Mədəniyyətimizin böyük
hamisi
Ümummilli lider Heydər Əliyev böyük siyasətdə olduğu bir qərinədən artıq dövrdə, doğma xalqının taleyində tarixi rol oynamaqla bərabər, mədəni irsimizin qorunması və zənginləşdirilməsi, milli incəsənətin, ədəbiyyatın inkişafı, respublikada mədəni-maarif işinin qabaqcıl səviyyədə təşkili sahəsində də müstəsna xidmətlər göstərib.
Heydər Əliyevin mədəniyyətə diqqət və qayğısı onun dövlət xadimi kimi fəaliyyətinin bütün mərhələlərində – sovet Azərbaycanına rəhbərlik etdiyi illərdə, Moskvada, SSRİ rəhbərliyində çalışdığı vaxtda və müstəqil Azərbaycana onillik prezidentliyi dövründə tarixin yaddaşına çoxsaylı səhifələrlə yazılıb. O, hər zaman və hər yerdə Azərbaycan mədəniyyətinin böyük hamisi olub. Bununla bağlı illərin xronikasından seçdiyimiz məqamları “Heydər Əliyev İli”nə töhfə olaraq diqqətinizə təqdim edirik...
(əvvəli ötən sayımızda)
1982-ci il 23 mart
Bakıda böyük dramaturq Cəfər Cabbarlının
heykəlinin və ev-muzeyinin açılışı
keçirilib. Azərbaycan KP MK-nın Birinci
katibi Heydər Əliyev, respublikanın digər rəhbər şəxsləri, xarici qonaqlar mərasimlərdə
iştirak ediblər.
Heydər Əliyev C.Cabbarlının
abidəsinin (heykəltəraş
Mirələsgər Mirqasımov,
arxitektor Yuzef Qədimov) açılış
mərasimində çıxış
edib.
“...Baharın bu gözəl çağında
biz Azərbaycan mədəniyyətinin
görkəmli xadimi Cəfər Cabbarlının
abidəsini açırıq...
Cabbarlı yaradıcılığı qədim Azərbaycan torpağının yeniləşməsinin,
çiçəklənməsinin parlaq rəmzi oldu. Cabbarlının həyatı öz
böyük bədii istedadını xalqa xidmət göstərməyə
həsr etmiş möhkəm əqidəli
və alovlu vətəndaşın həyatıdır.
...Şəxsiyyəti dövr, zaman yetişdirir. Lakin şəxsiyyət də dövrün, zamanın ən mühüm xüsusiyyətlərini
ifadə edərək
onu səciyyələndirir.
Cəfər Cabbarlı
məhz belə xadim idi... Şair, nasir,
dramaturq Cabbarlının
yaradıcılığı çoxşaxəlidir. O, müasir Azərbaycan dramaturgiyasının inkişafının
əsas istiqamətlərini
müəyyən etmişdir,
Azərbaycan xalqının
və bir çox başqa xalqların teatr mədəniyyətini zənginləşdirən
qiymətli töhfələr
vermişdir. Mirzə Fətəli Axundovun
və Cəlil Məmmədquluzadənin böyük
ənənələrini inkişaf
etdirib zənginləşdirən
Cabbarlı teatr yaradıcılığının həqiqi novatoru olmuş, Azərbaycan səhnəsində bu gün gözəl səmərə verən yeni ənənələrin
əsasını qoymuşdur.
Azərbaycan kino sənətinin təşəkkülü, o illərin
dram və opera səhnələrinin
ən yaxşı tamaşaları, parlaq publisistika və dərin professional teatr tənqidi Cabbarlının
adı ilə bağlıdır. Bu mühüm yaradıcılıq sahələrinin
hər birində Cabbarlı həqiqi novator olduğunu göstərdi... Cabbarlının
simasında Azərbaycan
mədəniyyəti elə
bir yeni tipli sənətkar tapdı ki, onun üçün ədəbiyyat və sənət yalnız real həyatı əks etdirmək vasitəsi deyildi, həm də həyatın mürəkkəb inkişafına
fəal müdaxilə
etmək vasitəsi idi...
Əsl milli yazıçı olan, xalq hikmətindən
bəhrələnən Cəfər
Cabbarlı doğma mədəniyyəti rus və dünya klassikasının ənənələri
və bədii-estetik nailiyyətləri ilə zənginləşdirmişdir.
O, ustad bir tərcüməçi kimi
böyük yaradıcılıq
rəşadəti göstərərək
doğma Azərbaycan mədəniyyətinin üfüqlərini
genişləndirmiş, Lev Tolstoyun qüdrətini və dühasını, Şekspirin fəlsəfi dərinliyini, Şillerin romantizmini, Maksim Qorkinin həqiqətpərvər
yaradıcılığını Azərbaycan oxucusuna çatdırmışdır.
