Regionlarımız turistik zonaya çevrilir

Tariximiz və təbiətimizin ortaya qoyduğu böyük potensialı faydalı reallığa çevirmək məqsədimizdir

Kiçik bir turist şəhərciyi təsəvvür edin - səliqəli küçələr, eyni formalı və eyni ölçüdə olan evlər, bütün eyvanlarda çiçəklər... Üstəlik, bu evlərin üzlüklərinin, dam örtüklərinin də oxşar olması gözəl mənzərə yaradır... Yəqin nəzərinizdə balaca Avropa şəhərciyi canlandı. Amma yaxın illərdə Azərbaycanda da bu cür turistik şəhərciklər yaradılacaq. Bunlardan birinin Qusarda olacağı planlaşdırılır.

Təxminən ilyarım öncə, 2016-cı il avqustun 1-də Nazirlər Kabineti Xızı, Xaçmaz, Quba və Qusar rayonlarında turizm və rekreasiya zonalarının yaradılması haqqında qərar qəbul edib. Artıq Qusar rayonu üzrə zonanın yaradılması üçün xüsusi qurum – Qusar Turizm və Rekreasiya Şurası formalaşdırılıb və fəaliyyətə başlayıb. 12 nəfərdən ibarət Şuraya "Şahdağ Turizm Mərkəzi” QSC-nin sədri Rüstəm Nəcəfov sədrlik edir. R.Nəcəfovun bizə verdiyi məlumata görə, Qusar rayonunun 14546,55 hektar inzibati ərazisində turizm və rekreasiya zonası yaradılıb. Bu zona əsasən altı bələdiyyə ərazisini əhatə edir: Qusar, Xuray, Kuzun, Həzrə, Əniq və Sudur. Bu turizm və rekreasiya zonasının hüdudları da artıq təsdiqlənib.

Qusarın "var-dövlət”i

Qusarda turistik zona üçün bu ərazilərin seçilməsi təsadüfi deyil. Çünki bu yerlər tarixi binaları, memarlıq abidələri, təbii qaynaqları ilə məşhurdur. Məsələn, Şah İsmayıl Xətainin babası Şeyx Cüneydin məzarı və onun şərəfinə ucaldılmış türbə Qusarın ən mühüm tarixi-memarlıq abidələrindən biri sayılır. Bu abidə məhz rekreasiya zonası olan Həzrə kəndində yerləşir. Bundan başqa, Qusar ərazisində orta əsrlərə aid bir çox yaşayış yerləri qorunub saxlanılır. Rayon qədim məzarlıqlar, memarlıq abidələri ilə zəngindir.

Dahi rus şairi Mixail Lermontovun Qafqaza sürgün olunduğu zaman Qusarda yaşadığı birmərtəbəli ev də indi muzey kimi fəaliyyət göstərir. Qusarın özünün hətta Tac Mahalı da var. Əniq kəndindəki 300-ə yaxın yaşı olan məscid Hindistandakı dünyaca məşhur Tac Mahala bənzədilib. Laza kəndi isə Azərbaycanda turistlərin ən çox üz tutduqları kəndlərdən biridir. Həzrə kənd məscidinin qarşısında 200 yaşlı ağcaqayın, Şeyx Cüneyd türbəsinin yanındakı köhnə qəbiristanlıqda 460 yaşlı şərq çinarı var. Bir sözlə, bu rayonda turistləri cəlb edəcək tarixi memarlıq abidələri çoxdur.

Bundan əlavə, Qusarın təbiəti və iqlimi burada qış və yay turizmi üçün xüsusi təkliflər hazırlamağa da imkan verir. Qusar Turizm və Rekreasiya Şurası məhz bu tip təkliflərin hazırlanması ilə də məşğul olur. Rüstəm Nəcəfovun sözlərinə görə, layihəyə investorların cəlb edilməsi məqsədilə Azərbaycan dövləti tərəfindən xüsusi güzəştlər tətbiq olunur.

Motosiklet yarışları, ov turizmi...

