Dildə, fikirdə,
əməldə birlik
Türkiyənin Bartın şəhərində “İsmayıl Qaspralı ili” çərçivəsində tədbirlər keçirildi
Bu il türk dünyasının böyük
düşüncə sahiblərindən biri,
maarifçi, naşir
İsmayıl Qaspralının (1851-1914) vəfatının
100 ili tamam olur. Türkiyənin təklifi əsasında
2014-cü il UNESCO tərəfindən
“İsmayıl Qaspralı ili” elan olunub. Bununla
bağlı müxtəlif tədbirlər keçirilir.
Türkiyədə “İsmayıl Qaspralı ili”nin əsas tədbirlərindən biri oktyabrın 30-dan noyabrın 1-dək Türkiyənin Qara dəniz bölgəsindəki Bartın şəhərində gerçəkləşdi. UNESCO üzrə Türkiyə Milli Komissiyasının dəstəyi ilə Bartın Valiliyi, Bartın Universiteti, Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Jurnalistlər Dərnəyi (TÖBJD) tərəfindən təşkil edilən beynəlxalq konfrans və “İsmayıl Qaspralı bəy: qəzetçilik və insan haqları mükafatları”nın təqdimat mərasiminə Azərbaycan, Şimali Kipr, Bolqarıstan, Suriya və İraqdan, eləcə də Qaspralının vətəni Krımdan nümayəndə heyətləri, millət vəkilləri, siyasətçilər, alimlər, yazıçılar, QHT təmsilçiləri, media mənsubları qatılmışdı. Qeyd edək ki, tədbirə dəstək verən qurumlardan biri də Azərbaycan Yazıçılar Birliyi idi.
Qaspralının yüz il öncə ortaya qoyduğu düstur bu gün də aktualdır
Tədbirin açılışı oktyabrın
30-da Bartın Universitetinin
konfrans salonunda keçirildi. Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Jurnalistlər
Dərnəyinin (TÖBJD) rəhbəri,
tanınmış jurnalist
Güngör Yavuzaslan
qonaqları salamlayaraq
tədbirin əhəmiyyətindən
danışdı. Bildirdi
ki, Bartının ev sahibliyi
etdiyi tədbirlə Krımda dünyaya gələn, Rusiya imperiyasında türk və müsəlman toplumlarının təhsil,
mədəniyyət islahatı
və müasirləşmə
mücadiləsinə töhfələr
verən böyük ziyalı İsmayıl Qaspralı bir daha xatırlanacaq.
Bartın
Universitetinin rektoru, professor Ramazan Kaplan belə layihələrin əhəmiyyətini vurğuladı:
“Bu qəbildən tədbirlər
nə qədər çox keçirilsə,
bir o qədər faydalıdır. 2008-ci ildə qurulan universitetimiz bu günə qədər mədəniyyət və
incəsənət sahəsində
200-dən çox tədbir
düzənləyib. İsmayıl Qaspralı ilə bağlı keçirdiyimiz
bu tədbir də həddindən artıq önəmlidir.
Bizlərin üzərinə düşən isə bu ideal insanların qənaətlərini, düşüncələrini
çox daha irəli hədəflərə
aparmaq və ölkəmizi dünya millətləri arasında
ləyaqətlə təmsil
edilən nöqtəyə
gətirməkdir”.
Bartın
valisi Seyfəddin Azizoğlu çıxışında
İsmayıl Qaspralının
yüz il
öncə ortaya qoyduğu “Dildə, fikirdə, əməldə
birlik” düsturunun bu gün də
bütün türk dünyası üçün
aktual olduğunu bildirdi: “Bütün dünyanın, millətlərin,
fikirlərin, ideologiyaların,
dillərin bir araya gəldiyi halda bizim ayrı
qalmağımız yolverilməzdir”.
Mətbuat Elan Təşkilatının
baş direktoru Mehmet Atalay türk
dünyasının birlik
və bərabərliyi
üçün medianın
üzərinə böyük
məsuliyyət düşdüyünü,
zaman-zaman dəyərlərimizə
dəyər qatan şəxsiyyətlərin xatirəsini
yaşadıb gələcək
nəsillərə çatdırılmasının
vacibliyini vurğuladı:
“Türkdilli Ölkələrin
Beynəlxalq Jurnalistlər
Dərnəyinin və
Bartın Universitetinin
işbirliyi ilə İsmayıl Qaspıralıya
həsr olunmuş bu konfrans da
bu birliyin, həmrəyliyin gözəl
nümunəsidir”.
Çıxışlardan sonra Dünya Köçəri Oyunlarının
rəhbəri Askat Akibayev səhnəyə çıxaraq Bartın Universitetinin rektoru Ramazan Kaplana Qırğızıstanın rəsmi
geyimi olan çepken təqdim etdi.
Tədbirin ikinci hissəsi sessiyalarla davam etdi. Rektor Ramazan Kaplanın sədrliyi ilə keçirilən “İsmayıl Qaspralının
həyat və fəaliyyəti” adlı sessiyada Türkiyə Ali Təhsil Qurumunun təmsilçisi İlyas
Doğan, Maltepe Universitetinin dekanı Ersin Nazif Gündoğan,
yazıçı Mehmet
Kamil Berse və digər çıxış edənlər
Qaspralının fəaliyyətinə
ən müxtəlif tərəflərdən yanaşdılar.
Konfransda “Qaspralı və Anadolu”, “Dildə, fikirdə, işdə birlik”, “Türk dünyası və Qaspralı” adlı sessiyalar keçirildi. Sessiyalardan biri
“Türk dünyası
- yeni media” mövzusunda
idi. Bu sessiyada
müxtəlif ölkələrdən,
o cümlədən Azərbaycandan
tədbirə qatılan
media təmsilçiləri fikirlərini bölüşdülər.
