Aktyorlar teatrdan nə üçün qaçır?
Teatrı özünə
məbəd hesab edən aktyorları seriala cəlb edən bir çox
səbəblər var
Teatr aktyorları yetişdirən,
onlara stimul verən böyük bir məbəddir. Teatra üz
tutan gənclər həmin məbəddən
bəhrələnib, aktyor
sənətinin sirlərinə
yiyələnirlər. Bu gün aktyorların
əksəriyyəti teatrda
sənətin xırdalıqlarını
öyrəndikdən sonra
seriallara dəvət alırlar. Serial çəkən rejissorlar
çəkdikləri filmlərin
yüksək keyfiyyətli
alınması üçün
məhz teatrlara üz tutub, tamaşaları izləyir,
aktyorların potensialına
bələd olurlar.
Əslində bu, təqdiredici
haldır. Belə
ki, teatrdan az məvacib
alan aktyor seriala çəkilməklə
həm də öz güzəranını
yaxşılaşdırır. Digər tərəfdən, teatrda illərlə çalışıb
tanınmayan aktyor seriala çəkildikdə,
bir neçə aya məşhurlaşmaq imkanı əldə edir. Amma məsələnin bir mənfi tərəfi var ki, teatrdan seriala
gedən aktyorlar adətən elə serial sahəsində də qalırlar. Çünki teatrdan, tamaşaların
məşqlərindən ayrı
düşən aktyorlar
serial çəkilişləri bitdikdən sonra bir çox hallarda teatra geri qayıda bilmirlər.
Mövzu ilə bağlı teatrlarda çalışan
və serial qəhrəmanlarına
çevrilən aktyorlara
müraciət etdik. Onlardan nə
üçün teatrı
ikinci plana keçirdiklərini soruşduq.
Müsahiblərimiz isə teatrın
bir məbəd olduğunu söyləyərək
seriala çəkilərkən
teatra dırnaqarası
baxmağı düzgün
hesab etmədiklərini
vurğuladılar. Onlar serialda
çəkildikləri bir
günün məvacibini
teatrdan bir aya aldıqlarını deyərək bu addıma haqq da qazandırdılar.
Serial bü gün var, sabah
yoxdur
Pantomima teatrının
direktoru, aktyor Elman Rəfiyev rəhbəri olduğu teatrın aktyorlarının seriala çəkildiyini, eyni zamanda vaxtlı-vaxtında
teatrda işlərində
olduğunu bildirdi: “Aktyorun işi bazarda meyvə satmaq deyil. Onun işi
kinoya, seriala çəkilməkdir. Bunun üçün
də teatrların rəhbərlikləri onlara
yaxşı şərait
yaratmalıdır. Bir şərtlə
ki, aktyor qudurmasın. Gərək aktyorun
qədrini bilsinlər.
Bizim elə aktyorlarımız var ki, onlar əsas
iş yerləri teatr olduğu halda, bütün işlərini seriala görə qurublar. Amma serial bü gün var, sabah yoxdur, teatrsa həmişə
var. Aktyor da bundan gərək sui-istifadə etməsin. Aktyor əsas iş yerini hər zaman uca tutmalıdır”.
E.Rəfiyev teatr və kinonun bir-birindən çox fərqləndiyini, aktyor obraz canlandırarkən onun fərqinə varmalı olduğunu qeyd etdi: “Teatrda
hər hansı bir obrazı qabarıq şəkildə
ifadə edə bilirik. Ancaq serialda isə
həyatda necəyiksə
elə olmalıyıq.
Seriallar artdıqca aktyorların qeyri-peşəkarlığı üzə çıxdı.
Get-gedə serialın
çəkilməsi ilə
həm aktyorların gəliri artacaq, həm də keyfiyyətli seriallar çəkilməyə başlanacaq.
Bir neçə il bundan
öncə “Aramızda
qalsın” serialında
çəkilərkən bu,
qətiyyən məni
işimdən etmirdi. Mənim üçün teatrın
öz yeri, serialın öz yeri var. Mən bilirdim ki, mənim
əsas işim teatrdır. Bilirdim ki, məni seriala dəvət edən rejissor yaratdığım obrazları
teatrda görüb və ona görə
də çəkdiyi
seriala dəvət edib. Amma çox acınacaqlı
haldır ki, bu gün serialların
60 faizində qeyri-peşəkar
aktyorlar çalışırlar.
Onlar aktyorluq sənətinin nə olduğunu bilmirlər. Seriallarda belə
aktyorlar rol alanda peşəkar aktyorlar kənarda qalır. Peşəkar aktyora yüksək
qonorar vermək lazımdır ki, o, sənətinə dəyər
verildiyini hiss etsin.
Rejissorlar da aktyora yüksək qonorar vermək istəmir. Onlar çalışırlar ki,
ucuz aktyor tapsınlar. Bilirlər ki,
nə qiymət desələr, həmin “aktyorlar” ona razılaşacaqlar. Bu gün seriallarımızın
zəif inkişafının
əsas səbəblərindən
biri də budur. Bizim serial rejissorlarımız peşəkar aktyorlardan qaçırlar. Ancaq düşünmürlər
ki, ucuz ətin şorbası olmur. Teatr aktyoru üçün
serialda çəkilmək
çox asandır.
