“Üç məkan" II Şəki Beynəlxalq Teatr Festivalı

Xoş xatirələr qəfil qırılmış mirvari boyunbağıya bənzər

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqı və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin təşkilatçılığı ilə gerçəkləşən "Üç məkan" II Şəki Beynəlxalq Teatr Festivalı davam edir. Sentyabrın 15-də start verilən festivalda yeddi ölkənin (Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, Gürcüstan, Ukrayna, İran və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri) 12 teatrı iştirak edir. Tamaşaların 8-i Şəki şəhərində, 3-ü Mingəçevirdə, 1-i isə Bakıda göstəriləcək.

Sentyabrın 16-da, festivalın ikinci günü Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Əl-Əhli Dubay Teatrı Şəki Dram Teatrının səhnəsində "Mirvari günlər" tamaşasını təqdim etdi.

Bəri başdan deyək ki, Azərbaycan insanına ərəb teatrı ifadəsi çox söz demir. Halbuki, bütün Şərqdə olduğu kimi, bir zamanlar Ərəbistan yarımadası ərazisində də bizim xalq teatrını xatırladan teatr tamaşaları göstərilib. Ərəb xalq tamaşa-oyun göstərisi daha çox musiqi ifaçılığı və rəqs üzərində qurulduğundan zaman-zaman dinin təsirinin güclənməsi səbəbindən zəifləyib. Əsrlər sonra Avropa ilə daha sıx münasibəti olan, yaxud avropalıların təsiri altında qalan ərəb ölkələrində teatr inkişaf etsə də, öz ənənəvi simasını itirib.

Son onilliklərdə sürətli iqtisadi sıçrayış dövrünü yaşayan Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində də ərəb teatrı təkrar yaranış mərhələsini yaşayır. Hər halda bir neçə beynəlxalq sənət, o cümlədən də teatr festivallarının keçirildiyi ölkədə müasir tərzli teatrın yaranması və onların bütün dünyada qəbul ediləcək əsərlər səhnələşdirmək meyli alqışlanmalıdır.

Əl-Əhli Dubay Teatrı Şəkiyə gətirdiyi "Mirvari günlər"i müəllif tamaşası da adlandırmaq olar. Əsərin müəllifi və quruluşçu rejissoru Naci Əlhaydır. İki aktrisanın - Bədriyyə Əhməd və Budur Muhəmmədin iştirak etdiyi tamaşa nostalji hislərin izharı kimi qurulub.

...Bir zamanlar Lulu (Bədriyyə Əhməd) çox xoşbəxt olub. Ərinin sayəsində firavan həyat yaşayıb, heç nəyin dərdini çəkməyib. Yeganə qızının da İngiltərədə təhsil almasında təkid edib. Amma indi dövran dəyişib. Fırıldaqla, cinayətlə varlanmış əri vəfat edib, ərinin şəriki onun bütün sərvətini əlinə keçirib, özü də yataq xəstəsinə çevrilmək azmış kimi, yaddaşını da itirib. Əlil arabasına məhkum olmuş qadının yeganə məşğuliyyəti davamı gəlməyən xoş günləri xatırlamağa çalışmaqdır.

Süzanın (Budur Məhəmməd) emosional vəziyyəti daha ağırdır. Həyata təzəcə atıldığı bir yaşda atasızlıq, yoxsullaşmaq onun bütün gözləntilərinin üstündən xətt çəkib. Bu azmış kimi, İngiltərədə təhsil alarkən Süzan balet ilə maraqlanmağa başlayıb, özünü bu sənətə həsr etmək niyyətindədir. Amma nə yazıq ki, o, sənət meylinin heç də təqdir olunmadığı vətənə qayıtmağa, yoxsul bir komaya sığınaraq, xəstə anasına qulluq etməyə məcburdur.

... Tamaşa Süzanın rəqsi ilə başlayır. Səhnəyə düşən dairəvi işıq yalnız qara geyimli qızı işıqlandırır. Süzan rəqs elementlərini yerinə yetirdikcə işıq onu izləyir, dairə genişlənmir. Rejissor bununla demək istəyir ki, əsərin qəhrəmanının öz ürəyincə hərəkət edə biləcəyi məkan çox dardır... Bu ismarış tamaşaçını Süzanın çətinlik və gərginliklər içində hələ çox çabalayacağına hazırlayır.

Bəlkə də buna görə tamaşa boyu dəfələrlə özündən çıxan, əsəblərini cilovlamağa gücü çatmadığından yalnız keçmişi xatırlayaraq, onu qıcıqlandıran anasına əl qaldırmaq məqamına yetişən, lakin son anda özünü toparlayan Süzanı seyrçi qınamır. Özünü onun yerində təsəvvür edərək, gənc qızın hövsələsinin daralmasına, isterikasına anlayışla yanaşır.

...Müdrik insanlardan kimsə deyib ki, xoş xatirələr qəfil qırılmış mirvari boyunbağıya bənzər. Elə hey çalışarsan ki, onları nizamla sapa düzəsən, yenə görərsən ki, boyunbağı əvvəlki görkəmini almır. Naci Əlhay da "Mirvari günlər"lə demək istəyir ki, əvvəldən ömrünüzün günlərinin inci, mirvari saflığını qoruyun ki, qırılmış boyunbağını yenidən sapa düzməyə gərək qalmasın.

Mədəniyyət.- 2016.- 21 sentyabr.- S.6.