Konfrans oktyabrın
31-də sessiyalarla işini
davam etdirdi. Tədbirin sonunda
Azərbaycandan millət
vəkili Qənirə
Paşayeva çıxış
etdi. O, türk dövlət və toplumlarından gəlmiş
ziyalılara və ictimai-siyasi xadimlərə
səslənərək “bugünkü
və gələcək
nəsillərə birlik
və bərabərliyimizin
nə qədər vacib, önəmli olduğunu daha çox anlatmalıyıq”
deyə sözə başladı: “Bunun üçün isə
ilk növbədə biz bir-birimizi
daha yaxından tanımalıyıq, ortaq
tariximizi, köklərimizi,
mədəniyyətimizi, ədəbiyyatımızı,
musiqimizi, keçmişimizi
və bu günümüzü, problemlərimizi,
gələcəyə baxışlarımızı
gənclərimizin daha
yaxşı bilməsinə
çalışmalıyıq”. Bu gün Türk
dünyasının müxtəlif
bölgələrində türk
kökənli insanların
yaşadığı ağrılardan,
əziyyət çəkdiyi
problemlərdən danışan
millət vəkili bildirdi ki, güc
birlikdədir və birlikdə bizə qarşı ədalətsizliklərə
daha güclü mübarizə apara bilərik. Azərbaycanın
ümummilli lideri Heydər Əliyevin “Azərbaycan və Türkiyə bir millət, iki dövlətdir” düşüncəsini
xüsusi vurğulayan
Qənirə Paşayeva
bildirdi ki, bu gün iki
ölkə arasında
münasibətlər dünyada
analoqu olmayan münasibətlərdir və
bu dostluq dövlətlərimizi gücləndirir:
“Bu isə bir örnəkdir”.
Çıxışlardan sonra konfransa yekun vuruldu. Bildirildi ki,
tədbirdə səslənən
fikirlər sadəcə
burda qalmamalı və daha da
mükəmməlləşməli, genişlənməlidir.
İsmayıl Qaspralı mükafatlarının
təqdimatı
Tədbirin sonuncu günü,
noyabrın 1-də Bartın
Mədəniyyət Mərkəzində
“İsmayıl Qaspralı
bəy: qəzetçilik
və insan haqları mükafatları”nın təqdimat mərasimi gerçəkləşdi.
Müxtəlif nominasiyalarda İsmayıl
Qaspralı mükafatları
təqdim olundu.
“İnsan haqları
özəl şərəf
mükafatı” Şimali
Kipr Türk Cümhuriyyətinin prezidenti
Dərviş Eroğluna
təqdim olundu. Azərbaycan
Milli Məclisinin deputatı Qənirə Paşayeva, Krım türklərinin lideri
Mustafa Əbdülcəmil Krımoğlu,
Krım Tatar Milli Məclisi başqanı Refat Çubarov, İraq Türkmən Cəbhəsi lideri və Kərkük millət vəkili Erşat Salihi, Suriya Türkmən Məclisi başqanı Əbdürrəhman Mustafa “İnsan
haqları mükafatı”na
layiq görüldü.
Mərasimə tanınmış modelyer Gülnarə Xəlilovanın
hazırladığı göy-mavi
rəngli Azərbaycan
milli geyimi ilə qatılan millət vəkili Qənirə Paşayeva “Dildə, fikirdə, işdə birlik” deyərək bu gün də bütün türk dünyasını birlik və bərabərliyə
səsləyən İsmayıl
bəy Qaspralı mükafatını aldığı
üçün çox
duyğulandığını və bu mükafatın
onun üçün çox böyük mənəvi önəm daşıdığını vurğuladı.
Tədbirin təşkilatçılarından
tanınmış jurnalist
və yazar Güngör Yavuzarslana isə tanınmış modelyer Gülnarə Xəlilova tərəfindən
hazırlanmış Azərbaycan
kişi milli geyimi hədiyyə
olundu. Tədbirdə türk dünyasının
bir sıra media qurumları, o cümlədən
Azərbaycan Televiziyası,
Azərbaycan Yazıçılar
Birliyi İsmayıl bəy Qaspralı adına mətbuat mükafatı ilə təltif olundu. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin
mükafatı qurumun mətbuat katibi, şair Xəyal Rzaya təqdim edildi. O, mükafata görə minnətdarlığını
bildirdi və belə tədbirlərin türk dünyasının
daha sıx şəkildə bir araya gəlməsinə səbəb olduğunu dedi.
Bundan başqa,
hazırda Çində
həbsdə olan uyğur jurnalisti İlham Tohtinin media mükafatına layiq görüldüyü bildirildi.
Mərasim bir sıra maraqlı
məqamlarla da yadda qaldı. Məsələn, Dünya Köçəri
Oyunları ilə bağlı filmin nümayişi zalda böyük marağa səbəb oldu. Şimali Türküstandan gələn
7 yaşlı Mücahit
Kaşqarlının türkçülük
haqqında böyük
məharətlə şeir
söyləməsi hər
kəsi heyrətə
gətirmişdi. Bir sözlə,
Qara dəniz şəhəri olan Bartında türk dünyasının böyük
liderlərindən olan
İsmayıl Qaspralıya
həsr olunmuş beynəlxalq tədbir bütün iştirakçılarda
zəngin təəssürat
yaratdı.
Mehparə
Bakı-Bartın-Bakı
Mədəniyyət.- 2014.- 5
noyabr.- S. 10.