçün siyasi
düşüncənin olmağı
nə dərəcədə
önəmlidir?
-Sənətçiləri sənətçi
və sənətkar olaraq düşünək.
Bu istiqamətdən baxanda bizlər aşiqik, sənətçi
deyilik. Sənətçilər yazılmışı, bəstələnmişi söyləyənlərdir.
Sənətkarlar və aşiqlər
isə onları istehsal edənlər.
İstehsal etdikləri nədir?
Öz könül halları.
ÜZlərini, fəlsəfələrini, dünyagörüşlərini, cəmiyyətdəki sosial
mövqelərini da ortaya qoyub, öz
inanclarında və üz mənsubiyyətlərində
yoğurub, bir növ xalqdan gələni xalqa verirlər. Belə halda öz inanclarını ifadələndirdikdə
cəmiyyətin sosial
toxunuşunun yansımalarını
görürlər. Necə deyərlər,
cəmiyyət səni
alıb üz bildiyi bir yerə
qoyar və sən buranın adamısan deyər.
O kimliyində də sənin üz duruşun ortaya çıxar. Bizlərdə mənsubiyyət çox önəmlidir.
Millətçi anlayışda olan
insanlar üz milliyyətinin həssasiyyətini
daşıyarlar. Əlbəttə
ki, tərəf olmalıdırlar, amma ancaq üz millətindən,
üz milliyyətindən
yana.
Başqaları kimi düşünənlər
başqaları kimi olur.
-Bir
ozanın gördüyü yol daha uzundur. Sizə görə
Turan sevdası nə qədər gerçəkdir?
-Min ildən əski, bir gündən yeni. Mən Turan sevdasına
inananlardanam. Atası olmayanın
ötəsi olmaz.
Keçmişi olmayan bir millətin gələcəyi
olmaz. Bu ideologiyanın başlanğıcını
biz qoymadıq, bu sevdanın varoluş şəkli bizimlə başlamadı. Bu an bir gündən yenidir mənim üçün amma bu sevdaya inanmayanlar
üçün də
min ildən köhnədir.
Mənim
xəyalım Turan birliyinin, Türk birliyinin qurulması və Avropa birliyinin də qapımıza gəlib bizi də buraya
alın deyə yalvarmasıdır. Dünya dövlətləri
arasında təsir gücü olan bir birliyin qurulması,
dünyada nə qədər Türk varsa hamısının acısıyla acı çəkmək, sevinciylə
də sevinməkdir istəyim. Bunu insan öz könlündə dərc
etməlidir. Onsuz da vaxt çox azdır. Ömür dediyin yetmiş-səksən
ildir. Bu ömrü öz millətinlə bərabər
yaşamaq ürəyin
arzusudur.
-Müsahibə üçün
təşəkkür edirəm
amma son olaraq Qarabağla bağlı diləklərinizi bilmək
istərdim...
-Mən 1970-80-ci illərdə
Qarabağ haqqında şeirlər yazdım. Orda belə bir beyt vardı:
Susuz qaldı Qarabağ, qərənfillər soluyor,
Türk
milləti susduqca, rus qüvvətləniyor...
Azərbaycandakı bütün qardaşlarıma
məndən salam götür, bunu yad bir
adam olaraq deyil, EŞQlə, MƏHƏBBƏTlə götür.
Allah onların başını dik etsin. Ermənistan işğal etdiyi torpaqlardan dəf olub getsin! Yaşasın
Qarabağın azadlığı!
Şuşanın bülbülləri
təkrar ötməli!
Nigar İsfəndiyarqızı
Ankara
Kaspi.-2013.-8 yanvar.-S.15.