İkiəsrlik tarix turizm
marşrutunda əksini
tapacaq
Almanların Cənubi Qafqazda məskunlaşmasının
200 illiyi ilə bağlı müxtəlif
layihələr həyata
keçiriləcək
Əlverişli coğrafi şəraitə,
təbii sərvətlərə,
ən əsası isə, çoxəsrlik multikulturalizm ənənələrinə
və tolerantlıq mühitinə malik Azərbaycanda zaman-zaman müxtəlif xalqların
nümayəndələri məskən
salıb. XIX əsrin
əvvəllərində Avropadan,
Vürtemberq krallığından
köç edərək
Azərbaycanda məskunlaşan
alman icmasını da bu yerlərə
gətirən həmin
özəlliklər idi.
2017-ci ildə Cənubi
Qafqaz regionuna, o cümlədən Azərbaycan
ərazisinə almanların
köçməsinin 200 ili tamam olur.
Almaniya, Azərbaycan
və Gürcüstanın
təşəbbüsü ilə bu tarix
UNESCO-nun yubileylər proqramına
salınıb. Həmçinin
Prezident İlham Əliyev 30 avqust
2016-cı il tarixdə “Cənubi Qafqaz regionunda alman məskənlərinin
salınmasının 200 illiyi
haqqında” sərəncam
imzalayıb.
1817-1818-ci illərdə Vürtemberq vilayətindən
olan alman kəndliləri Rusiya çarı I Aleksandrın
razılığı ilə
imperiyanın cənubuna
- Qafqaza köçürülərək
Azərbaycan və Gürcüstan ərazilərində
məskunlaşdırılıb. 1819-cu ildə Azərbaycanda ilk alman koloniyası - Helenendorf (indiki Göygöl şəhəri)
salınıb. Sonrakı
illərdə Şəmkir,
Qazax, Tovuz, Ağstafa rayonları ərazisində Annenfeld, Qeorqsfeld, Qrünfeld, Eyqenfeld, Traubenfeld və s. yaşayış
məntəqələri yaranıb.
1939-cu ildə əhalinin
siyahıyaalınması zamanı
məlum olub ki, Azərbaycanda 23 minə yaxın alman yaşayır. Lakin
1941-ci ildə Almaniya ilə Sovet İttifaqı arasında müharibə başlayandan
sonra Volqaboyu, Krım və Cənubi Qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda
yaşayan almanlar Qazaxıstan və Sibirə deportasiya olunublar. Ötən əsrin 50-80-ci illərində
isə alman icmalarının çoxu
sovet ölkəsini tərk edərək tarixi vətənlərinə
qayıdıblar.
Bu gün Azərbaycanda alman məskənləri,
o cümlədən Bakı,
Göygöl və Şəmkir şəhərlərində
lüteran kilsələri,
burada yaşamış
almanların evləri
və s. tikililər qorunub saxlanılır.
Muzeylər yaradılacaq, film çəkiləcək
Cənubi Qafqazda alman yaşayış məntəqələrinin
salınmasının 200 illik
yubiley tədbirləri
çərçivəsində bir sıra layihələrin
icrası nəzərdə
tutulur. Onlardan biri də Azərbaycan və Gürcüstandakı alman
irsi haqqında filmin çəkilməsidir.
Çəkilişlərin aparılması məqsədilə
alman kinorejissoru Fridhelm Brükner və həmkarları bugünlərdə Gürcüstanda
və Azərbaycanda olublar. Mədəniyyət və Turizm
Nazirliyində qonaqlarla
görüş keçirilib,
filmin çəkilməsi
ilə bağlı müzakirələr aparılıb.
Yubiley tədbirləri
çərçivəsində, eyni zamanda Gədəbəy
rayonunda “Simens qardaşları” muzeyi, Göygöldə qədim
alman evləri üslubunda hotelin, Alman irsi muzeyinin
(Göygöldə 2006-cı ildə vəfat etmiş sonuncu alman Viktor Klaynın ev-muzeyi əsasında), Şəmkirdə alman irsi mərkəzinin yaradılması planlaşdırılır.
“Azərbaycanda alman məskənləri” turizm
marşrutu
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən
beynəlxalq mədəni
və yerli turizm marşrutları vasitəsilə ölkənin
turizminin dünya turizm bazarına inteqrasiyası yolunda müxtəlif layihələr
həyata keçirilir. Nazirliyin,
Almaniyanın ölkəmizdəki
səfirliyi və Almaniya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Cəmiyyətinin
dəstəyi ilə
“Azərbaycanda alman məskənləri” adlı
turizm marşrutu üzrə layihənin reallaşdırılması istiqamətində
də müəyyən
işlər görülür.
Yeni turizm marşrutunun 2017-ci ildə almanların Azərbaycanda məskunlaşmasının
200 illiyi münasibətilə
keçirilən yubiley
tədbirləri çərçivəsində
təqdim olunması nəzərdə tutulur.
Turizm marşrutuna
Gəncə şəhəri,
Göygöl, Şəmkir,
Gədəbəy və
Tovuz rayonları daxil ediləcək. Almanların Azərbaycanda
inşa etdikləri bir sıra tarixi-mədəni
abidələrə ekskursiyalar
təşkil olunacaq.
Fariz Hüseynov
Mədəniyyət.- 2016.- 14
oktyabr.- S.9.