...O, az yaşasa
da, qoyub getdiyi zəngin ədəbi irs Azərbaycan ədəbiyyatı
və incəsənətinin
tarixində bütöv
bir dövr təşkil edir. Cabbarlının ədəbi irsi
xalqın qəlbində
və şüurunda,
müasirlərimizin adlarında
və əməllərində,
yeni-yeni oxucu və tamaşaçı
nəsillərinə sənətkarın
mənəvi təsirinin
zəifləmək bilməyən
guşəsində yaşayır.
Bax, budur görkəmli sənətkarın
ölməzliyi... Əbədiyyət və abidə bir kökdən olan sözlərdir. Bu gün açdığımız
abidə bir daha sübut edir ki, Cəfər
Cabbarlı xalqın qəlbində və hafizəsində əbədi
yaşayacaq”.
1982-ci il 26 mart
Heydər Əliyev Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında
Qara Qarayevin yaradıcılığına həsr
olunmuş konsertdə
iştirak edib.
1982-ci il 3 aprel
Respublika komsomolunun (Azərbaycan
Lenin Kommunist Gənclər
İttifaqı) XXXI qurultayında
nitq söyləyən
Heydər Əliyev gənclərin vətənpərvərlik
ruhunda tərbiyəsində
mədəniyyətin rolundan
da söz açıb.
“...Siyasi mahnının, vətənpərvərlik, vətəndaşlıq
məzmunlu mahnıların
təbliğini xeyli yaxşılaşdırmaq lazımdır...
Azərbaycan adları dünya
ədəbiyyatı xəzinəsinə
daxil olan Nizami, Xaqani, Tusi, Füzuli, Nəsimi, Natəvan, Vaqif, M.F.Axundov, Sabir, C.Məmmədquluzadə,
M.S.Ordubadi, C.Cabbarlı,
Üzeyir Hacıbəyov,
S.Vurğun və bir çox başqa yazıçıların,
şairlərin, bəstəkarların,
alimlərin vətənidir.
Gənclərimiz də korifeylərin
yaradıcılığına, Azərbaycan xalqının
çoxəsrlik tarixi
ərzində yaradılan
bütün mənəvi
sərvətlərə yaxşı
bələd olmalıdırlar.
Lakin böyük mənəvi irsə dərin ehtiram bəsləməklə
yanaşı, Azərbaycan
tarixinin şanlı səhifələri ilə
fəxr etməklə
yanaşı qeyd etməliyik ki, xalqın inkişafının
ən gözəl dövrü keçmişdə
yox, indidə və gələcəkdədir.
Tarixi, mənəvi
irsə diqqətlə
yanaşmaq lazımdır. Biz keçmişin təcrübəsinə
və nailiyyətlərinə
daha da irəliləmək,
inkişaf etmək üçün müraciət
edirik. İncəsənət ustalarının vəzifəsi məhz xalqımızın yaratdığı
mənəvi sərvətləri
yaradıcılıqla saf-çürük
etməkdən, bunlarla
müasir mədəniyyətimizi
zənginləşdirməkdən ibarətdir. Vəzifə
ölkəmizin qardaş
xalqlarının mədəniyyətinin,
dünya mədəniyyətinin
nailiyyətlərindən geniş
istifadə etməkdən
ibarətdir – əsl mənəvi tərəqqinin
yolu bax, budur...”.
***
Uzun illər
mədəniyyət sahəsində
fəaliyyət göstərənlər
dövlət tərəfindən
qiymətləndirilirdi.
1982-ci il 11 yanvar
Azərbaycan musiqi-ifaçılıq sənətinin inkişafında xidmətlərinə görə və anadan olmasının 70 illiyi ilə əlaqədar olaraq Əməkdar incəsənət xadimi, tarzən, bəstəkar Àğası Məşədibəyov, arxitektura sahəsində uzun illər səmərəli işlədiyinə görə və anadan olmasının 70 illiyi ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan Dövlət Sənaye Müəssisələrini Layihələşdirmə Baş İnstitutun direktoru Sərdar Sərdarov Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif ediliblər.
1982-ci il 9 fevral
Azərbaycan estrada sənətinin inkişafında xidmətlərinə görə və anadan olmasının 70 illiyi ilə əlaqədar olaraq Əməkdar artist Yunus Ağayev Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilib.
Hazırladı: V.Orxan
(davamı var)
Mədəniyyət.- 2023.- 5 may.-
S.5.