Muzey və
müasirlik
Əvvəli ötən sayımızda
Rəhbərlik etdiyim
R.Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət
Muzeyinin bu istiqamətdə gördüyü və nəzərdə
tutduğu işlər barədə bəzi məqamları
diqqətə çatdırmaq yerinə düşərdi.
Muzey idarəetməsinin
çağdaş dövründə bir sıra istiqamətlər,
o cümlədən, fond işi, (atributsiya, konservasiya və
s.) ekspozisiya fəaliyyəti (nümayiş və təbliğ),
elmi-tədqiqat, beynəlxalq əməkdaşlıq, nəşr
işi, tamaşaçı gəlişinin təşkili və
s. xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Muzeyin təbliği
işi ilə əlaqədar Azərbaycan
Televiziyasının “Maarifçilik”
redaksiyası ilə birgə Dövlət İncəsənət Muzeyində
saxlanılan və nümayiş etdirilən sənət əsərlərinə
həsr edilmiş silsilə verilişlərin
çəkilişi layihəsi
həyata keçirilmiş,
mədəniyyət və incəsənət
mündəricəli mətbuat
orqanları ilə əməkdaşlıq əlaqələri
gücləndirilmişdir. Bundan
başqa, Mədəniyyət
və Turizm Nazirliyinin İnternet saytında vaxtaşırı
olaraq muzey həyatını əks etdirən məlumatlar verilir.
Beynəlxalq əlaqələrin
genişləndirilməsi istiqamətində muzeydə məqsədyönlü
iş aparılır. Belə ki, muzeyin əməkdaşları
vaxtaşırı olaraq müxtəlif seminarlarda, treninqlərdə,
konfranslarda, o cümlədən, xarici ölkələrdə
keçirilən beynəlxalq tədbirlərdə fəal
iştirak edirlər. Ölkəmizin muzey
ictimaiyyətinə məlumdur
ki, Dövlət İncəsənət Muzeyi
Belarusun Milli İncəsənət Muzeyi
ilə əməkdaşlıq
müqaviləsi bağlamış,
tərəfimizdən Ukraynanın,
Moldovanın, Gürcüstanın,
Rusiyanın təsviri
sənət yönümlü
muzeyləri ilə qarşılıqlı əməkdaşlıq
müqavilələri üzərində
iş gedir. Bundan başqa, Çin, Hindistan, Cənubi Koreya, İran, Türkiyə, Özbəkistan, Qırğızıstan,
Avstriya muzeyləri ilə də birgə fəaliyyət tədbirləri barədə
danışıqlar aparılır.
Muzeydə əməkdaşların
elmi-tədqiqat işinə istiqamətləndirilməsi elmi
potensialın güclənməsi, elmi kadrların
hazırlanması məqsədilə bir neçə
tanınmış alim, o cümlədən, sənətşünaslıq
doktoru Cəmilə Həsənzadə, Kübra Əliyeva, sənətşünaslıq
namizədi Sevil Sadıxova, filologiya elmləri namizədi Arif
Ramazanov kimi mütəxəssislər kollektivə qəbul
edilmişdir.
Hazırda muzeydə 9
kompyuter işləyir və onlardan üçünün
İnternetə davamlı çıxışı var. Muzey
eksponatlarının elektron kataloqu üzərində iş
başa çatdırılmış, muzeyin Veb-saytı, eləcə
də virtual filialı fəaliyyətə
başlamışdır.
Muzeydə pullu xidmətin
həcmi ildən-ilə genişlənir, əldə edilən
gəlirlərin məqsədyönlü istifadəsi nəzarətdə
saxlanılır.
Azərbaycan Dövlət
İncəsənət Muzeyinin əsaslı təmir edilən
binasının istər estetik tərtibatı, istərsə də
mövzu-ekspozisiya həlli ilə bağlı işlər
memarlar və dizaynerlərlə əlaqəli şəkildə
müntəzəm işlənilir.
Hazırda təmir vəziyyətində
olduğu, 7553.1 m2 ərazisindən cəmi 2643.7 m2 sahəsi
daxilində, 53 ekskursiya zalından bu gün 14 zalla kifayətlənməli
olan muzeyə tamaşaçı gəlişinin təşkilinin
səviyyəsi, tamaşaçı sayı, eləcə də
ölkə büdcəsinə maliyyə
köçürülməsinin həcmi artmışdır.
Ötən iki il ərzində
Dövlət İncəsənət Muzeyinin kitabxanası
üçün daxili imkanlar hesabına 140 adda dünya muzeyləri,
həmçinin müxtəlif kolleksiyalar haqqında olduqca dəyərli
elmi ədəbiyyat , kataloqlar və albomlar
alınmışdır.
İyirmi beş ildən
artıq müddət ərzində xalq rəssamı
M.Abdullayevin itirilmiş sayılan üç əsərinin
Rusiyadan ölkəmizə gətirilməsi də bu istiqamətdə
aparılan işin uğuru sayıla bilər.
Dövlət İncəsənət
Muzeyində reklam və nəşriyyat işlərinə
xüsusi diqqət yetirilir.Ötən dövrdə ölkəmizdə
fəaliyyət göstərən, Rusiya və Türkiyə
KİV-ləri də daxil olmaqla, bütün telekanallarda,
radiolarda, qəzet və jurnal səhifələrində,
İncəsənət Muzeyi haqqında müxtəlif məzmunlu
(yüzdən artıq) material verilmişdir.
