Vəfa Novruzova: "Teatrşünasların da beynəlxalq
festivallara qatılması ənənəyə çevriləcək"
Son illər milli teatrın həyatında baş verən
canlanmalar yalnızca təmir-bərpa-yenilənmə işləri,
islahatlarla əlaqədar deyil. Teatrların nüfuzlu beynəlxalq
festivallara qatılması intensiv xarakter alıb. Əlbəttə
bunlar teatrda yaradıcı prosesə stimul verən şərtlərdir.
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Teatr sektorunun baş
məsləhətçisi Vəfa Novruzova ilə söhbətimiz
teatrın inkişafı istiqamətində Azərbaycan Prezidentinin
sərəncamı ilə təsdiq olunmuş milli teatrın
10 illik inkişaf proqramı haqqında vacib sənəddən
irəli gələn tədbirlər, görülən və
görüləcək işlər haqqında idi. Söhbətə
festivallardan başladıq. Qeyd edək ki, Vəfa xanım
ötən ay Bolqarıstanda keçirilən Beynəlxalq
Marionet Teatrları Festivalından qayıdıb.
- Bu, Plovdiv şəhərində
keçirilən Marionet Teatrları Festivalı idi. 15-ə
yaxın teatr iştirak edirdi. Burada Kanadadan, İsraildən,
Ermənistandan gəlmiş teatr truppaları var idi.
Festivalın təşkilat komitəsinin məktubuna əsasən
ölkəmizdən ora Gəncə Dövlət Kukla
Teatrı dəvət olunmuşdu. Festivalın ekzotik bir
adı vardı - "İkidən artıq, üçdən
az". Əlbəttə, bu festivalın şərti və ya
prinsipi deyildi, hərçənd bunu şərt kimi qəbul
edən teatrlar var idi. Hətta, onlardan biri festivalın
adını iştirakçı reqlamenti kimi
anlamışdı. Artıq 18-ci ildir ki, bu festival
keçirilir. Maraqlı tamaşalar var idi, ümumiyyətlə,
festival gözəl təşkil olunmuşdu. Gəncə Kukla
Teatrı festivala Əli Səmədlinin "Artıq tamah
baş yarar" pyesinin tamaşası ilə qatıldı. Sentyabrın
üçündən yeddisinədək keçirilən
festivalın bağlanış günündə Gəncə
teatrının tamaşası göstərildi.
- Vəfa xanım, bu festivalda hər hansı nominasiyalar vardımı?
- Nominasiyalar yox idi, amma diplomlar
verildi.
-Fərqlənmə oldumu?
- Sırf bolqar
teatrlarına üstünlük verdilər. Qonaqları isə diplomlarla təltif etdilər, bolqar teatrları isə festivalın laureatı adını qazandı.
- Bizim kukla
teatrlarının tamaşalarının əksəriyyəti
uşaqlar üçün nəzərdə tutulub. Elə o cümlədən Gəncə
teatrının festivala
apardığı "Artıq
tamah baş yarar" tamaşası da. Bəs orada böyüklər
üçün kukla
tamaşaları vardımı?
- Orada da tamaşalar
sırf uşaqlar üçün nəzərdə
tutulmuşdu. Amma görüb-götürəsi çox şeylər vardı. İndi festivallar zamanıdır.
Dünyada bir növ
festival hərəkatı yaranıb.
Festivalların gözəl xüsusiyyəti
təcrübəni paylaşmaq,
görüb-götürməkdir.
-Qarşıda daha bir festival səfəri varmı?
- Oktyabrın 10-dan 20-dək Misirdə
eksperimental tamaşalar
festivalı keçiriləcək.
Hər il
ənənəvi keçirilən
bu festivalda artıq bizim Dövlət Pantomima Teatrı, Akademik Milli Dram Teatrı dəfələrlə iştirak
edib. Bu dəfə
ora "Yuğ" Dövlət Teatrı gedəcək.
-
Teatrşünasların beynəlxalq festivallara qatılmaq
imkanları olmur. Keçirilən festivallara yalnız
teatr heyəti gedir. Mütəxəssislərsə kənarda qalır.
Onlar dünyada gedən proseslərdən
əyani surətdə
xəbər tuta bilmirlər...
- Artıq müəyyən
addımlar var və yəqin ki, teatrşünasların da beynəlxalq
festivallara görüşlərə qatılması ənənəyə
çevriləcək. Baxın, teatrşünas-alimimiz Aydın Talıbzadə bayaq adını çəkdiyimiz "Yuğ"
teatrının kollektivi
ilə Misirdə keçiriləcək festivalda
iştirak edəcək.
