Uğurları
yaşından böyük olan məktəb
Qayğıkeş
müəllimlər, topla oynamaq istəyən uşaq, güləyən
şagird və...
"Bir məktəb
açılarsa, bir həbsxana qapanar” deyib, məşhur
amerikalı filosof
Ralf Uoldo Emerson. Çünki məktəb bilgidir,
bilgi isə gələcəkdir... Bu gün bu gələcəyi
bizə vəd edən, yolumuza işıq tutan məktəblərdən
birinin 30 yaşı tamam olur. Söhbət Yeni Günəşli
qəsəbəsindəki Nadir Əliyev adına
282 saylı tam orta məktəbdən gedir. 1988-ci
ildə ilk şagirdlərini qəbul edib və bu günə
qədər də nüfuzlarını qoruyub saxlayıblar.
Biz də,
cəmiyyətdə digər məktəblərlə
sağlam rəqabət aparan, hətta liseyləri geridə
qoymağı qarşılarına məqsəd qoyan 30
yaşlı təhsil ocağının müəllimləri
və şagirdləri ilə söhbətləşmək
üçün 282 saylı məktəbə üz
tuturuq.
Dərs saatı olduğu üçün məktəbdə
sakitlikdir. Təxminən 40 dəqiqə sonra şagirdlərin
tənəffüsə çıxacağı dəhliz
sükuta qərq olub. Səhər saatları olduğu
üçün heç dərsdən qaçmaq istəyən
bir yana, dərsə gecikən şagird də
gözümüzə dəymir... ya da, böyüklərin
dediyi kimi zəmanə uşaqları peşəkardırlar.
Sakitlikdən istifadə edib məktəbin
direktoru Camal Əlirzayevlə söhbətləşmək
üçün otağına yollanırıq. Direktorun otağının qapısı
açıqdır. İstər şagirdlər,
istərsə də müəllimlər rahatlıqla direktorla
ünsiyyət qura, problemlərini bölüşə bilərlər.
Müavinlər də zarafatyana, buranı
"açıq qapı” adlandırırlar.
"Ən yaxşı ümumtəhsil
məktəbi”
Yubiley həyəcanını
yaşayan Camal müəllim deyir ki, məktəb təkcə
onun dövründə deyil, digər həmkarlarının
dövründə də öncüllüyü ilə
seçilib: "Hər il qəbul prosesində şagirdlərin
qəbul sayına görə fərqlənirik. Hətta
məktəbimiz 2010-2011-ci ildə keçirilən "Ən
yaxşı ümumtəhsil məktəbi” müsabiqəsinin
qalibi olub və 10 min manat məbləğində mükafat
alıb. Son 12 ilin nəticələrinə
görə, Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət
Komissiyası bizim məktəbin Suraxanı rayonunda birinci yerə
layiq görülməsi ilə bağlı məlumatı təsdiqləyib.
Bundan əlavə, məktəbimizdə
şagirdlərimizin inkişafı üçün mütəmadi
olaraq seminarlar keçirilir. Bir ay müddətində
hər həftə məktəbdə Ombudsman aparatı tərəfindən
"Mən və hüquqlarım” mövzusunda seminarlar
keçirilib”.
Məktəb
haqqında məlumat verən direktor deyir ki, 2017-2018-ci il tədris ilində məktəbdə 1358
şagird təhsil alıb və onlarla 161 müəllim məşğul
olub. 11-ci sinfi 63 şagird
bitirib, onlardan 54 nəfəri ali məktəbə
sənəd verib, 47 nəfər isə daxil olub. 3 nəfər 600, 10 nəfər 500-dən yuxarı
bal toplayıb”.
"Məktəb həm də insan
üçün həyat dərsidir”
Məktəbdə keçirilən tədbirlərə
nəzər yetirdikdə diqqət etdiyimiz xüsusi məqam,
şagirdlərin vətənpərvər ruhda tərbiyə
edilməsidir.
