Gənc Dədə Qorqud

Türk Dünyasının avazı - Bünyamin Aksungur… O, böyük Türk coğrafiyasının nəğmələrini könül diliylə səsləndirərək mədəniyyətimizi yaşadır, şərqiləri ilə ruhumuza sərinlik verir.

Onu çox vaxt Türk Dünyasının “Gənc DədəQorqud”u adlandırırlar. O, Azərbaycadan, Balkanlardan, Krımdan, Qafqazlardan, Kərkükdən Türküstana qədər üfüqlərdə əks səda verən səs sahibidir.

Köhnə dostum Bünyamin Aksungurla XII Türk Boyları Kültür Şölenində bir araya gəldik. Yalovadakı görüşümüzdə Azərbaycandan qonaqlarımız - Nigar Mənsimli və Əsəd Cahangir də vardı. Gecə yarıya qədər çəkən söhbətimizdə Aksungur nəğmələriylə könlümüzü Türk Dünyası boyunca qarış-qarış gəzdirdi.

Hər millətin özünəməxsus bir musıqi dili olduğunu deyən Bünyamin Aksungur, “Çox geniş bir coğrafiyada, çox fərqli dəyişikliklərlə qarşı-qarşıya qalmağımıza rəğmən, musiqi dilimiz hələ pozulmadı, pozulmamalıdır”, - deyir.

Bünyamin Aksungur, Türk dünyası musiqiləri içində Türkiyənin yetişdirdiyi ən önəmli adlar arasında yer alır. Konsertləri, eləcə də musiqi ilə bağlı keçirdiyi konfrans və seminarlarla, Türkün olduğu bütün coğrafiyaların müsiqilərini anladan və təhlil edən Aksungur, Türk Dünyasına faydalı olmağa çalışır. Hər millətin bir müsiqi dili olduğunu və bu dilin hər mədəniyyətdə fərqli əks olunduğunu deyən Aksungur, “Məsələn, bir ispan musiqisilə yunan musiqisini bir-birindən ayıra bilərik. Türk coğrafiyalarında söylənən müsiqi növləri arasında da fərqliliklər olmasına rəğmən, təməlində oxşarlıqlar görünür. Türk müsiqisi, dünya musiqiləri içində çox fərqli və xüsusi bir yerdə durur. Bütün Türk Dünyasına baxdığımız zaman bir-birinə bənzəyən türkülər və instrumentlər diqqət çəkir.

Xalq mahnılarını bilməliyik

Türk Dünyasındakı musiqi janrlarının ya not, ya da söz olaraq bir-birinə oxşarlığı təəccüblü olmamalıdır. Bünyamin Aksungura görə, “Həyata təpkimiz eyni olduğu üçün, bu oxşarlıqlar ortaya çıxır. Bir milləti çökdürmək üçün öncə dilini yox etmək gərəkdir bu bilinən bir gerçək. Bir millətin musiqisini yox etmək istəsəniz, bir səsin yerini dəyişdirərək bütün ahəngi yox edin. Türk Dünyasında, bir-birini görmədən, tanımadan çalğı alətlərinə eyni adı verən xalqları necə dəyərləndirirsiniz? Ya da yenə eyni şəkildə bir-birini görmədən, tanımadan eyni türküləri söyləmələri.. Buna görə, Türk millətinin əsl özəlliklərini yaxşı anlamaq və düzgün öyrənmək üçün musiqi tarixinə də diqqətlə enmək lazımdır”.

Simfoniyanın təməli ninnidi

Simfoniyanın təməlinin ninni olduğunu iddia edən Bünyamin Aksungur, “Çox səsli bütün musiqilər əslində tək səslidir” deyir və davam edir: “Tək səslidir, amma çox səslə bəslənir. Harmonik rəng qatılır. Beləliklə, Şərqə uyğun musiqi halını alır. Təməl səs, təməl nəğmə ninnidir. Ninnilər mədəniyyət genlərinin ötürücüsüdür. Ninni bizim səsimizdir. Bütün dünyada da bu belə qəbul edilir.”

Türk coğrafiyasındakı musiqilərin fərqli janrlarda söyləndiyini dilə gətirən Aksungur, bu türkülərin hamısında sevgi, ayrılıq, igidlik, döyüş, xəyanət kimi anlayışların çox işləndiyini bildirdi.

Bünyamin Aksungur, 1957-ci ildə Manisada anadan olub. 1975-ci ildə ibtidai sinif müəllimi olaraq Iqdırda işləməyə başlayır. 1976-cı ildə İstanbul Universiteti ədəbiyyat fakültəsinin türkoloji bölməsinə daxil olan Aksungur, burada axşam oxuyaraq, gündüzləri müəllim kimi işləyib.

Universiteti bitirdikdən sonra o, 1986-cı ildə İstanbul Radiosuna təyin edilib. Bir müddət prodüser kimi işlədikdən sonra, TRT İstanbul Televiziyasına keçib. Əsl işi ilə bərabər TÜRKSES adlı musiqi cəmiyyəti quraraq Türk Dünyası musiqilərindən ibarət konsertlər keçirən Bünyamin Aksungur, bir tərəfdən də Türk dünyası musiqiləri haqqında tədqiqatlar aparır.

Əhmət Tüzün

Mədəniyyət.- 2009.- 12 avqust.- S. 4.