Müsahibimiz bildirir ki, bu zona üçün turistik marşrut xəritələri hazırlanacaq. Dağlarda velosiped marşrutlarının təşkili, motosiklet və off-road avtomobillər üçün beynəlxalq səviyyəli yarışların keçirilməsi nəzərdə tutulur. O cümlədən, Şahdağ Milli Parkına marşrutlar müəyyənləşdiriləcək, təkcə Qusarı deyil, bütün regionu əhatə edən konsertlər, əyləncə proqramları təşkil olunacaq. "Fly Shahdag” proqramı üzrə paraplanlarla uçuşlara start veriləcək. Tanınmış xarici mütəxəssislərin qiymətləndirməsinə görə, burada hava şarlarında uçuş üzrə hətta dünya kubokunu da keçirmək olar.

Qusara turist axınını nəzərə alaraq, burada sağlamlıq turizminin inkişafına da diqqət yetiriləcək. Bu zonadakı dağlarda faydalı təbii bulaqlar çoxdur. Hətta bununla bağlı artıq müəyyən layihələrin həyata keçirilməsi üçün investorlar tərəfindən təkliflər də daxil olub. Bundan əlavə, zonada konqres və biznes turizmi, ekoloji turizm, ov turizmi də inkişaf etdiriləcək. Qeyd olunan ərazilərdə dini abidələrin çox olduğu nəzərə alınaraq, bölgədə dini turizmin də yer alacağı planlaşdırılır. Belə ehtimal olunur ki, istirahət üçün bu zonanı seçən turistləri kənd turizmi də maraqlandıracaq. Turistlərin kənddə yaşaması, onların özlərinin kənd təsərrüfatı ilə məşğul olub, yemək hazırlamasına şərait yaradılacaq. Bununla bağlı əhali arasında maarifləndirmə işləri aparılacaq.

Qusar Turizm və Rekreasiya Zonasının xüsusi vebsaytı da hazırlanır. Saytda zonada yerləşən bütün obyektlər, yeməkxanalar və hotellər haqqında məlumat veriləcək, yerləri birbaşa rezervasiya etmək imkanı yaradılacaq, keçiriləcək tədbirlərə biletlər satılacaq. Ərazinin dronlarla çəkilişinin də sayta yerləşdirilməsi nəzərdə tutulur.

Ümumiyyətlə, Qusar zonasına maraq həmişə böyük olub. Təkcə ötən il qış mövsümündə Şahdağ Qış-Yay Turizm Kompleksini 95 min, yayda isə 40 mindən artıq turist ziyarət edib. Hazırda rekreasiya zonasında 14 min nəfərlik tutumu olan otel və istirahət kompleksləri, sanatoriya və pansionatlar var. Bu göstəricinin bir neçə dəfə artırılacağı planlaşdırılır. Baş Plan və müvafiq konsepsiya hazırlanan kimi, artıq bu istiqamətdə konkret addımlar atılacaq və müasir standartlara uyğun tikintilərə start veriləcək. Beləliklə, yaxın illərdə Qusar tamamilə turistik zonaya çevriləcək.

Göygölün yeni turistik imkanları

Azərbaycanın cənnət məkanı sayılan Göygöl üçün də yeni turistik marşrutlar salınır. Ümumiyyətlə, bu zona respublikamızın qərb bölgəsində ən çox turist qəbul edən rayondur. 2016-cı ildə Göygölə 11 mini əcnəbi olmaqla, ümumilikdə 77 min turist gəlib. Göygöl rayon İcra Hakimiyyətinin məlumatına görə, Göygöl Milli Parkı və onun istirahət məkanları 195 min turist qəbul edib.

Rayona əhəmiyyətli turist axınına səbəb olan əsas amil ötən il Göygöl Milli Parkının hər kəs üçün açıq elan edilməsi olub. Göygölün turistlərdə belə maraq doğurmasının bir səbəbi möcüzəli xüsusiyyətləri ilə tanınan göldürsə, digər səbəb iki əsr öncə burada alman mühacirlərinin yaşaması ilə bağlıdır. Məlum olduğu kimi, XIX əsrin əvvəllərində Almaniyanın Vyutenburq knyazlığından buraya gəlmiş 124 mühacir alman ailəsi tərəfindən alman üslubunda 400-dən artıq ev tikilərək 6 küçə salınıb.

Mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Sevda Məmmədəliyeva bildirir ki, 1819-cu ildə alman koloniyaçıları tərəfindən Helenendorf kimi əsası qoyulan Göygöl şəhəri bu gün hər bir evində, küçəsində Avropa mədəniyyətinin izlərini yaşadan açıq səma altında muzeydir. Elə bu amil də avropalılarda Göygölü görməyə maraq yaradır: "Turistlərin şəhərə olan marağını daha da artırmaq üçün vaxtilə alman ailələrinin yaşadığı evlər əvvəlki görkəmi saxlanılmaqla təmir edilib, alman Lüteran kilsəsi yenidən qurularaq tarix-diyarşünaslıq muzeyinə çevrilib. Həmçinin rayonda 31 yerli və ölkə əhəmiyyətli tarixi abidə dövlət qeydiyyatına götürülüb, həmin abidələrdə mühafizə və bərpa işləri aparılıb”.

Göygöl Milli Parkında turizmi inkişaf etdirmək, eləcə də buraya gələn qonaqların rahatlığını təmin etmək məqsədilə infrastruktur yenidən qurulub, mövcud istirahət məkanlarında əsaslı təmir-bərpa işləri aparılıb. Hazırda rayonda beş istiqamət üzrə turizm marşrutları mövcuddur.

Türkiyə nümunəsi, qardaş dəstəyi

Ümumiyyətlə, turizmin inkişafı regionların inkişafı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Buna bir nümunə kimi, bu məsələdə böyük təcrübəyə malik olan qardaş Türkiyəni göstərmək olar. Hamımıza məlumdur ki, Türkiyə təkcə İstanbulu ilə tanınmır, ölkənin hər bir bölgəsi, demək olar ki, hər bir əyalət şəhəri hansısa xüsusiyyətinə görə turistləri cəlb edir. Pəri bacaları ilə Kapadokya, Pamukkalesi ilə İzmir, dənizi ilə Antalya, füsunkar təbiəti ilə Qaradəniz bölgəsi və digərlərini misal çəkmək olar. Gözəl təbiəti, tarixi abidələri, istiqanlı insanları və yüksək səviyyəli xidmətləri ilə Türkiyə dünyanın hər yerindən turistləri cəlb edir.

Bu məsələdə Türkiyə bizə öz dəstəyini əsirgəmir və ölkəmizdə turizm sektorunun inkişafı məqsədilə hər cür kömək etməyə hazırdır. Bu haqda bizimlə söhbətində Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Erkan Özoral bildirib. Onun sözlərinə görə, iki ölkə arasında turizm sahəsində əməkdaşlıq əlaqələri göründüyündən daha da sıxdır: "Hər il Azərbaycandan Türkiyəyə çoxlu sayda turist gedir. İndiyədək Azərbaycanda turizm idarəçiliyi məsələlərində yaxından iştirak etmişik. Türkiyənin bu sahədəki peşəkarları Azərbaycan otellərində işləyirlər. Məncə, bu, çox böyük dəstəkdir. Artıq kifayət qədər peşəkar azərbaycanlı otel menecerləri yetişdirilib. Bundan əvvəl TİKA-nın təşkilatçılığı ilə oteldə çalışanlar – ofisiantlardan tutmuş, resepşn işçisinə qədər bir çox kadrlar üçün təlimlər keçirilib. Bir sözlə, hər sahədə olduğu kimi, turizm sektorunda da ciddi işbirliyimiz mövcuddur”.

