“Çox istərdim ki, xalqlarımız bir-birini yaxından tanısın”

Xuan Rodriqo Labardini Flores: “Azərbaycanın muğamı, milli mətbəx mədəniyyəti, təbii gözəllikləri meksikalılar üçün maraqlı ola bilər”

Meksika dedikdə ilk olaraq gözlərimizin önündə 90-cı illərin məşhur televiziya serialları canlanır. Eyni zamanda Mayya sivilizasiyasının qədim abidələri, zəngin mətbəx və bol əyləncə... Meksika həm də ispan, hindu və Karib mədəniyyətini özündə ehtiva edən maraqlı bir ölkədir.

Qəzetimizin “Elçi daşı” rubrikasında budəfəki həmsöhbətimiz Meksikanın Azərbaycandakı səfiri Xuan Rodriqo Labardini Floresdir. O, siyasi fəaliyyətindən əlavə, mədəniyyət sahəsinə marağı ilə də tanınır. Bir neçə musiqi alətində ifa edir, ədəbi yaradıcılıqla məşğul olur, nəhayət, Azərbaycanla bağlı şəxsi fotosərgisini təşkil etməyi planlaşdırır. Səfirlə Yeni il ərəfəsində görüşdük.

- Cənab səfir, Sizi Yeni il münasibətilə təbrik edir, cansağlığı və işlərinizdə uğurlar arzulayıram. Məsafə baxımından çox uzaq olan Azərbaycanla Meksika arasında münasibətləri necə qiymətləndirirsiniz?

- Mən də öncə müsahibə üçün sizə təşəkkürümü bildirmək istəyirəm və qəzetiniz vasitəsilə Azərbaycan xalqına Yeni il təbrikimi çatdırmağı xahiş edirəm. İki ildir ki, mən Azərbaycandayam. Bu müddətdə Azərbaycanı yaxından tanımağa çalışmışam və hər gün nəsə öyrənirəm. Meksika-Azərbaycan əlaqələrinə gəldikdə isə, deyə bilərəm ki, bu münasibətlər inkişaf etməkdədir. Münasibətlərin siyasi sahəsində böyük irəliləyişlər baş verib. Bu baxımdan 2017-ci ildə ikitərəfli siyasi məsləhətləşmələrin başlanmasını, hökumətlərarası sazişin imzalanmasını xüsusi qeyd edə bilərəm. Bu saziş təhsil, elm, idman, gənclər və mədəniyyət sahələrini əhatə edir. Hazırda biz bu sazişin Meksika tərəfindən təsdiqlənməsini gözləyirik. Bu saziş bir səfir kimi məni çox ümidləndirir. Çünki 5 əsas sahəni əhatə edən saziş çərçivəsində ikitərəfli əlaqələrdə böyük layihələr reallaşdırmaq mümkün olacaq. Qeyd edim ki, son illərdə qarşılıqlı ticarət sahəsində 8 dəfəyədək artım müşahidə olunur və 2018-ci il əlaqələrin inkişafında mühüm dövr hesab edilir. Bilirsiniz ki, bu günlərdə Azərbaycanın xarici işlər naziri Meksika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti Andres Manuel Lopez Obradorun andiçmə mərasimində iştirak məqsədilə Meksikaya səfər etmişdi.

- Bəs münasibətlərin mədəniyyət sahəsi üzrə səviyyəsi haqda nə deyə bilərsiniz?