Bu, həm rejissor
üçün, həm
də serialda çəkilən truppa üçün uyğundur”.
Tərəf müqabillərim
teatrla serialı bir-birinə qarışdırırlar
Aktrisa Günel Məmmədova teatra efirdən gəlsə də, teatrın onun üçün çox önəmli olduğunu qeyd etdi: “Teatr mənim həyatımdır. Teatr canlı sənət olduğu üçün heç bir aktyor canlı sənəti qoyub cansız sənət növünü seçməz. Teatrda tamaşaçı ilə canlı ünsiyyətdə oluruq. Ancaq ekran vasitəsi ilə tamaşaçıların reaksiyasını, ifadələrini, mimikalarını görmək olmur. Teatrı heç bir seariala dəyişmərəm. Teatr aktyorun yetişməsi üçün böyük rol oynayır. Rejissorlardan biri teatrda “Viktoriya” tamaşasında mənim Viktoriya obrazımı görüb serialda oynamaq təklifi etmişdi. Teatrda da, serialda da işləmək çox çətindir. Hər bir işin öz çətinliyi var. Teatrda aktyor tamaşaçını aldada bilmir. Teatrda sünilik olsa, tamaşaçı onu həmin saniyə hiss edir və ikinci dəfə teatra gəlmir. Ekranda isə keçirdiyin hisslərini tamaşaçıya yalnız kamera vasitəsi ilə ötürürsən”.
Aktrisa seriallarımızda bu gün də pafoslu çıxışların olduğunu, belə ifaların nəticəsində tamaşaçıların seriala olan münasibətinin dəyişdiyini qeyd etdi: “Çalışırıq ki, hər birimiz pafosdan, sünilikdən kənar gəzək. Efir adi, gündəlik danışığı sevir, teatrda isə belə deyil. Teatrda tamaşaçını aldatmaq olmur. Mən özüm də rastlaşmışam ki, serialda aktyorlar və mənim tərəf müqabillərim teatrla serialı bir-birinə qarışdırırlar. Bu isə serialı ekran arxasında izləyən tamaşaçıda ikrah hissi doğurur. Serial çəkən rejissor istəməz ki, serialında belə şeylər olsun”.
Teatr mənim ikinci evimdir
Tanınmış aktyor Elnur Kərimov teatrı doğma ocaq hesab edərək onu evinə bənzətdi: “Teatrı sevmək üçün teatrla yaşamaq lazıdır. Teatr mənim evimdir. Hara getsəm də, axırda dönüb-dolaşıb evimizə gəlirik. Aktyoru yetişdirən onun ikinci evi - teatrdır. Serialda isə az işləyib yaxşı məvacib almaq mümkündür. Misal üçün, mən teatrda bir ay işləyib, serialdan 1 günə aldığım pulu qazanıram. Amma yenə də insanlara teatrdan aldığımı verirəm. Düzdür, serial yaxşı pul verir, amma bu sənə haqq vermir ki, teatra dırnaqarası baxasan. Sənət yoldaşlarım “teatr yoxdur, pul vermir” kimi sözlər işlədirlər, ancaq bu fikirlər heç də düzgün deyil. Serialı çəkən rejissor aktyoru “Sədərək” və ya “Vosmoy” bazarından tapmır ki. Rejissorlar peşəkar aktyoru tapmaq üçün teatrlara üz tuturlar. Seriala çəkilən aktyor da ona bu sənətin sirlərini öyrədən həmin o məbədi - teatrı unutmamalıdır”.
“Aktyorun
haradan gəlməsinin
fərqi yoxdur”
Kinorejissor Rövşən
İsax rejissorun ilk növbədə aktyorla işləməyi bacarmalı
olduğunu vurğuladı:
“Əgər serialda tamaşaçı aktyorun
ifasında hər hansı pafos görürsə, bu, birbaşa serialı çəkən rejissorun
günahıdır. Teatrda pafosla
çıxış edən
aktyor serialda bunu davam etdirməməlidir.
Bu işdə aktyorları günahlandırmaq
olmaz. Yüksək səviyyəli aktyorlar
var ki, onlar
teatrda da, serialda da özlərini
idarə edə bilirlər. Ən böyük peşəkar
aktyorların belə xırda korreksiyalara ehtiyacları var. Aktyorun haradan gəlməsinin fərqi yoxdur. Azərbaycan kinosunun tarixi boyu aktyorların 70 faizi teatrdan götürülüb. Aktyor
üçün teatr
və kino anlayışı ola bilməz. Rejissura anlayış, aktyorluq isə bir peşədir.
Hər bir aktyor öz
işinin öhdəsindən
gəlməyi bacarmalıdır”.
Xəyalə Rəis
Kaspi. - 2014.- 25 sentyabr.- S. 12.