Uzun müddət ərzində
passiv mövqedə olan nəşr işləri sahəsində
də aşkar canlanma müşahidə edilir.Belə ki, xalq rəssamı
S.Bəhlulzadənin 100 illik yubileyi münasibətilə təqvim
çap edilmişdir.
Hazırda professor
Ç.Fərzəliyevin müəllifliyi ilə “Azərbaycan
Dövlət İncəsənət Muzeyi” və E.Qasımova
tərəfindən işlənən “Azərbaycan qadın rəssamlarının
əsərləri” albomları, N.Rəhimovanın və
F.Muradəliyevanın birgə tərtib etdikləri “Keramika və
çini sənət”, G.Məmmədovanın, S.Həbibovanın,
M.Nuriyevanın, T.Əbdüləzizovanın tərtibində
“Rus incəsənəti”, eləcə də G.Məmmədova
və S.Həbibovanın hazırladıqları “Rus
qravürası” kataloqları, həmçinin muzeyin digər
kolleksiyaları, o cümlədən , tikmə, metal, bəzək
əşyalarından ibarət eksponatlar əsasında bukletlər
və açıqca dəstləri üzərində iş
aparılır. Bundan başqa, muzeydə prof. İ.İsrafilovun müəllifliyi ilə “Muzey terminlərinin izahlı lüğəti”
hazırlanır. Qeyd edilən işlərin cari ildə nəşr edilməsi nəzərdə tutulur.
Bütün müəssisələrdə
olduğu kimi, İncəsənət Muzeyində də nəsillərin
təbii yerdəyişmə prosesi baş verir.Odur ki, muzeydə
sənətşünas və muzeyşünas kadrların
seçilməsi və yerləşdirilməsinə xüsusi
diqqət yetirilir.Təkcə son iki ildə muzeyə Rəssamlıq
Akademiyasının və Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universitetinin 11 məzunu işə
qəbul edilmişdir.Sözün bu məqamında bir
faktı da qeyd etmək lazımdır ki, kadr seçimi
zamanı ali təhsil almış məzunların bir qisminin
estetik dünyagörüşü və ixtisas
hazırlığı bəzən qənaətbəxş
olmur.
Dövlət İncəsənət
Muzeyində istər fondların mühafizəsinə, istərsə
ekspozisiya fəaliyyətinə diqqət və tələbkarlığın
artırılması, təbii olaraq səmərəli nəticələr
əldə etməyə yol açır.Fondda
vaxtaşırı keçirilən inventarizasiya prosesi səriştəli
komissiya tərəfindən aparılır. İstər
tutuşdurma və şəhadətnamələrin işlənməsində,
istərsə də inventar kitabların təkmilləşdirilməsində
müqayisəli təhlil prinsipi və təlimatlara
müvafiqlik əsas götürülür.
Muzeydə kütləvi
işin mütərəqqi metodları axtarılır və
uğurla tətbiq edilir. Belə ki, muzeydən
kənar fəaliyyət
tədbirləri müxtəlif
müəssisə və
təşkilatları əhatə
edir. Həmin təşkilatlarda vaxtaşırı
mühazirələr və
görüşlər təşkil
edilir, muzeyin təbliği ilə bağlı tematik tədbirlər keçirilir.
Muzeyin ayrı-ayrı təşkilatlarla, o cümlədən, muzeyə
gəliş və birgə tədbirləri nəzərdə tutan tədris müəssisələri
ilə bağladığı
müqavilələr tamaşaçı
gəlişinin kəmiyyət
göstəricilərinə müsbət təsir göstərir.Həmin təhsil müəssisələri arasında Bakı
Dövlət Universiteti,
Bakı Slavyan Universiteti, Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası, Bakı Musiqi Akademiyası, Azərbaycan
Turizm İnstitutu, Azərbaycan Prezidenti yanında Dövlət İdarəetmə Akademiyası,
Xəzər Universiteti,
eləcə də onlarla kollec və orta təhsil
məktəbini qeyd etmək olar.
Bundan başqa, muzey
Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən
müxtəlif turizm şirkətləri və firmaları
böyük mehmanxanalar ilə də müvafiq müqavilələr
əsasında əməkdaşlıq münasibətləri
qurmuşdur.Muzey əməkdaşlarının telekanallarla, mətbuat
orqanları ilə tərəfdaşlıq əlaqələri
də onun fəaliyyətinə, xüsusilə onun təbliği
və tamaşaçı gəlişinin təşkili
işinə müsbət təsir göstərir. Təsadüfi
deyil ki, İncəsənət Muzeyinin tamaşaçı
göstəriciləri digər muzeylərlə müqayisədə
xeyli yüksəkdir.
Belə ki, son iki ildə
İncəsənət Muzeyində tamaşaçı
sayı 73597, büdcədən kənar daxil olmalar isə
51307 manat olmuşdur.
Hazırda yeni
açılacaq ekspozisiya zallarının mövzu-ekspozisiya
planı hazırlanıb təhvil verilmişdir. KAMİS proqramının
tətbiqi ilə bağlı işlər davam etdirilir. Yeni açılacaq zalların ekskursiya mətnlərinin hazırlanması
işi gedir. Muzey özünün təbliğat işi ilə bağlı istehsalat- təsərrüfat
fəaliyyətini planlaşdırır,
bu istiqamətdə elmi-yaradıcılıq emalatxanalarının yaradılması
məsələsi üzərində
işləyir.
İsrafil İsrafilov
R.Mustafayev adına
Azərbaycan Dövlət İncəsənət
Muzeyinin direktoru,
sənətşünaslıq doktoru, professor
Mədəniyyət.- 2009.- 8 iyul.- S. 11.