Xanımına tanışlıqdan
20 dəqiqə sonra evlənmə təklif
edən millət vəkili
Aydın Mirzəzadə: “Bir həftə
ac qaldım, amma heç kimdən pul istəmədim”
Deyir
ki, insanı nə ideallaşdırmaq, nə də onu dəyişməyə,
yenidən tərbiyə etməyə çalışmaq
lazımdır. Biri ilə uyğunluğunuz varsa, onunla
düşünmədən evlənə bilərsiniz. Qalan məsələlər
zamanla həll olur. Ona görə, ailə quran şəxslər
yalnız evliliyə qədər yox, evlilikdən sonra da
bir-birilərinə xoş sözlər deməlidirlər.
İndiki gənclərin səhvi ondadır ki, çox
qısa zamanda ev, maşın, iş, vəzifə sahibi olmaq
istəyirlər.
Hazırda bir povestin, fantastik
janrlı romanın və 50-yə yaxın hekayənin müəllifidir. Ancaq heç
birini çap etdirməyib, çünki
insanın bir sahədə tanınmasının
tərəfdarıdır. Düşünür ki, bu gün deputat, politoloq kimi tanınmağı kifayətdir.
"Keçmişdəki mən” rubrikasının budəfəki qonağı
millət vəkili Aydın Mirzəzadədir.
Ailəmizdə
pul qazanmaqdan yox...
Aydın Mirzəzadə 2 iyul 1957-ci
ildə Mingəçevir şəhərində 6
uşaqlı, mehriban, sevgi dolu fəhlə ailəsində
doğulub. Valideynləri uşaqların hər birinə ali təhsil
almaq imkanı yaradıblar. Həm ata, həm ana tərəfdə
nəsildə bəy, mülkədar və tacirlərin
olmağına baxmayaraq, sadə, təmtəraqdan uzaq həyat
tərzi yaşayıblar: "Bizim nəslimizdə kifayət
qədər imkanlı, adlı-sanlı insanlar olub. Amma buna
baxmayaraq, həmişə sadə həyat
yaşamışıq. Mən indi də həmin həyat tərzini
davam etdirirəm. Ailəmizdə həmişə pul qazanmaqdan
yox, adı təmiz saxlamaqdan, əməksevərlikdən,
insanlara yaxşılıq etməkdən, həyatda xeyirxah
işlər görməkdən danışılıb.
Düşünürəm ki, ailəmizin verdiyi tərbiyənin
sonrakı həyatımızda çox köməyi oldu. Bu
gün 6 uşaqdan olan 15 nəvənin iki məktəb
yaşlı olanından başqa hamısı ali təhsillidir.
Hər biri daşıdığı soyadın nüfuzunu
qoruyub saxlamağa çalışır”.
Evimizdə divar qəzeti
hazırlayırdıq
Müsahibimiz
uşaqlıq illərindən danışarkən ailəsində
olan qəzet ənənəsindən də söhbət
açır: "Kitab oxumaq həvəsim həddən
artıq çox idi. Evdə kiçik kitabxanamız vardı.
Məktəb kitabxanasından başqa, şəhər
kitabxanasına yazılıb oradakı kitablarla da tanış
olurduq. Atam bizim üçün kiçik yazı lövhəsi
düzəltmişdi. Məktəbdən gətirdiyimiz
tabaşirlə orada dərslərimizi hazırlayırdıq.
Ən maraqlısı da budur ki, biz dərsləri kitabdan yox,
bir-birimizdən öyrənirdik. Bizim maraqlı bir ənənəmiz
vardı. Evimizdə divar qəzeti buraxırdıq. 60-cı
illərin sonu, 70-ci illərin əvvəli idi. Molla Pənah
Vaqifin 250 illik yubileyi keçirilirdi. Təbii ki, bizim evdə də
buna hazırlıq gedirdi. Vaqifin
yaradıcılığına həsr olunmuş divar qəzeti
hazırladıq. Kimisi onun şəkillərini tapıb gətirir,
kimisi şerlərini qəzetə
köçürürdü. Həmin dövrdə eyni zamanda
məktəbimizdə də Vaqifin
yaradıcılığından bəhs edən siniflərarası
divar qəzeti müsabiqəsi keçirilirdi. Müəlliməm
bizdə hazır qəzet olduğunu bilib, təklif etdi ki, onu
sinfimiz adından təqdim edək. Məktəbdə həmin
müsabiqənin qalibi elə bizim qəzetimiz oldu”.
