Ömrünü
radioya bağlayan jurnalist
Onun sayəsində Moskva da azərbaycanca
danışıb
Tanınmış
jurnalist, son dərəcə həssas, kifayət qədər
qayğıkeş insan, əziz dost, mehriban ailə
başçısı, Azərbaycan mediasında öz dəst-xətti
olan İlyas Adıgözəllinin dünyaya göz
açdığı, ulu Ləlvər dağının
sazağını hiss etməyə başladığı
gündən 80 il ötür. O, 1938-ci il oktyabrın 15-də
Gürcüstan SSR-in Borçalı (indiki Marneuli) rayonunun
Sadaxlı kəndində doğulmuşdur. Doğma kəndində
orta məktəbi bitirdikdən sonra seçdiyi peşənin
- jurnalistikanın arxasınca Bakıya yollanmış, Azərbaycan
Dövlət Universitetinin (indiki BDU)
filologiya fakültəsinin jurnalistika şöbəsinə
qəbul olunmuşdur. Bir çoxları kimi onun da, tələbə
dostlarının da bəxti gətirmiş, Həmid Araslı,
Mir Cəlal, Əli Sultanlı, Məmmədhüseyn Təhmasib,
Cəfər Xəndan, Abbas Zamanov, Məmməd Cəfər,
Feyzulla Qasımzadə, Pənah Xəlilov, Şirməmməd
Hüseynov, Nurəddin Babayev, Bəxtiyar Vahabzadə kimi məşhurlar
onlara elmlərin əsaslarını öyrətmişlər.
İlyas Adıgözəllinin iftixar hissi ilə
yazdığı kimi, bu şəxsiyyətlər biz tələbələrin
ziyalı və insan kimi formalaşmasında misilsiz xidmət
göstərmişlər.
İlyas
Adıgözəlli 1962-ci ildə universiteti bitirdikdən sonra
təyinatla Zaqatala rayon qəzetində işləməli idi.
Lakin tale elə gətirmiş ki, Bakıda təzəcə nəşrə
başlayan "Abşeron” qəzetində işə
götürülmüşdür. Bir il keçdikdən sonra
isə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Dövlət
Radio və Televiziya Verilişləri Komitəsinə dəvət
almışdır. Elə o vaxtdan etibarən həyatı Azərbaycan
radiosu ilə bağlı olmuş və hələ orta məktəbdə
oxuyarkən maraq göstərdiyi peşə ilə
görüşmüşdür. Yeri gəlmişkən, demək
lazımdır ki, onun doğma kəndi Sadaxlıda, digər kəndlərdən
fərqli olaraq, elektrik stansiyası vardı. Gündüzlər
orada dəyirman kimi dən üyüdülür, axşamlar,
adətən gecə saat 12-dək kənd elektrik
işığına qərq olurdu. İlk vaxtlar hamı kimi,
İlyas da elektrik dirəklərinə bənd edilmiş
radiodan Bakının verilişlərinə qulaq asırdı.
Bir az keçdikdən sonra isə evlərə radio xətləri
çəkildi və ailənin böyük uşagı kimi,
ilk radioqəbuledicini də özü aldı və müntəzəm
olaraq verilişləri dinlədi. Bəlkə də
jurnalistikaya marağı elə buradan başladı. İlyas
hələ yeddinci sinifdə oxuyarkən Tbilisidə nəşr
olunan "Zarya Vostoka” ("Şərqin Şəfəqi”) qəzetinə
Azərbaycan dilində göndərdiyi məktubunu ilk qələm
məhsulu hesab edir. Elə o məktub nəticəsində mətbuatın
böyük gücünü hiss etdi. Oxuduğu məktəbdə
dərs vəsaitinin çatışmadığından
yazdığı məktubda qaldırdığı problem
tezliklə öz həllini tapdı, jurnalist olmaq istəyini, mətbuata
gəlişini qətiləşdirdi.
Radioda başlanan jurnalist fəaliyyəti 2007-ci
ilə qədər davam etdi. Bu müddət ərzində
İlyas Adıgözəlli "Araz” radiostansiyasında
şöbə müdiri, baş redaktorun müavini, baş
redaktor, "Araz” proqramının baş direktoru, radioda şərhçi
ştatlarında çalışdı. Onun
apardığı canlı verilişlər dinləyicilər
tərəfindən çox böyük maraqla qarşılanırdı.
Mikrofon qarşısında özünü təmkinli və qətiyyətli
aparması dinləyiciləri sözün həqiqi mənasında
valeh edirdi.
Mötəbər
tədbirlərdə iştirakı və həmin tədbirlərdən
hazırladığı canlı verilişlər radio dinləyicilərinin
böyük səbirsizliklə gözlədikləri
verilişlər idi. 1971-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist
Partiyasının 24-cü qurultayından-Kremlin Qurultaylar
sarayından apardığı canlı verilişlər
yaşıdlarının və pərəstişkarlarının
yəqin ki, hələ də yadındadır. İlyas
Adıgözəlli oradan verilişlərini aşağıdakı
sözlərlə başlayırdı: "Danışır
Moskva! Kremlin Qurultaylar sarayından reportajımıza
başlayırıq...” Bəli, Moskva da azərbaycanca
danışarmış! İlyas Adıgözəllinin
istedadı və bacarığı sayəsində bunu da
görmüşdük.