Direktor deyir ki, hər bir məktəbin və müəllimin
borcu ilk olaraq vətənpərvər şagird yetişdirməkdir:
"O millət ki, keçmişini bilmir, həmin millətin
gələcəyi ola bilməz. Bir dəfə Xocalı soyqırımı ilə
bağlı tədbir keçirirdik. Şagirdlərin
iştirakı mənə çox təsir etdi. Hətta həmin gün şagirdlərin
böyük bir qisminin ağladığının şahidi
oldum. Onlar məni əmin etdilər ki,
şəhidlərimizin qanı yerdə qalmayacaq. Belə oğullarımız, qızlarımızla fəxr
edirəm. Məktəb - millətin
müdriklik ocağıdır. Məktəb
- xalqın mənəvi beşiyidir. Məktəbdə
təkcə yazıb-oxumağı, hesablamağı və
müxtəlif elmlərin sirlərini öyrətmirlər, məktəb
həm də insan üçün həyat dərsidir”.
Qapının
açıq olmasına gəldikdə isə, direktor
gülür və deyir ki, məktəb demokratik prinsiplər əsasında
idarə olunur: "Vəzifə səlahiyyətlərinə
uyğun olaraq, şagirdlərlə dost münasibəti
qururuq. Müasir təhsilin ən böyük əlamətlərindən
biri də şagirdlərlə müəllimlər arasında
səmimi ünsiyyətin qurulmasıdır. Təlim prosesində şagirdləri dinləyir,
onların hüquqlarına hörmətlə
yanaşırıq. Çalışırıq ki, tədris prosesində
müəyyən ardıcıllığı gözləyək
və onları lazımi bilik səviyyələri ilə təmin
edək”.
"Evdən gəlmirəm...”
Bütün məktəblərdə şagirdlərin ən
böyük problemi geyimlə bağlı olur. Xüsusilə,
seçilmək istəyən şagirdlər bəzi hallarda məktəbli
geyimində gəlmək istəmirlər.
Uşaqların geyimi, dərsə davamiyyəti kimi hallarla tərbiyə
işləri üzrə direktor müavini Gülnarə Mirzəyeva
məşğul olur: "Şagirdlərlə işləmək,
onlara nəzarət etmək asan deyil. Geyimlə,
dərs buraxmaqla, dərsdən yayınmaqla bağlı problem
olduqda, onlarla ciddi məşğul oluruq. Geyimlə
bağlı problemlər əsasən, 11-ci siniflərdə
olur. Ən böyük bəhanələri
isə "indi evdən gəlmirəm, ona gör belə
geyinmişəm”dir”.
"Dərsdən
qaçanda yıxıldıq”
Zəng
vurulur... Məktəbdəki sükut səs-küylə
əvəz olunur. Şagirdlərlə
söhbətləşmək üçün dəhlizə
çıxırıq. Ağ-qara geyimli, uzun hörüklü , məktəb qoxan şagirdlər
bizi bir anlıq keçmişə aparır. Əbəs yerə
deyilməyib: Ömrün ən qayğısız illəri...
Uzun
saçlı, ağ bantlı Nailə Cəfərovaya
yaxınlaşırıq. 11-ci sinifdə oxuyur.
Məktəbdə sonuncu ilidir. Əlaçı şagirdlərdəndir. Hətta
bir dəfə "3” aldığı üçün
bütün günü ağlayıb: "Məktəb ikinci
evimizdir. Burada müəllim-şagird münasibətləri
çox doğmadır. Məktəblə
bağlı unutmadığım xatirəm isə dərsdən
qaçmaqla bağlı olub. Bir dəfə
dərsdən qaçmaq istəyəndə
yıxılmışdıq və İsmayıl müəllim
bizi görüb möhkəm danlamışdı. O hadisəni
indi gülərək xatırlayıram”.
İsmayıl
İbrahimov direktor müavinidir. Şagirdlərin
ən çox əziyyətini çəkən müəllimlərdəndir.
Yubiley olduğu üçün o da çox sevinclidir:
"Şagirdlərimizin əksəriyyəti yaxşı
oxusa da, oxumayanlar da var. Xüsusilə, şıltaq
uşaqları idarə etmək asan deyil. Onlarla
tez-tez tərbiyəvi söhbətlər aparırıq.