- Mən çox istərdim ki, xalqlarımız bir-birini yaxından tanımaq imkanı qazansın. Bu imkan üçün mədəniyyət və turizm ən əsas amildir. 2015-2017-ci illərdə qarşılıqlı şəkildə 65 mədəni tədbir reallaşıb. Bizim sahil zolaqlarımız əsl istirahət məkanları, milli mətbəx nümunələrimiz, tarixi memarlıq abidələrimiz mədəniyyət vasitəsilə insanların ölkələrimizi tanıması üçün gözəl imkanlardır. Xalqlarımız arasında təbii bağlar da var. Bu həm neft sahəsində, həm də milli mətbəxdə öz əksini tapır. Mübadilə apardığımız sahələr genişdir. Bizim üçün universitetlərarası münasibətlər də əhəmiyyətlidir. Bütün bu işlərin əsas məqsədi isə Azərbaycanı Meksikada, Meksikanı isə Azərbaycanda daha yaxından tanıtmaqdır. Meksika dünyanın 14-cü böyük ölkəsidir. Bu böyük ölkədə Azərbaycanın hər yönü ilə tanıdılması çox vacibdir. Azərbaycanın muğam sənəti, milli mətbəx mədəniyyəti, eləcə də təbii gözəllikləri, İlisu, Lahıc kimi məkanlar meksikalılar üçün maraqlı ola bilər. İstərdik ki, azərbaycanlılar da Meksikanın məşhur takos təamının dadını bilsinlər, abidələri, mədəni irsi ilə tanışlıq imkanı qazansınlar. Mədəniyyət vacib bir sahədir və qeyd etdiyim kimi, bizim xalqlar arasında oxşar cəhətlər var. Bu oxşarlıq təkcə mətbəx sahəsində deyil, ədəbiyyatda da özünü göstərir. Mən sizin ədəbiyyatı oxuyanda yazıçılarımızın mövzu yaxınlığını görürəm.

- Ölkəniz haqqında təsəvvürlərimizi daha çox 90-cı illərin əvvəllərində televiziya kanallarımızda nümayiş olunan Meksika serialları formalaşdırmışdı. Hazırda Meksikanın kino sənayesi əvvəlki populyarlığını qoruya bilirmi?

- Əlbəttə, həm Meksikada, həm də ümumilikdə Latın Amerikası ölkələrində kino sənayesi, xüsusilə də teleserial sahəsinin inkişafı davam etməkdədir. Son 15 ildə meksikalılar kinematoqrafiyanın bir çox sahələrində bir neçə dəfə “Oskar” mükafatını əldə ediblər. Bu mənada “Oskar” alan rejissor Alfonso Kuaronun “Qravitasiya” filmini misal çəkə bilərəm. Qaldı Azərbaycanda Meksika serillarının təqdimatına, bu, mədəni əməkdaşlığın yeni bir mərhələsi ola bilər. Bu sahədə biz əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə edəcəyik. Bu sırada əsas maneələrdən biri dil problemidir.

- Azərbaycan kinosu haqqında təsəvvürünüz varmı? Bildiyimizə görə, bu yaxınlarda Azərbaycan Dövlət Film Fondunda olmusunuz...

- Məqsədim əməkdaşlığı genişləndirmək, birgə işləyə biləcəyimiz sahələri araşdırmaqdan ibarət idi. Fondun arxivi ilə tanış oldum. Burada filmlər çox gözəl şəraitdə saxlanılır. Eyni zamanda mənə məlumat verildi ki, Azərbaycan Dövlət Film Fondunda üç Meksika filmi var. Bu məlumat mənim üçün çox maraqlı idi. Biz bu barədə ölkəmizə məlumat yollamışıq və cavab gözləyirik. Əgər həmin filmlər Meksikada yoxdursa, bu filmlərin saxlanılması əsasında yeni bir əməkdaşlığın əsasını qoya bilərik. Hər bir əməkdaşlıq yeni qapılar açır. Azərbaycan kinosu haqqında təsəvvürümə gəlincə, son illərin məşhur filmlərindən hesab edilən “Əli və Nino”nu izləmişəm. Maraqlı burasıdır ki, Azərbaycana gəldiyim ilk vaxtlarda sizin ədəbiyyatdan oxuduğum ilk bədii əsər də məhz “Əli və Nino” romanı idi. Bu əsər məndə çox böyük təəssürat yaratmışdı və kitabı oxuduğum zaman hadisələr və dekorasiyalar, baş verən hadisələri İçərişəhərin küçələrində beynimdə necə təsəvvür edirdimsə, həmin səhnələri filmdə görəndə heyrətləndim. Çox xoş oldu. Demək, Azərbaycan ruhunu, Azərbaycan düşüncəsini və anlamını duya bilmişəm. Bu əsəri mən həm də Azərbaycanın özü kimi xarakterizə edirəm. Ölkəniz Şərqlə Qərb arasında bir bağlayıcı mahiyyət daşıyır. Ən çox sevdiyim filmlərdən biri də Rəşid Behbudovun iştirak etdiyi “Arşın mal alan” filmidir. Bu film məni valeh edib. Bakıya gəldiyimdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrının fəaliyyət göstərdiyini öyrəndim. Üzeyir Hacıbəylinin bu operettası çox xoşuma gəlir. Film həm də Azərbaycanın adət-ənənələrini tanımağa imkan yaradır. Öncə bildirdiyim kimi yazıçıların düşüncələri arasında yaxınlıq görürəm. Bu, kino sahəsində də belədir. Məsələn, küçə ticarəti, arşın malçının qapı-qapı gəzməyi, yaxud bir başqa filminizdə - “Onu bağışlamaq olarmı?” filmində primus düzəldən kişinin obrazını bizim Meksika filmlərində və gündəlik həyatında görmək mümkündür. Yəni dünyada insanların ehtiyacları ümumən oxşardır. Ehtiyaclar eyni olanda mədəniyyətlər də oxşar olur.