Bu dövrü İlyas Adıgözəlli belə
xatırlayır: "1971-ci ildə, 24-cü qurultaya tək
getmişdim. Estoniya radiosunun baş redaktoru Feliks Kazik isə
jurnalistləri ilə gəlmişdi. Qurultayın
açılış günü - martın 30-da, Moskvada
Kremlin saatı 10-u vurur və mən həmin an reportajımda
deyirəm ki, hörmətli dinləyicilər, saat 10-dur,
Kremlin Qurultaylar sarayındayıq. İndi qurultay öz
işinə başlayır. Səfər Rzayev adında bir
neftçimiz də qurultaya gəlmişdi, əvvəlcədən
səsini yazmışdım. Lazım olan anda həmin söhbəti
təqdim etdim. Gördüm ki, estoniyalı həmkarım
çox dilxor vəziyyətdədir. Deyinirdi ki, mən efirə
veriliş verməliyəm, ancaq çıxış tapa
bilmirəm. Mən dedim ki, qurultay nümayəndəsinin səsini
yazmışam, azərbaycanca danışır, mətni verərəm
siz eston dilində təqdim edərsiniz, Bakıdan gələn
neftçinin çıxışını verərsiniz. O
çox sevindi və həmin reportajı Estoniya radiosu ilə
də verdi. Radio jurnalisti öncədən işini elə
tutmalıdır ki, efir anı çatanda əliboş
qalmasın...”
İlyas təkcə Moskvadan deyil, Leninqraddan,
Ukraynadan, Tatarıstandan, Belarusdan, Moldovadan, Özbəkistandan,
Estoniyadan, Latviyadan, Litvadan, Gürcüstandan da radio
reportajları aparmışdır. 1984-cü ildə Türkiyəyə,
1993-cü ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarına səfəri
heç vaxt yadından çıxmır. Bu ölkələrdə
gördükləri, gələcək fəaliyyətində
onun köməyinə gəlmişdir.
İlyas
Adıgözəllinin əməyi yüksək qiymətləndirilmişdir.
Hələ 1992-ci ildə Azərbaycan Respublikasının
Əməkdar jurnalisti fəxri adına layiq
görülmüşdür. O, 2 dəfə Azərbaycan
Jurnalistlər İttifaqının "Qızıl Qələm”
mükafatının laureatıdır.
2007-ci ildən
təqaüdə çıxmasına baxmayaraq yenə də,
necə deyərlər, əli işdən soyumur. Müqavilə
əsasında Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri
Qapalı Səhmdar Cəmiyyətində proqramlar
hazırlayır. Radionun tanınmış informatoru olan
İlyas Adıgözəllinin fond yazıları, onun bu sahədə
mükəmməl bacarığa malik olduğunu təsdiq edən
sənədli nümunələrdir.
İlyas Adıgözəlli yaşının
80 olmasına baxmayaraq, yenə də gənclik eşqi ilə
fəaliyyət göstərir. Yazdığı 3 kitab
möhtəşəm abidələrdir. "Elim-obam
Sadaxlı” kitabı 2000-ci ildə "Azərbaycan” nəşriyyatı,
"Əzizim Vətən yaxşı...” kitabı 2004-cü
ildə "Nurlan” nəşriyyatı,
"Borçalının Sadaxlı dünyası” kitabı
2014-cü ildə "Nurlar” nəşriyyatı tərəfindən
çap edilmişdir. Bu kitabların ümumi həcmi 1000 səhifəyə
yaxındır. Bu kitablarda İlyas Adıgözəllinin
yorulmazlığı, cəsarətliliyi, istedadı
özünü büruzə verir. Faktlara münasibətində
o qədər dəqiqdir ki, nəyinsə səhv gedəcəyi
ehtimalı ola bilməz.
İlyas Adıgözəlli 80 yaşında belə "Araz”ı yenə də unutmur. Gəncliyində Araz üzərində inşa olunan su-elektrik stansiyasının tikintisindən hazırladığı silsilə reportajları, "Araz” redaksiyasında uzun illər can qoyması, uzaq Vaşinqtonda Güneylə Quzeydən olan iki gəncin sevgisinə Araz adının verilməsi, uzun illərdən sonra həmin Arazın müstəqil dövlətimizin ABŞ-dakı səfirliyinin açılışında iştirakı, ömrünün 80-ci baharından Güney üçün söz ünvanlayan jurnalistin əvvəl və axır sözünün Arazdan olması, hazırda Güney Azərbaycan redaksiyasında o tayda yaşayan soydaşlarımız üçün verilişlər hazırlaması və s. İlyas Adıgözəllinin radioda yaşadığı gerçək dolu anlardır.
Ad günün mübarək, böyük həmkarım,
İlyas Adıgözəlli! Sənə möhkəm
cansağlığı və yeni-yeni uğurlar diləyirəm!
Həmid
VƏLİYEV,
Bakı Dövlət
Universiteti
Beynəlxalq
jurnalistika kafedrasının müdiri, professor
Kaspi 2018.- 20-22 oktyabr.- S.7.