Dərslərini zəif oxuyan uşaqlarda
motivasiya yaradırıq. Qız
uşaqlarında müsbət nəticəni tez əldə
etmək olur. Oğlan uşaqları daha
gec yola gəlir. 30 il bundan öncə
ilə müqayisədə, indi müəllim olmaq çətindir. Elm, texnikanın
inkişaf etdiyi vaxt fərqlidir. Biz kitab
oxumaqdan həzz alırdıq. Onlar isə
az əziyyət çəkib, çox nailiyyət əldə
etmək istəyirlər”.
"Əti sənin,
sümüyü mənim”
Əvvəllər valideynlər müəllimlərə
etibar edirdilər. Lori dildə desək, "əti sənin,
sümüyü mənim” prinsipi ilə hərəkət
edir, yaxşı təhsil alması üçün
övladlarını müəllimə həvalə edirdilər.
İsmayıl müəllim deyir ki, zəmanə dəyişdiyi
üçün indiki uşaqlarla işləmək səbir tələb
edir: "Valideynlərdə emosionallıq o qədər
yüksəkdir ki, uşaqların bir sözü ilə
mübahisə yaradırlar. Məsələni
biləndən sonra səhvlərini başa düşürlər.
Hamı istəyir uşağı yüksək
səviyyədə oxusun, amma bütün uşaqlar
özünü doğrulda bilmir. Hər
şey də müəllimdən asılı deyil”.
"Şagirdlər və müəllimlər
bir-birindən qidalanır”
Direktor müavini Həlimə Ələkbərovanın
karyerası məktəblə yaşıddır. Məktəbin
ilk günlərindən burada işləyib. 30 il əvvələ qayıtdıqda deyir ki, indi
müəllimlərin, şagirdlərin, valideynlərin
baxışı dəyişib: "Əvvəl valideynin
dediyi fikirlərlə, müəllimin sözü
üst-üstə düşürdü. İndikilər
isə müəllimlərlə razılaşmırlar. Etiraf edək ki, indiki şagirdlər çox
hazırlıqlı və
dünyagörüşlüdürlər. Bəzi hallarda müəllimlərin bilmədiyini,
uşaqlar bilir”.
Direktor
Camal müəllim təsdiqləyir ki, indi təkcə
şagird yox, müəllim də öyrənir: " Hər iki tərəf - istər
şagird, istər müəllim bir-birindən qidalanır”.
Şəhidlərimizin
adı bir bayraqda
Məktəbi gəzərkən üzərinə əl
yazısı ilə yazılar qeyd olunan bayraq diqqətimizi
çəkir.
Bu bayrağın tarixçəsi çox təsirlidir.
Məktəbin informatika müəllimi Gülər
Musayeva "12056 şəhidimizin adı bir bayraqda”
şüarı ilə şəhidlərin adlarını
şagirdlərlə birlikdə araşdırıb və
bayrağın üzərinə yazıblar: "Mənim ailəmdə
iki şəhid olub. Atam, qardaşım
Qarabağ veteranıdır. Fikirləşdim ki, şəhidlərə
borcumuzu necə qaytara bilərik... Şəhidlərin
sayını araşdırdıq. Uşaqlar
onların adlarını topladılar və mənə
göndərdilər. Şagirdlər
özləri tənəffüs vaxtı gəlib, qələmlə
şəhidlərin adlarını bayrağa
yazırdılar”.
"Anam
mənimlə, şagirdlərə nisbətən daha sərtdir”
Rəqəmsal şagirdlərdən biri də Turan
Muxtarlıdır. Turan 7-ci sinifdə oxuyur. Gələcəkdə kompüter mühəndisi
olmaq istəyir. Tək narazılığı müəllim
oğlu olmağıdır: "Dərslərimi oxuyuram. Müəllimlərimi, məktəbimi çox sevirəm.
İstər təhsil, istərsə də
şagird müəllim münasibəti baxımından məktəbimiz
çox fərqlənir. Tək
narazılığım anamın da müəllim
olmasıdır. Çünki özüm əziyyət
çəkib uğur qazananda, bəzi uşaqlar anamın
adı ilə bağlayırlar. Halbuki anam
mənimlə, şagirdlərə nisbətən daha sərtdir”.