- Meksikada Azərbaycanla bağlı hansı mədəni tədbirlər keçirilir? Meksika xalqı mədəniyyətimizlə nə dərəcədə tanışdır?

- İkitərəfli mədəni əlaqələrdə qarşılıqlı mübadilə əsas yer tutur. Bu mövzuda danışarkən biz artıq gələcəkdə görəcəyimiz işləri nəzərdən keçirməliyik. Azərbaycanın Meksikadakı səfirliyi bu istiqamətdə müvafiq tədbirlər həyata keçirir. Azərbaycanın milli bayramları Meksikada qeyd olunur. Bu günlərdə Meksika Milli Muxtar Universitetində dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin yaradıcılığına həsr olunan tədbir keçirilib. Bundan əlavə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı tədbirlər reallaşıb, ölkənizin balet truppası Meksikada çıxış edib və s.

- İki ölkənin mədəniyyətinin qarşılıqlı təbliği üçün nə kimi addımlar atmaq olar? 2016-cı ildə Heydər Əliyev Mərkəzində meksikalı heykəltəraş Xorxe Marinin “Varlığın canlanması” sərgisi keçirilmişdi. 2017-ci ildə sizin səfirlik Heydər Əliyev Mərkəzi ilə birgə eyniadlı fotomüsabiqə təşkil etmişdi. 2018-ci ilin oktyabrında həmvətəniniz, caz ifaçısı Eduardo Bortolottinin konserti gerçəkləşdi. Bu qəbildən layihələri davam etdirmək fikriniz varmı?

- Qeyd etdiklərinizlə yanaşı, noyabr ayında meksikalı pianoçu Jesus Lepe Riko Bakı tamaşaçılarının qarşısında çıxış etdi. Eyni zamanda Meksikanın “Arte Factum” kukla teatrı Bakı Kitab Mərkəzində gənc tamaşaçılar üçün “Opossumun nağılları” adlı tamaşasını təqdim etmişdi. Biz mütəmadi olaraq rəssamların sərgisini təşkil edirik. Mən həmişə deyirəm ki, biz təkcə paytaxt üçün səfir təyin edilmirik. Bu səbəbdən də regionlarla da sıx əlaqələrimiz var. Bu istiqamətdə işlərimizi davam etdirməli, mədəni layihələri çoxaltmalıyıq. Düşünürəm ki, bəlkə də ölkələrimiz arasında ilk mədəni əlaqənin müjdəçisi Rəşid Behbudov olub. O, Latın Amerikası ölkələrinə qastrol səfəri edən ilk azərbaycanlı müğənnidir. Belə sənətkarlar və yüksək sənət nümunələri sayəsində əməkdaşlıq sıxlaşır və xalqlar yaxınlaşır.

