“Üzeyir bəyin qardaşı, sirdaşı, məsləkdaşı”

Ceyhun Hacıbəylinin 125 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirildi

Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev 2015-ci il noyabrın 19-da tanınmış yazıçı-publisist, tərcüməçi, naşir və ictimai xadim Ceyhun Hacıbəylinin (1891-1962) 125 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Sərəncamda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi və Təhsil Nazirliyi ilə birlikdə Ceyhun Hacıbəylinin 125 illiyinə həsr olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirmək tapşırılıb.

Fevralın 2-də Üzeyir Hacıbəylinin ev-muzeyində Ceyhun Hacıbəyliyə həsr olunmuş “Üzeyir bəyin qardaşı, sirdaşı, məsləkdaşı” mövzusunda tədbir keçirildi.

Tədbiri muzeyin direktoru, Bəstəkarlar İttifaqının katibi, Əməkdar incəsənət xadimi Sərdar Fərəcov açaraq dahi bəstəkar Üzeyir bəyin kiçik qardaşı Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığından, mühacirətdə keçən ömür yolundan danışdı. Qeyd olundu ki, C.Hacıbəyli 1891-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olub. Gənc yaşlarından istedadlı yazıçı-publisist kimi tanınıb. “Kaspi”, “Azərbaycan” və digər qəzetlərdə yüzlərlə publisistik məqalə, hekayə və felyetonları dərc olunub. “İttihad”, Xalq Cümhuriyyəti dövründə “Azərbaycan” (rus dilində) qəzetinin redaktoru olub.

Filologiya elmləri doktoru Abid Tahirli çıxışında Ceyhun Hacıbəylinin mühacirət həyatına daha çox yer verdi. Qeyd etdi ki, Ceyhun bəy Avropa dillərini yaxşı bildiyinə görə 1919-cu ilin yanvarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən Parisdə I Dünya müharibəsinin yekunları ilə bağlı keçirilən sülh konfransı üzrə Azərbaycan nümayəndə heyətinə müşavir təyin olunur. Azərbaycan hökumətinin tapşırığı ilə Cümhuriyyət parlamentinin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşovun başçılıq etdiyi heyətlə Parisə yola düşür. Səfərdə əsas məqsəd Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini beynəlxalq aləmdə tanıtdırmağa nail olmaq idi. 1920-ci ilin yanvarına qədər fasilələrlə davam edən həmin konfransda Azərbaycan Cümhuriyyətinin istiqlaliyyəti tanınır. Uğrunda çalışdığı Vətənə bir daha qayıda bilməyən C.Hacıbəyli Fransada yaşayır, 1962-ci il Parisdə vəfat edir.

Diqqətə çatdırıldı ki, C.Hacıbəyli hələ gənclik illərindən Azərbaycan ədiblərinin əsərlərini fransız, ingilis dillərinə çevirib. Arxiv sənədlərindən aydın olur ki, Üzeyir bəyin məşhur “Arşın mal alan” musiqili komediyası da məhz onun tərcüməsində ilk dəfə olaraq 1925-ci ildə Parisin “Femino” teatrında tamaşaya qoyulub.

Filologiya elmləri doktorları Asif Rüstəmli, Elçin Mehrəliyev, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Firudin Qurbansoy, yazıçı-publisist Ənvər Əhməd, səsyazmalar arxivinin direktoru Yaqub Mədətov və başqaları çıxış edərək C.Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığı ilə bağlı maraqlı məqamlara toxundular. Asif Rüstəmli “Müdriklik mücəssəməsi” və “Azərbaycan Paris sülh konfransında” kitablarını muzeyə hədiyyə etdi.

Çıxışlardan sonra Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Bakı Media Mərkəzi tərəfindən ekranlaşdırılan “Əbədi ezamiyyət” sənədli filmindən fraqmentlər göstərildi.

Savalan Fərəcov

Mədəniyyət.- 2016.- 3 fevral.- S. 2.