Sahibkarların investisiya təminatının
gücləndirilməsi əsas
hədəflərdəndir
Son 15 ildə ölkədə
sahibkarlığın inkişafı
məqsədilə biznes
mühitinin yaxşılaşdırılması,
bu sahədə qanunvericilik bazasının
təkmilləşdirilməsi, yerli və xarici
investisiyaların, müasir
texnologiyaların, idarəetmə
təcrübəsinin cəlb
edilməsi, rəqabətqabiliyyətli
məhsulların istehsal
edilməsi Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin
müəyyən etdiyi
iqtisadi inkişaf strategiyasının prioritetlərindəndir.
Dövlət başçısının hələ 2003-cü il noyabrın 24-də imzaladığı
"Azərbaycan Respublikasında
sosial-iqtisadi inkişafın
sürətləndirilməsi tədbirləri haqqında"
fərmanında sahibkarlığın
dinamik inkişafı sahəsində nəzərdə
tutulmuş tədbirlərin
maliyyələşdirilməsi və ölkəyə xarici investisiyaların
cəlb edilməsi məqsədilə beynəlxalq
maliyyə institutları,
xarici ölkələrin
dövlət orqanları
və iş adamları ilə müvafiq danışıqların
aparılması tapşırığı
qarşıya qoyulurdu.
Bunun ardınca Prezident İlham Əliyevin 11 fevral 2004-cü il tarixli fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan
Respublikası regionlarının
sosial-iqtisadi inkişafi
dövlət proqramlarının
(2004-2008-ci, 2009-2013 və 2014-2018-ci,
2019-2023-cü illər) əsas
istiqamətlərindən biri
də ölkədə
daha əlverişli biznes və investisiya mühitinin formalaşması, iş adamlarının fəaliyyət imkanlarının
genişlənməsi, bölgələrin
istehsal potensialının
səmərəli realizə
edilməsini özündə
ehtiva etmişdir.
Sahibkarların investisiya təminatının
gücləndirilməsi sahəsində
dövlət tərəfindən
son illərdə mühüm addımlar atılıb və atılmaqdadır. Bu sahədə Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti
də mühüm rol oynayır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
2006-cı il 30 mart tarixli sərəncamı ilə iqtisadiyyatın qeyri-neft sahələrinin inkişafına, bu sahələrdə mövcud
müəssisələrin maddi
və texnoloji bazasının yeniləşdirilməsinə
investisiya qoyuluşunun
təşviqi məqsədilə
Azərbaycan İnvestisiya
Şirkəti yaradılıb.
Hazırda şirkət
fəal şəkildə
ölkə iqtisadiyyatının
qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı qarşıya
qoyulmuş vəzifələrin
icrasını uğurla
davam etdirir. Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinin birgə əməkdaşlığı ilə aşağıdakılar
reallaşdırılır: investisiya şirkətlərinin
və portfel investorların Azərbaycanda
həyata keçirilən
layihələrin müştərək
maliyyələşdirilməsi; Azərbaycanda yeni texnologiyaların
tətbiqinə və
investisiya qoyuluşlarının
həyata keçirilməsinə
qeyri-neft sektorunda fəaliyyət göstərən
iri beynəlxalq təşkilatların cəlb
edilməsi; Azərbaycan
şirkətlərinin beynəlxalq
kapital bazarlarında iştirakının təmin
edilməsi; Azərbaycan İnvestisiya
Şirkətinin istiqrazlarının,
o cümlədən aktivlərlə
təmin edilmiş istiqrazlarının əldə
olunmasına marağı
olan potensial investorların maliyyəsinin
cəlb edilməsi; İri maliyyə təşkilatlarının iştirakı
ilə birgə investisiya fondlarının
yaradılması.
Sahibkarların işgüzar əlaqələrinin
inkişafı və ixrac imkanlarının dəstəklənməsi sahəsində
də dövlət tərəfindən əməli
işlər görülür.
Hələ 2003-cü ildə
ölkənin ixrac qabiliyyətinin artırılması
və xarici investisiyaların cəlb edilməsi kimi öncül məqsədlərin
reallaşdırılması məqsədilə Azərbaycanda
İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi
Fondu (AZPROMO) təsis edilib. Fond ölkə sahibkarlarının
ixrac potensialının
artırılmasında, investisiya
imkanlarının genişləndirilməsində,
potensial tərəfdaşların
tapılmasında və
birgə əməkdaşlıq
layihələrinin həyata
keçirilməsində sahibkarlara
yaxından dəstək
verir.
İqtisadiyyat Nazirliyi və AZPROMO tərəfindən bu istiqamətdə həm ölkənin daxilində,
həm də xaricdə mühüm iqtisadi tədbirlər, o cümlədən biznes forumlar,
sərgilər, seminar və
konfranslar keçirilmişdir.
Bu tədbirlərin keçirilməsi istər
ölkənin biznes mühitinin və iqtisadi potensialının təbliği, istərsə
də yerli sahibkarların işgüzar
əlaqələrinin inkişafı
baxımından əhəmiyyətlidir.
Xüsusilə xarici ölkələrdə
təşkil edilən
tədbirlər, eyni zamanda ölkə iqtisadiyyatının prioritet
inkişaf istiqamətləri
üzrə investisiya qoyuluşlarının həcminin
artımında öz
müsbət nəticələrini
göstərməkdədir. Ölkəmizdə keçirilən
biznes forumlar yerli iş adamlarının
tanıdılması, məhsulların
xarici bazarlara çıxarılması, işgüzar
müqavilələrin imzalanması
onların xarici işgüzar əlaqələrinin
inkişafı baxımından
əhəmiyyətli rol
oynamaqdadır.