Gələcək tədbirlərə gəlincə, 2019-cu ildə Azərbaycanda Meksika mətbəxi həftəsi, “Meksikanın min dadı” adlı fotosərgi təşkil olunacaq. ADA Universitetində Meksika mədəniyyəti həftəsi nəzərdə tutulub. Eyni zamanda niyyətimiz var ki, Azərbaycanda təşkil edilən mədəni festivallarda da iştirak edək. “Tekila – Meksikanın dünyaya verdiyi hədiyyə” adlı tədbirlər də nəzərdə tutulub. Onu da vurğulayım ki, özümün ədəbiyyata çox böyük sevgim olduğundan ədəbiyyatla bağlı layihələrin də gerçəkləşməsini nəzərdə tuturuq. Meksika yazarlarının əsərləri Azərbaycanda təqdim olunacaq və onların azərbaycanlı həmkarları ilə görüşünü təşkil edəcəyik. Azərbaycanda keçirilən Mürəbbə və Dolma festivallarında isə mütləq iştirak edəcəyik. Meksikalı musiqiçilərin də Azərbaycana səfəri reallaşacaq.

- Azərbaycan mədəniyyəti, incəsənəti ilə bağlı təəssüratlarınızı bilmək maraqlı olardı. Çünki paytaxtla yanaşı, bölgələrimizdə də mədəni layihələrdə iştirak edirsiniz. Məsələn, 2017-ci ildə Lənkəran teatrında olmuşdunuz...

- Azərbaycanın bütün bölgələrinin özünəməxsus gözəlliyi var. Bir çox bölgələrinizi gəzmək imkanım olub. Mən bu gözəlliklərin hər birini fotokameranın yaddaşına köçürmüşəm. Paytaxtınızın bir başqa gözəlliyi var. Qobustan isə tamam ayrı aləmdir. Qobustanda olanda insan bir anlıq başqa planetə düşdüyünü hiss edir. Qoruqlar, Şamaxı, Qəbələ, Mingəçevir, Göygöl, Naftalan, Zaqatala, Qusar, Lənkəran, Lerik, Xaçmaz – hərəsi bir məqamı ilə gözəldir. Gələcəkdə bütün bu fotolardan ibarət bir sərgi təşkil etmək fikrindəyəm. Sərginin adı isə belə olacaq: “Azərbaycana baxış: daxildən və xaricdən”. Bu mənim həm bir meksikalı kimi, həm də Azərbaycanda yaşayan insan kimi təsəvvürlərimi əks etdirəcək. Azərbaycanın çox yerlərini, demək olar ki, qarış-qarış gəzmişəm və buranı çox sevirəm.

- Bu gün Azərbaycan dünyada mədəniyyətlərarası dialoqun mərkəzlərindən biri kimi tanınır. Bakıda bu mövzuda beynəlxalq forumlar keçirilir. 2019-cu ildə UNESCO-nun Dünya İrs Komitəsinin 43-cü sessiyası paytaxtımızda təşkil olunacaq. Ölkəmizin bu müstəvidə rolunu necə dəyərləndirirsiniz?

- Azərbaycanın UNESCO-da rolu bizim üçün çox önəmlidir. Bu müstəvidə biz Azərbaycanla əməkdaşlıqda, beynəlxalq layihələrdə bir-birimizə qarşılıqlı dəstək verməkdə maraqlıyıq. Qeyd edim ki, bu yaxınlarda dünya irsinə daxil olan şəhərlərin görüşü çərçivəsində Meksika nümayəndələri Azərbaycana səfər etmişdi. Meksikanın 35 məkanı UNESCO-nun irs siyahısına daxil edilib. Bu baxımdan ən yüksək göstəriciyə malik ölkələrdən biriyik. Bununla belə, Azərbaycanın beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq təcrübəsi də bizim üçün maraqlıdır.

- Səfirliyin Azərbaycanın Mədəniyyət Nazirliyi ilə müştərək layihə və tədbirləri nəzərdə tutulurmu?

- Yaxın keçmişdə baş tutan bütün mədəni layihələrimizə Mədəniyyət Nazirliyi dəstək verib. Beynəlxalq Muğam Mərkəzində gerçəkləşən konsertlər buna bariz nümunədir. Əlbəttə ki, 2019-cu ildə birgə əməkdaşlığımız davam edəcək.

Söhbətləşdi: Lalə AZƏRİ

Mədəniyyət.- 2019.- 5 yanvar.- S.5.