Dünyaya
ancaq dərs oxumaq üçün gəlmişəm
Məktəb
illərindən danışarkən ilk olaraq yadına
Xanım müəllimə düşdüyünü deyir:
"10 nömrəli orta məktəbdə təhsil
almışam. Məktəbimizdə iki rus, bir Azərbaycan
sinfi vardı. Bütün tədbirlər rusca keçirilirdi,
rus əhval-ruhiyyəsi daha çox duyulurdu. Bu, bir tərəfdən
rus dilini və mühitini öyrənməyə kömək
edirdi, digər tərəfdən həyatı,
özümüzü qorumağı öyrədirdi. Çox
yaxşı müəllimlərimiz var idi. İbtidai sinif
müəllimim indi də yaşayır. Adı
Xanımdır, hər fürsətdə onunla əlaqə
saxlayıb, həmsöhbət oluram. Bu, müəllimin
çox maraqlı dərs keçmə metodu var idi. Dərsini
zəif mənimsəyən uşaqları evinə aparıb,
tam təmənnasız olaraq növbəti günün dərslərini
hazırlamasına kömək edirdi. Çünki bilirdi ki, həmin
uşağı evdə oxudan olmayacaq. Mən həmin
dövrün şanslı uşaqlarında idim ki, atam dərslərimə
xüsusi qayğı ilə yanaşırdı. 1-ci sinfin
yanvarına qədər atam dərslərimə kömək
etsə də, daha sonra təkbaşına etməyə
başladım. Oxumağı, öyrənməyi çox
sevirdim. Mənə elə gəlirdi ki, dünyaya ancaq dərs
oxumaq üçün gəlmişəm. Həmin dövrdə
yaxşı oxuduğum üçün verilən fəxri fərmanları
hələ də saxlayıram. Hətta gündəliklərim
də indi şəxsi arxivimdə durur. Azərbaycanda ikinci elə
bir insanın olduğuna inanmıram ki, orta məktəb
gündəliklərini saxlasın (gülür)”.
Kürü
üzüb keçmədinsə, kişi
sayılmırdın
Yeniyetməlik
illərini xatırlayan həmsöhbətimiz Kür
çayı ilə bağlı xatirələrini də bizimlə
bölüşdü: "Evimiz Mingəçevirdən
keçən Kür çayının 100 metrliyində yerləşirdi.
Qardaşlarım və qonşularımızla tez-tez balıq
tutmağa gedirdik. Mən pis balıqçı deyiləm
(gülür). Həmin dövrdə Mingəçevirdə
belə bir qayda var idi ki, oğlanlar Kürü üzüb
keçmədisə, hələ kişi
sayılmırdılar. Ona görə oğlanlar üzməyi
öyrənib, Kürü keçməyə
çalışırdılar. Yalnız ondan sonra hörmətli
olurdular. Balıq tutmağı, çətinliyə
düşüb çıxmağı, Kürü keçməyi
bilmək, dövrün yaşlılarını müşahidə
edib, onlardan nələrisə öyrənmək bizim
üçün böyük məktəb idi. Kinorejissor
olsaydım, yəqin ki, uşaqlıq xatirələrimdən
silsilə filmlər çəkərdim”.
Gəncliyin
formalaşmasındakı problem
Universitetə
hazırlıq illərindən danışan millət vəkili
indiki gəncliklə öz dövrlərini müqayisə
edir: "Bizim dövrümüzdə gənclər
arasında görünməyən bilik yarışması var
idi. Hamımız yaxşı oxumağa, bilikli olmağa
çalışırdıq. Biz nəinki ali məktəbə
qəbul olmaq, ali təhsili bitirdikdən sonra harada işləyəcəyimiz
barədə düşünürdük. Amma indiki gəncliyin
müəyyən qismində sadəcə, universitetə daxil
olmaq məqsədi var. Sonrakı dövr üçün məqsədləri,
planları yoxdur”.
"Sən
məktəbin komsomol katibi olacaqsan?”
