“Leyli
və Məcnun” operasının Amerika uğuru
“Bu konsertlərdən zövq
aldıqdan sonra biz, sözsüz ki, Azərbaycan musiqisi ilə daha yaxından
tanış olmağa
səy göstərəcəyik”
Xəbər verdiyimiz kimi, bu günlərdə
ABŞ-ın bir neçə şəhərində
böyük Azərbaycan
bəstəkarı Üzeyir
Hacıbəylinin “Leyli
və Məcnun” operası yeni versiyada - konsert-tamaşa şəklində uğurla
təqdim olunub. Konsertdə Xalq
artisti Alim Qasımov və sənətkarın qızı,
Əməkdar artist Fərqanə
Qasımova çıxış
edib. Layihə müasir xoreoqrafiya
sənətinin ən
məşhur simalarından
biri Mark Morrisin “Rəqs” qrupu tərəfindən gerçəkləşdirilib.
Konsertlərdə məşhur violonçel
ifaçısı Yo-Yo Manın
rəhbərlik etdiyi
“İpək Yolu” ansamblı da iştirak edib.
Konsertlər ABŞ-ın Kaliforniya ştatındakı nüfuzlu
Berkli Universitetinin, Sietl şəhərindəki
Vaşinqton Universitetinin
və Enn Arbor şəhərindəki Miçiqan
Universitetinin geniş konsert zallarında keçirilib. Hər şəhərdə dörd tamaşa təqdim olunub və amerikalılar tərəfindən heyranlıqla
qarşılanıb.
Layihənin ən önəmli simalarından biri, görkəmli muğam ustası Alim Qasımovdur. On il əvvəl o, “Leyli və Məcnun”un yeni versiyasının yaradılması barədə
öz fikrini məşhur violonçel
ifaçısı Yo-Yo Ma ilə
bölüşüb, məhz
o zamandan da Üzeyir bəyin ilk operası, Azərbaycan musiqisinin incisi olan “Leyli və
Məcnun” ABŞ-ın
ən nüfuzlu musiqiçilərinin diqqət
mərkəzindədir. Alim Qasımovun
bənzərsiz səsi
və sənəti “Leyli və Məcnun”
layihəsinin ərsəyə
gəlməsini və
onun uğurunu şərtləndirən ən
başlıca amillərdəndir.
“Sietl Tayms” qəzetində
dərc olunan məqalədə qeyd olunduğu kimi: “Azərbaycan musiqiçiləri
Alim Qasımov və Fərqanə Qasımovanın “İpək
Yolu” ansamblının
müşayiətilə ifa
etdikləri musiqi cazibədar və heyrətedicidir”.
Mark Morris müasir xoreoqrafiya
dünyasında ən
tanınmış sənətkarlardandır. “Nyu-York Tayms” qəzeti onu “hazırda fəaliyyət göstərən ən uğurlu və ən çox təsir göstərən
xoreoqraf” adlandırıb.
O, son 36 il ərzində 150-dən artıq
layihə reallaşdırıb.
M.Morrisin
“Leyli və Məcnun” operasına marağı 2007-ci ilə
təsadüf edir.
O zaman Yo-Yo Manın rəhbərlik etdiyi “İpək Yolu” ansamblı Alim və Fərqanə Qasımovlarla birgə ilk dəfə olaraq bu operanın yeni, yığcam versiyasını ABŞ-da,
Kanadada, Avropanın və Asiyanın bir neçə ölkəsində ifa etmişdi. Morris o zamandan həmin ifaya rəqsin əlavə olunmasını
düşünürmüş. Nəhayət, 2016-cı ildə həmin layihə gerçəkləşdi.
Bu ilin mart ayında Mark Morris
Bakıya gəlib, Alim Qasımov və digər musiqiçilərlə görüşüb,
Azərbaycan musiqisi və mədəniyyəti
ilə tanış
olub. Həmin səfərdən sonra “Leyli və
Məcnun” layihəsi öz əsas, həlledici mərhələsinə
qədəm qoyub.
Konsertlərdən öncə Nyu-York
şəhərində bir
həftə ərzində
məşqlər keçirilib,
Alim Qasımovun və Mark Morrisin birgə səyləri sayəsində muğam ilə rəqsin mükəmməl vəhdəti
əldə olunub.
“Leyli və Məcnun”un tamaşalarından
əvvəl Azərbaycan
xalq musiqisinin səslənməsinə qərar
verilib. Hər tamaşanın əvvəlində
gənc muğam ifaçıları, muğam
müsabiqəsinin laureatları
Kamilə Nəbiyeva və Mirələm Mirələmov öz məharətli ifaları ilə tamaşaçıları
sanki muğamın sirli-sehrli dünyasına dəvət ediblər.
Alim Qasımovun ansamblının
üzvləri - Əməkdar
artist Rauf İslamov (kamança) və Zəki Vəliyevin (tar) məharətli və
professional ifalarını da
xüsusilə qeyd etmək lazımdır.
“Leyli və Məcnun” layihəsində
Böyük Britaniyalı
rəssam Hovard Hockin də iştirak edib. Hockin qədim
Şərq miniatürlərinin
dərin araşdırılması
əsasında səhnənin
tərtibatını, rəqqasların
və musiqiçilərin
geyiminin dizaynını
hazırlayıb.
Layihədə, həmçinin tanınmış
azərbaycanlı musiqişünas,
Üzeyir Hacıbəyli
adına Bakı Musiqi Akademiyasının professoru,
hazırda İndiana Universitetində müəllim
kimi fəaliyyət göstərən Aida Hüseynova
iştirak edib. O, layihənin elmi məsləhətçisi kimi
tamaşalardan əvvəl
“Leyli və Məcnun” əsərinə
həsr olunmuş simpoziumlarda məruzələrlə
çıxış edib.
Bütün şəhərlərdə tamaşaçılara təqdim
olunan bukletlərdəki
mətnin müəllifi
də A.Hüseynovadır.
Onun təşəbbüsü ilə
bukletlərə tanınmış
Azərbaycan rəssamı
Sənan Səmədovun
“Muğam triosu” rəsmi daxil edilib.
“Leyli və Məcnun”
operasının Mark Morris
tərəfindən hazırlanan yeni
versiyası Azərbaycan musiqisi, mədəniyyəti
üçün önəmli, tarixi bir hadisədir. Məhəmməd Füzulinin şeir dünyası, Üzeyir
Hacıbəylinin musiqisi, Alim
Qasımovun sənəti, ulu
muğamımız - Azərbaycan mədəniyyətinin bütün bu inciləri
ABŞ-ın ən nüfuzlu konsert salonlarında musiqisevərlərə
çatdırıldı, ən mötəbər ictimai dairələrdə marağa və müzakirələrə səbəb
oldu. İlk tamaşadan sonra “Nyu-York Tayms” qəzetində
dərc olunan məqalə belə
tamamlanır: “Konsertlərdən zövq
aldıqdan sonra biz, sözsüz ki, Azərbaycan
musiqisi ilə və Üzeyir
Hacıbəylinin musiqisi ilə daha yaxından tanış olmağa
səy göstərəcəyik”. Bu da yəqin ki, layihənin ən
önəmli, ən vacib nəticəsidir.
Mədəniyyət.- 2016.- 28
oktyabr.- S.8.