Mədəniyyətimizin böyük hamisi – İllərin xronikasından
Ümummilli lider Heydər Əliyev böyük siyasətdə olduğu bir qərinədən artıq dövrdə, doğma xalqının taleyində tarixi rol oynamaqla bərabər, mədəni irsimizin qorunması və zənginləşdirilməsi, milli incəsənətin, ədəbiyyatın inkişafı, respublikada mədəni-maarif işinin qabaqcıl səviyyədə təşkili sahəsində də müstəsna xidmətlər göstərib.
Heydər Əliyevin mədəniyyətə diqqət və qayğısı onun dövlət xadimi kimi fəaliyyətinin bütün mərhələlərində – sovet Azərbaycanına rəhbərlik etdiyi illərdə, Moskvada, SSRİ rəhbərliyində çalışdığı vaxtda və müstəqil Azərbaycana onillik prezidentliyi dövründə tarixin yaddaşına çoxsaylı səhifələrlə yazılıb. O, hər zaman və hər yerdə Azərbaycan mədəniyyətinin böyük hamisi olub. Bununla bağlı illərin xronikasından seçdiyimiz məqamları “Heydər Əliyev İli”nə töhfə olaraq diqqətinizə təqdim edirik...
1978-ci il 15 fevral
Moskvada P.İ.Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasında Azərbaycanın böyük bəstəkarı Qara Qarayevin anadan olmasının 60 illiyi münasibətilə yubiley mərasimi keçirilib. Respublikanın rəhbəri Heydər Əliyev mərasimdə iştirak edib.
1978-ci il 23 mart
Azərbaycan KP MK-nın Birinci katibi Heydər Əliyev SSRİ-dəki Lenin muzeylərinin rəhbərlərinin Bakıda keçirilən Ümumittifaq müşavirəsinin iştirakçılarını qəbul edib. Görüşdə muzey işinin təşkili, bu sahədə qabaqcıl təcrübə və problemlərdən söz açılıb.
1978-ci il 20-21 aprel
Azərbaycanın yeni Konstitusiyasının qəbulu ilə bağlı 9-cu çağırış respublika Ali Sovetinin 7-ci növbədənkənar sessiyası keçirilib. Heydər Əliyev sessiyada “Azərbaycan SSR Konstitusiyasının layihəsi və onun ümumxalq müzakirəsinin yekunları haqqında” məruzə edib, həmçinin yekun söz söyləyib. 21 apreldə qəbul edilən yeni Konstitusiyada Azərbaycan dili respublikanın dövlət dili kimi (maddə 73) təsbit olunub.
1978-ci il 30 aprel
Heydər Əliyev Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında C.Rossininin “Sevilya bərbəri” operasının tamaşasının premyerasına baxdıqdan sonra yaradıcı heyətlə görüşüb. Əsas partiyanı (Fiqaro) Müslüm Maqomayev ifa edib. Dünya şöhrəti qazanmış müğənni bir neçə il fasilədən sonra yenidən opera tamaşasında səhnəyə çıxıb.
1978-ci il 18 may
Heydər Əliyev Azərbaycan müəllimlərinin VI qurultayında nitq söyləyib.
***
Mədəniyyət, incəsənət, ədəbiyyat xadimləri yaradıcılıq nailiyyətlərinə görə dövlət təltiflərinə layiq görülürdü.
1978-ci il 10 yanvar
Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə teatr sənətinin inkişafında xidmətlərinə görə bir qrup şəxsə fəxri adlar verilib:
“Xalq artisti” – Çimnaz Babayeva, Vladimir Pletnyov, Tamilla Şirəliyeva (Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının balet solistləri); Bəhram Mənsurov (Opera və Balet Teatrının orkestrinin solisti); Məhluqə Sadıqova (Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrının artisti) “Əməkdar incəsənət xadimi” – Kazım Əliverdibəyov (Akademik Opera və Balet Teatrının dirijoru); Canetta (Cənnət) Səlimova (Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrının quruluşçu rejissoru).
“Əməkdar artist” – Arif Babayev, Mais Salmanov, Fidan Qasımova, Tamilla Məmmədova, Adil Məlikov (Akademik Opera və Balet Teatrının solistləri); Vaqif Əsədov (C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının artisti); Mobil Əhmədov (Ş.Qurbanov adına Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının artisti), Lyudmila Duxovnaya (Dövlət Rus Dram Teatrının artisti); Faiq Qasımov (C.Cabbarlı adına Kirovabad (Gəncə) Dövlət Dram Teatrının artisti); Firdovsi Naibov (M.Qorki adına Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının artisti) və başqaları.
1978-ci il 11 yanvar
Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə musiqi ifaçılığı inkişafında xidmətlərinə görə bir qrup şəxsə fəxri adlar verilib:
“Xalq artisti” – Habil Əliyev, Fərhad Bədəlbəyli (M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solistləri); Afaq Məlikova (Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblının solisti).
“Əməkdar artist” – Rafiq Babayev (Dövlət Mahnı Teatrının musiqi rəhbəri), Teymur Mirzəyev, Rauf Babayev, Arif Hacıyev, Lev Yelisavetski (“Qaya” Azərbaycan Dövlət Konsert-Estrada Orkestrinin solistləri); İlyas Hüseynov, Fərhad Quluzadə (Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin solistləri); Zitta Babazadə (Dövlət Mahnı Teatrının solisti) və başqaları.
Davud Qədimov (Mədəniyyət Nazirliyi repertuar-redaksiya kollegiyasının üzvü); Validə Rəsulova (pianoçu, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının müəllimi).
***
Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə böyüməkdə olan nəslin tərbiyəsi işində xidmətlərinə görə və Ümumittifaq Pioner Təşkilatının 50 illiyi ilə əlaqədar bir qrup xalq maarifi və mədəniyyət işçisinə “Əməkdar müəllim”, “Əməkdar mədəniyyət işçisi” və “Əməkdar kitabxanaçı” fəxri adları verilib.
1978-ci il 24 may
Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə zəhmətkeşlərə mədəni xidmət sahəsində xidmətlərinə görə bir qrup mədəniyyət və maarif idarələri işçisinə (kitabxana, mədəniyyət evi, muzey, xalq teatrı, kinoklub işçiləri, musiqi məktəbi müəllimi, mədəni-kütləvi iş fəalları və b.) “Əməkdar mədəniyyət işçisi” fəxri adı verilib.
1978-ci il 22 iyun
Kinematoqrafiya sahəsində xidmətlərinə görə və 70 illik yubileyi ilə əlaqədar kinooperator, Əməkdar incəsənət xadimi Mirzəbəy Mustafayev, musiqi sənətinin inkişafında xidmətlərinə görə və 60 illiyi ilə əlaqədar olaraq bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadimi Hacı Xanməmmədov Azərbaycan SSR Ali Sovet Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilib.
1978-ci il 27 iyun
Sovet ədəbiyyatının inkişafında xidmətlərinə görə və anadan olmasının 80 illiyi ilə əlaqədar olaraq şair Yuri Fidler Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilib.
Hazırladı: V.Orxan
(davamı var)
Mədəniyyət.- 2023.- 1 mart. S. 5.