Uşaqlıqdan böyüməyə
tələsdiyini deyən Aydın Mirzəzadə sosial-ictimai
işlərdə də fəal iştirak edib: "Bilmirəm
niyə, amma uşaqlıqdan tez böyümək, hansısa
işləri görmək istəyirdim. Təhsil illərində
həm yaxşı oxuyan, həm də ictimai fəal
olmuşam. Həmişə sinif nümayəndəsi
seçilmişəm. 8-də oxuyanda sinfin, 9-10-cu sinifdə isə
məktəbin komsomol katibi kimi fəaliyyət göstərmişəm.
Mənə qədər hələ heç kim Azərbaycan bölməsindən
məktəbin komsomol katibi olmamışdı. Çünki
adətən, bu posta rus bölməsində oxuyan ruslar və
ya ermənilər seçilirdi. Yadıma gəlir, azərbaycanlı
olmayan bir müəlliməmiz bunu biləndə sinfimizə gəlib,
yüksək səs tonu ilə "sən? sən məktəbin
komsomol katibi olacaqsan?” deyə əsəbiləşmişdi.
Özünə gələ bilmirdi ki, azərbaycanlı biri məktəbin
gənclərini təmsil edəcək”.
Evimizdə
kiçik Milli Məclis vardı
Müsahibim
deyir ki, məktəb illərində yaxşı oxuduğu
üçün konkret hansısa sahəni, ixtisası
seçməkdə çətinlik çəkib: "Fənlərin
hamısı maraqlı gəlirdi deyə, həm
riyaziyyatçı, siyasətçi, tarixçi,
hüquqşünas, diplomat, mühəndis, aqronom, həm də
yazıçı, şair olmaq istəyirdim. Məncə, bu,
orta məktəbdə yaxşı oxuyan bütün
şagirdlərin problemi olur. 10-cu sinfi bitirənə qədər
fikrim riyaziyyatçı olmaq idi. Amma evimizdə olan
kiçik, iki deputatdan ibarət olan Milli Məclisin söhbətləri
mənim fikrimi dəyişdi (gülür). Atam və əmimdən
ibarət olan bu Milli Məclis həmin dövrdə
görülən quruculuq işlərini, ulu öndər Heydər
Əliyevin qəzetdə çıxan məqalələrini
oxuyub, müzakirə edirdilər. Digər tərəfdən,
70-ci illərdə Mingəçevirdə çoxlu yeni binalar
tikilirdi. Bu, mənə çox maraqlı gəlirdi. Həmin
söhbətlərin təsirindən sənədlərimi
inşaat fakültəsinə verdim. Birinci il alınmasa da,
ikinci il yeni açılan İnşaat Mühəndisləri
İnstitutunun inşaat fakültəsinə qəbul oldum. Və
beləcə, həyatımın çox maraqlı və
xatirələrlə zəngin olan ikinci hissəsi
başladı”.
1 həftə
ac qaldım, amma heç kimdən pul istəmədim
Tələbəlik
illərindən danışan millət vəkili günlərlə
ac qaldığı vaxtları xatırlayır: "Tələbəlik
deyəndə əsasən iki xatirə yadıma
düşür. İlk olaraq hiss edirdim ki, böyüyürəm.
Sanki həyata daha açıq gözlə baxırdım. Bəzi
məsələləri daha aydın şəkildə
görüb, analiz edirdim. İkincisi isə
yaşadığım maddi çətinlikləri
xatırlayıram. Günlərlə ac qaldığım
zamanlar olub. Pulumun çatmadığı, valideynlərimin
göndərəcəyi yardımı səbirsizliklə
gözlədiyim günləri heç vaxt unutmaram. Bir dəfə
təqaüdüm bitmişdi və valideynlərimin də
göndərəcəyi pul gecikirdi. Onda hiss etdim ki, bir həftə
ac qalmalıyam. Amma buna baxmayaraq, heç kimdən pul istəmədim.
O vaxtı paket suplar var idi. Həmin bir həftəni günorta
və axşam sup içdim. İndi də paket sup görəndə
onu əlimə alaraq, o illərimi yada salıram”.