Bu, irimiqyaslı bir festivaldır. Yeri gəlmişkən, indi sözügedən teatr
"
-Çexov
festivalının bir qolunun Bakıda keçiriləcəyi nəzərdə
tutulur. Bu hansı formada reallaşacaq?
- Festivalın baş direktoru Şadrinlə danışıqlar aparılır.
Festival bu il,
hətta keçən
il keçirilməli idi. Amma İslam mədəniyyətinin
paytaxtı mədəni
layihəsi çərçivəsində
tədbirlər çox
olduğundan festivalı
gələn ilə saxladıq. Bu, Bakıda keçiriləcək
beynəlxalq statuslu
festival olacaq. Çox güman
ki, bu festival gələn ilin oktyabr, noyabr aylarından birində reallaşacaq.
- Azərbaycan
Prezidentinin sərəncamı ilə təsdiq olunmuş
"Azərbaycan teatrının inkişaf proqramı -
2009-2019-cu illər" çərçivəsində nəzərdə
tutulan tədbirlər planında teatrların inkişafı
istiqamətində hansı prinsiplər əsas
götürülüb?
- Bu proqramda teatrların
maddi texniki bazasının yenilənməsindən tutmuş,
yaradıcı prosesin canlanmasına qədər teatrın
inkişafı istiqamətində böyük islahatlar, layihələr
nəzərdə tutulub. Bura festivallar da,
kadr yetişdirilməsi
də daxildir. Artıq bir neçə teatrımız təmir olunub və maddi-texniki bazası təzələnib. Akademik Milli
Dram Teatrında təmir
gedir, "Yuğ"
teatrında isə təmir artıq bitmək üzrədir.
Mingəçevir teatrı təmir
olunur. Opera teatrının təmiri nəzərdə tutulur.
Bunlar irimiqyaslı işlərdir.
- Vəfa xanım,
sözügedən proqram çərçivəsində
teatr haqqında nəşrlər nəzərdə tutulurmu?
- Bizim
teatrşünaslarımızın kitabları çap olnub. Məsələn, Məryəm
xanımın (Əlizadə)
rejissor Tofiq Kazımov haqqında monoqrafiyası bu il nəşr
olunub. Aydın Talıbzadənin rejissor Mehdi Məmmədov haqqında məzmunlu bir kitabı yenicə nəşr olunub. İlham Rəhimlinin Opera və Balet Teatrının yüzilliyi ilə bağlı bir kitabı nəşr olunub. Monoqrafiyalar çap olunur.
Yubileyləri qeyd olunan Gənc Tamaşaçılar
və Musiqili Komediya teatrlarının yaradıcılıq yoldu barədə kitablar nəşr olunur.
Teatrlarda texniki-yaradıcı peşələr
var ki, bizdə bu sahədə qıtlıqdan şikayətlənirlər.
İşıqçılar, qrimçilər, kuklaçılar vəs.
Bu kadrların hazırlanması işi problemlidir.
- Bu tədrisə aid olan məsələdir. Bizim İncəsənət
Universitetində kuklaçı-rəssam
adlı fakültə
yoxdur. Qrim dərsləri keçirilir,
amma işıq rəssamı qrimçi hazırlayan bir fakültə yoxdur. Planımızda başqa ölkələrə
bu işi öyrənmək üçün
adamlar göndərək.
Aktyor potensialı pis-yaxşı
var. Rejissorlarımız çox
azdır. Sözügedən proqramdan irəli gələrək nazirin göstərişi ilə
gənc nəslin yaradıcı inkişafı
üçün başqa
ölkələrdə təcrübə
keçməsi nəzərdə
tutulub. "Yuğ" teatrının
rejissoru Tural Mustafayev Polşanın Krakov şəhərinə,
Krakov Milli Teatrına təcrübə
keçməyə göndərilib.
Nazirlik onu ora altı
aylıq kursa göndərir. "Yuğ" teatrının
digər bir rejissoru Günay Səttarova da nazirliyin dəstəyi ilə İstanbul teatrlarından birində altı aylıq təcrübə keçəcək.
O, həmin teatrda rejissor assistenti kimi çalışacaq. Onlara hətta sertifikat da veriləcək. Keçən ilsə gənc
teatr rəssamı Umay Həsənova
Düsseldorf şəhərinin opera teatrına təcrübə
keçməyə göndərilmişdi.
Perspektivdə də çox işlər var.
Aliyə
Mədəniyyət.- 2009.- 7 oktyabr.- S. 9.