"Onlar
öyrənəndə qürurlanıram”
Məktəbin özəlliklərindən biri də odur
ki, internat məktəbinin şagirdlərinin burada sinfi var. O
sinfə Azərbaycan-dili, ədəbiyyat fənnini Xanım
Muxtarova tədris edir. Söhbət üçün Xanım
müəllimənin sinfinə gedirik. Kənardan
müşahidələrimiz zamanı məlum olur ki, Xanım
müəllimə qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara təkcə
bilik vermir, həm də ana kimi nazlarını çəkir.
Müəllimə deyir ki, bu uşaqlar həyatdan
aldığı zərbənin aqressiyasını ətrafdan
çıxardıqları üçün çox insan
onlarla yola gedə bilmir: "2003-cü ildən bu məktəbdə
işləyirəm. Hazırda uşaq evlərindən
gələn şagirdlərə dərs deyirəm. Mənim üçün haradan gəlməyindən
asılı olmayaraq, şagird şagirddir. Qarşılıqlı mehriban, isti münasibətlərimiz
var. Bəzi dərslərimiz onlara məsləhətlərlə
bağlı olur. Özlərinə də
tapşırmışam ki, nə çətinliyiniz olsa, mən
sizə kömək etməyə hazıram. Onlara fərq qoymadan yanaşıram. Bu sinfə girəndə rahatlıq tapır, onlar
öyrənəndə qürurlanıram. Düzdür,
dəcəl uşaqlardılar, amma onlarla ünsiyyətdə
olduqda sinifdən çıxmaq istəmirsən. Qayğı göstərəndə, ikiqat əvəzini
verirlər. Şagirdlərimlə ana, bala
kimi münasibətdəyəm. Uşaqlarla
bağlı o qədər danışıb,
düşünürəm ki, gecə yuxuma girirlər
(Gülür - A.Ə). Mənim qazancım
isə onların da məni sevməsi və problemlərini mənimlə
bölüşməsidir”.
"Dərsin
ortasında topla oynamaq istəyirəm”
Dərs vaxtı bir şagird diqqətimizi çəkir. Adı Toğruldur. Yerində dayanmır. Hiss edirik ki, elə sinfin
şıltağı odur. Dəhlizə qaçmaq
üçün zəngin vurulmasını səbirsizliklə,
gözləyir: "45 dəqiqə darıxıram və tənəffüsləri
çox sevirəm. Məktəbdə səlahiyyətim olsa idi,
sinifdə dərs vaxtı topla oynamağa icazə verərdim.
Bəzən onu incitsəm də, Xanım müəllimə
bizə ana kimidir. O məni çox istədiyi
üçün, mən də onu çox istəyirəm”.
Toğrul
hərbiçi olmaq istəyir: "Səhər dərsə gələndə,
əziyyət çəkdiyim üçün dərslər
axşam olsa, yaxşı olardı. Məktəbi
bitirdikdən sonra isə hərbiçi olub, vətən
keşiyində dayanmaq istəyirəm”.
"Çox gülürəm...”
Sürəyya Rzayeva fortepianoya gedir. Dərslərini
əla oxuyur. Xüsusi istedadını da məktəb
vasitəsilə inkişaf etdirir: "Dərslərimi, müəllimlərimi
çox sevirəm. Həyatdakı tək
çətinliyim atamın olmamağıdır. Atam ad günümdə rəhmətə getdiyi
üçün bəzən bu yük ağır gəlir.
Amma müəllimlərimlə
danışıb, dəstək alıram. Ən
gözəl, maraqlı günlərim elə bu məktəbdə
keçir”.
Dəhlizdə pozitiv
şagird diqqətimizi çəkir. O da məktəbin əlaçı
şagirdlərindəndir. Amma bir problemi var: "Çox
gülürəm. Bəzən dərsə mane
olduğum üçün müəllimlər məni
danlayır, "gülməli söz varsa, de biz də gülək”
deyirlər. Lakin mən o cümləyə
də gülürəm”.
Məktəb
o qədər doğma, münasibətlər o qədər
istidir ki, orada nə mövzu bitər, nə də söhbət...
Məcbur qalıb, onlarla xudahafizləşirik.
Qəzetimiz adından məktəbin kollektivini
30 illik yubileyləri münasibətilə təbrik edir,
uğurlar arzulayırıq.
Aygün
ƏZİZ
Kaspi.- 2018.- 4 oktyabr.- S. 13.