Səfir qeyd edir ki, Türkiyənin özündə də Azərbaycana yönəlik turizmin təşviqinə ehtiyac var: "Əslində Türkiyə turizmin bütün sahələrinə dair öz təcrübəsini paylaşa bilər. Məsələn, bura ekskursiyaların təşkili, otellərdə çalışan insanların peşəkarlığı, restoranların turizmə daha uyğun, daha əlverişli hala gətirilməsi, tarixi abidələrin bərpası və s. aid etmək olar. Bütün bunlar bizim birlikdə görə biləcəyimiz işlərdir. Lakin turizmdə bəzi önəmli məqamlar var ki, bunların da arasında ən mühüm olanı insan faktorudur. Bu sektorda hər bir işçi - tur operatoru, səyahət rəhbəri, otel əməkdaşı – hər kəsin çox yaxşı yetişdirilməsi vacibdir. Çünki turistlər xidmət almaq üçün sənin ölkənə gəlirlər. Onlar ödədikləri vəsaitin qarşılığında yaxşı bir xidmətə layiq olduqlarını düşünürlər. Bu xidməti verə biləcək insanları yetişdirmək lazımdır. Nə qədər tanıtım fəaliyyəti aparılsa da, nə qədər reklam olunsa da, hər şey son anda turistin getdiyi ölkədə üzbəüz qaldığı insanlar, gördüyü davranışlardan asılı olacaq. Turistin ölkə ilə bağlı düşüncələri məhz həmin insanlarla görüşdən sonra yaranan təəssüratlarına bağlı olacaq”.

Xatırladaq ki, E.Özoral səfir kimi fəaliyyətə başlamazdan öncə Azərbaycanda işləyib və ölkəmizin bir çox bölgələrində olub. Deyir ki, Azərbaycanın bütün bölgələri çox gözəldir: "Bakının özünə də söz ola bilməz. Bakı – zəngin tarixə və mədəniyyətə malik bir şəhərdir. Burada turistlərin diqqətini, marağını çəkə biləcək bir çox məqamlar var. Bakıdan kənara çıxsaq, Naxçıvanda da çox gözəl tarixi yerlər, qədim memarlıq abidələri, saraylar var. Sizin Şahdağınız var. Sağlamlıq turizmi baxımından da Azərbaycanın böyük potensialı var. Qubada su idman turizmi, Xaçmaz bölgəsində çimərlik turizminin inkişafı üçün ciddi potensial mövcuddur. Bir sözlə, Azərbaycanın hansı tərəfinə getsək, təbii gözəlliklərin şahidi olacağıq. Önəmli olan bu zonaları dünyaya tanıtdırmaqdır”.

Nələr olmalıdır?

Əlbəttə, turizmin inkişaf etdirilməsi heç də asan iş deyil. Bir neçə aya, bir neçə ilə hansısa ölkəni turistlərlə doldurmaq çox çətindir. Bu istiqamətdə köklü işlərin görülməsi məqsədilə Azərbaycanda dövlət səviyyəsində bir sənəd – "Azərbaycan Respublikasında ixtisaslaşmış turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi” hazırlanıb. Bu sənədə əsasən, tezliklə təkcə Qusar və Göygöldə deyil, ümumiyyətlə bütün turistik zonalarda otellər və digər yerləşdirilmə vasitələrinin, iaşə, əyləncə və xidmət obyektlərinin tikintisi, hostellərin yaradılması üçün cəlb edilən investorlara xüsusi vergi güzəştləri tətbiq olunacaq. Sözügedən sənəddə viza verilməsi prosedurunun sadələşdirilməsi və sürətləndirilməsi də nəzərdə tutulur.

2020-ci ilədək strateji məqsəd Bakının tamamilə mərkəzi turizm məkanına çevrilməsinə, ölkə üzrə turizm potensialının reallaşdırılmasına, turizm sənayesinin inkişafı məqsədilə əlverişli mühitin və infrastrukturun formalaşdırılmasına, eləcə də turistlərin məmnunluq səviyyəsinin artırılmasına nail olmaqdır. İnanırıq ki, bu böyük və məsuliyyətli işin öhdəsindən gəlmək üçün bütün qüvvələr səfərbər ediləcək və Azərbaycan turizm ölkəsi kimi dünyada öz yerini tuta, öz sözünü deyə biləcək.

Məğrur Əliyev

Kaspi 2017.- 7 dekabr.- S.13.