Ümumiyyətlə, Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi
Fondunun bu və ya digər
məsələlər üzrə
əsas fəaliyyət
istiqamətləri aşağıdakılardan
ibarətdir: ölkənin
investisiya imicinin formalaşdırılması; yerli
və xarici investorlara müxtəlif xidmətlər göstərilməsi;
investorların cəlb
edilməsi və onlarla danışıqların
aparılması; investisiyalar
və ixrac imkanları üzrə məlumat bazasının yaradılması; Azərbaycan
biznesi üçün
regional ticarət (ixrac)
imkanlarının araşdırılması;
ixraca yönəlmiş
şirkətlər üçün
məsləhət xidmətləri
və bazar araşdırmaları;
"Azərbaycanda istehsal
olunub" ("Made in Azerbaijan") ticarət nişanının
beynəlxalq səviyyədə
təbliği.
Sahibkarlığın məsləhət, informasiya
təminatının gücləndirilməsi
və işgüzar əlaqələrinin inkişafı
istiqamətində sahibkarların
təşəbbüskarlığı və hüquqi biliklərinin artırılmasına,
yeni iqtisadi şəraitdə müasir
təcrübənin mənimsənilməsi
və artırılmasına
istiqamətlənmiş kompleks
tədbirlərin reallaşdırılması
da sahibkarlıq sektorunun
inkişafının mühüm
istiqamətlərindəndir. Bununla əlaqədar,
sahibkarların təcrübə
keçmə, ixtisasartırma
tələblərinin ödənilməsi
və yenidən hazırlanması, onların
maarifləndirilməsi, hüquqi
və iqtisadi biliklərinin artırılması
sahəsində işlərin
təşkilinin və
tənzimlənməsinin həyata
keçirilməsi məqsədilə
2007-ci ilin avqustunda Bakı Biznes Tədris Mərkəzi
(BBTM) yaradılıb. Mərkəzin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və
regionlarda genişləndirilməsi
məqsədi ilə
6 rayonda (Gəncə,
Qazax, Yevlax, Göyçay, Lənkəran,
Şəki) nümayəndəlikləri
mövcuddur.
Sahibkarlığın inkişafında
kifayət qədər
vacib rol oynayan qanunverici sənədlərdən biri
də Prezident İlham Əliyevin 30 aprel 2007-ci il
tarixdə imzaladığı
«Azərbaycan Respublikasında
sahibkarlığın inkişafı
ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında» fərmanıdır.
Sahibkarlığa mane olan
süni maneələrin
aradan qaldırılması
istiqamətindəki addımların
ardıcıl və davamlı səciyyə daşımasını özündə
ehtiva edən bu fərmanın verilməsi o dövrə qədər çoxpilləli
biznesə başlamaq sahəsində mövcud problemlərin həlli, eyni zamanda süründürməçilik
hallarının, bürokratik
əngəllərin aradan
qaldırılması sahəsində,
sözün əsl mənasında, inqilabi dəyişikliklərə yol
açıb. Bu məqsədlə
fərmanda vahid kodlaşdırmanın aparılması,
biznes strukturlarının
"bir pəncərə"
- vahid qeydiyyat orqanı tərəfindən
qeydə alınması
məsələləri əksini
tapıb, həmçinin
biznes strukturlarının
fəaliyyəti üçün
torpaq ayırmalarının,
tikinti, yenidənqurma və bərpa işlərinə icazə
verilməsi prosedurlarının
sadələşdirilməsi, tikintinin ekspertizadan keçirilməsi sahəsindəki
bürokratik əngəllərin
aradan qaldırılmasına
geniş imkanlar açılması kimi məsələlər ehtiva
olunub.
Elektron hökumətin
əsas elementlərindən
olan "bir pəncərə" sistemi
məlumatların bir mərkəzdə cəmləşdirilməsini,
vergi qeydiyyatı da daxil olmaqla, bütün inzibati qeydiyyatların tamamilə
sinxronlaşdırılmasını nəzərdə tutur. Bu sistemin tətbiqinə qədər hökumət
lisenziya verən qurumların sayının
azaldılması ilə
əlaqədar tədbirlər
görsə də, qeydiyyat məsələsində
problemlər qalırdı.
Sahibkarlar fəaliyyətə
başlamaq üçün 15 prosedur
üzrə sənəd
toplamalı, həmin sənədləri əldə
etmək üçün
vergilər, kənd təsərrüfatı, əmək
və əhalinin sosial müdafiəsi nazirliklərindən, Dövlət
Statistika Komitəsindən,
Sosial Müdafiə Fondundan və digər dövlət qurumlarından keçməli
idilər. Bu isə
ən azı 150 gün vaxt aparırdı.
Hətta işə başlamaq üçün
sahibkarlar 1 il
gözləməyə məcbur
idilər.
"Bir pəncərə"
sisteminin tətbiqindən
sonra sahibkarlar sənədlərini yalnız
bir dövlət orqanına - Vergilər Nazirliyinə təqdim etməklə qeydiyyatdan keçə bilirlər. Bu sistemin tətbiqindən sonra Azərbaycanın investisiya cəlbediciliyi əhəmiyyətli dərəcədə
yüksəlib, sahibkarlığın
inkişafı və biznes mühitinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində
aparılan islahatlar beynəlxalq təşkilatlar
tərəfindən də
yüksək qiymətləndirilib.
Belə ki, Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası tərəfindən hazırlanan
və biznes mühitinin əlverişliliyi
üzrə qiymətləndirməni
özündə əks
etdirən nüfuzlu
«Doing Business» hesabatında Azərbaycan
biznes mühitinin təkmilləşdirilməsi sahəsində
«İslahatçı ölkə»
elan edilib.
Samir Mustafayev
Mövqe.- 2019.- 15
iyun.- S.10