6
manatın toxunulmazlığı
Həmsöhbətim
o dövrdə qəzetə verdiyi önəmdən də
danışdı: "Tələbəlik illərimdə ac
qalsam da, istər təqaüdümdən, istər evdən gələn
puldan 6 manatın toxunulmazlığı vardı. Onu xərcləmək
olmazdı. Bir həftə ac qaldığım günlərdə
belə o puldan istifadə etmirdim. Çünki həmin pulla hər
gün 20 qəpik verib qəzet alırdım. 30 gün 20 qəpikdən
hesabladıqda 6 manat edir. Əgər bir gün mən həmin
puldan 20 qəpik yemək üçün xərcləsəydim,
o zaman gərək qəzet almazdım. Lakin mən qəzet
almağı, oxumağı seçirdim. "Pravda”,
"İzvestiya”, "Kommunist” qəzetlərini hər gün
oxuyurdum. Ac qalırdım, hətta, elə vaxt olurdu ki, 8 ay
kinoya getmirdim. Düşünürdüm ki, ora verdiyim pula qəzet
alaram. Bu gün məlumatlı, siyasi ideologiyaya yaxından bələd
olmağım bəlkə də, onun nəticəsidir.
Universitetdə siyasi fənlər üzrə müəllimlər
məndən dərs soruşmadan qiymət yazırdılar.”
"Mən
sizinlə evlənmək istəyirəm”
"Mən
27 yaşımda ailə qurmuşam. Həyat yoldaşım
kiçik bacımın ingilis dili müəlliməsi idi” deyən
millət vəkili ailə həyatından da
danışdı: "Həmin dövrdə də mənim
ailə qurmağım evdə aktual və müzakirədə
olan məsələlərdən idi (gülür). Bir gün
bacım dedi ki, belə bir müəllimi var. Anam da məndən
xəbərsiz qızı görüb bəyənibmiş. Mənə
dedilər ki, bəlkə görüşəsən. Mən
isə xanımı təsadüfən bir dəfə məktəbə
gedərkən yolda görmüşdüm. Görüş məsələsinə
etiraz etmədim. Təbii ki, müəllimi açıq şəkildə
görüşə dəvət edə bilməzdim. Bacım
danışıb evimizin yanındakı parka
çağırdı. Görüşə bacımın
yerinə mənim gəldiyimi görəndə çox təəccübləndi.
Xanıma bildirdim ki, bacım haqqında danışmağa gəlmişəm.
Yəni, onun təhsil həyatı, gələcəyi ilə
bağlı. Biz beləcə söhbət etməyə
başladıq. O çox gözəl şəkildə
bacımla bağlı fikirlərini bildirir, məsləhətlər
verirdi. 20 dəqiqə sonra birdən onun sözünü kəsib,
"üzr istəyirəm bir dəqiqə dayanın, mən
sizinlə evlənmək istəyirəm” dedim. O isə susdu.
Bir neçə saniyəlik sükutdan sonra "anam bilər”
deyib getdi. 6 ay sonra noyabrın 24-ü bizim toyumuz oldu. Amma bizim
ilk görüşdüyümüz gün 1984-cü il
mayın 27-si bazar gününə təsadüf edirdi. Və
mən hər il mayın 27-si həyat yoldaşıma 17
qızılgül hədiyyə edirəm”.
Millət
vəkilindən gənclərə məsləhət
Aydın
bəydən yenicə tanıdığı xanıma 20 dəqiqəyə
necə evlilik təklif etdiyini soruşduq: "Mən
insanları tanıya bilirəm. Düzdür, səhv elədiyim
məqamlar da olub. Amma əsas etibarilə insanı
müşahidə edərək necə biri olduğunu
anlayıram. Xanım danışarkən onu müşahidə
edərək fikirləşdim ki, ondan mənə yaxşı
həyat yoldaşı olar. Amma təəssüf ki, indiki gənclər
100 faizlik təmin etmə istəyirlər. Bəlkə də
ona görə bu qədər ailə qurmayan və ya ailə
qurub boşanan gənclərimiz var. Düşünürəm
ki, bir insanı nə ideallaşdırmaq, nə də onu dəyişməyə,
yenidən tərbiyə etməyə çalışmaq
lazımdır. Bəzən gənclərimiz elə bilir ki,
xoş sözü yalnız evliliyə qədər demək
lazımdır. Amma belə deyil. Evlilikdən sonra da buna davam
etmək laızmdır. Əlbəttə, hər kəsin mənfi
tərəfləri var. Amma çalışın onları görməzdən
gəlin”.
Millət
vəkili son olaraq gənclərə pozitiv olmağı,
çətinliklərdən qorxmamağı və həyatı
sevərək yaşamağı məsləhət
gördü.
Günel Azadə
Kaspi.-2018.-19 oktyabr.-S.12